د د ۇ ەنگىزگەن شارالار تۋبەركۋلەزدىڭ تاراۋىنا ىقپال ەتەدى دەگەن اقپارات جالعان
بۇل تەوريانى جاقتاۋشىلاردىڭ ايتۋىنشا، وقشاۋلاۋ مەن ماسكا تاعۋ رەجيمىن ساقتاۋ قاجەتتى بولعاندىقتان، ميلليونداعان ادام ىندەتتى جۇقتىرادى. سايتتاعى دەرەكتەرگە قاراعاندا، دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ ماماندارى وسى جىلدىڭ 11 - ناۋرىزىندا COVID-19 پاندەمياسىن جاريالادى جانە ەلدەرگە ينفەكتسيانىڭ تارالۋىن بولدىرماۋ ءۇشىن قاجەتتى ءبىرقاتار ۇسىنىس جاسادى. لوكداۋن، ونىڭ فورماتى مەن قاتاڭدىعى تۋرالى شەشىمدى ءار ەلدىڭ ۇكىمەتى قابىلدادى. الايدا، ادامداردىڭ ۇيدەن شىعۋىنا تىيىم سالاتىن كارانتين رەجيمى بۇكىل ەلدەردە ەنگىزىلگەن جوق. ال، مۇنداي شارالار ەنگىزىلگەن مەملەكەتتەردە ول ۇزاققا سوزىلعان جوق. اتاپ ايتقاندا، قازاقستانداعى ەڭ قاتاڭ شەكتەۋلەر كەزىندە جۇمىسقا بارۋ مۇمكىن بولدى، ەگەر قاشىقتان جۇمىس ىستەۋ مۇمكىن بولماسا، ازىق- تۇلىك دۇكەندەرى مەن ءدارىحانالارعا بارۋعا، ءۇي جانۋارلارىن سەرۋەندەتۋگە جانە ت. ب. رۇقسات ەتىلدى. سونىمەن قاتار، «قاستاندىق تەورياسىن» جاقتاۋشىلار وقشاۋلانۋ سالدارىنان «تولىپ كەتۋ، تارىلۋ جانە ىلعالدىلىق» سياقتى ماسەلەلەر تۋرالى ايتادى.
بىرىنشىدەن، قاتاڭ كارانتين كەزىندە ەل تۇرعىندارى قانشالىقتى تىعىز بولعاندىعى تۋرالى قورىتىندى جاساۋ ءۇشىن وتباسىنىڭ ورتاشا مولشەرى مەن تۇرعىن ءۇي الاڭىن ءبىلۋ قاجەت. لوكداۋن كەزىندە ءبارىنىڭ ءىشى پىستى دەپ ايتۋ مۇمكىن ەمەس. ەكىنشىدەن، بۇل ىلعالدىلىققا دا قاتىستى. اتاپ ايتقاندا، قازاقستاندا قاتاڭ لوكداۋن جىلىتۋ ماۋسىمىنىڭ اياقتالۋىنا جانە كوكتەمنىڭ كەلۋىمەن كۇننىڭ كۇرت جىلىنۋىمەن قاتار كەلدى. سونىمەن قاتار، بەلسەندىلەردىڭ پايىمداۋىنشا، گليۋكوكورتيكويدتار – د د ۇ اۋىر جانە وتە اۋىر جاعدايداعى كۆي ناۋقاستاردى ەمدەۋ ءۇشىن ۇسىنعان ءدارى- دارمەكتەر تۋبەركۋلەزبەن اۋىرۋ مۇمكىندىگىن ارتتىرادى. شىن مانىندە، گليۋكوكورتيكويدتار تۋبەركۋلەزگە شالدىققان ناۋقاستاردى ەمدەۋ ءۇشىن قولدانىلادى. سونىمەن قاتار د د ۇ- عا ماسكا استىنا ايلار بويى ميكروبتار جينالۋى مۇمكىن دەگەن ماسەلە بويىنشادا كىنا تاعىلىپ وتىر.
شىن مانىندە، د د ۇ جانە باسقا دا مەديتسينا قىزمەتكەرلەرى ماسكانى مۇمكىندىگىنشە ءجيى اۋىستىرۋعا جانە لاستانۋدىڭ ىزدەرى بولعان جاعدايدا، ونى پايدالانباۋعا كەڭەس بەرەدى. حابارلاما اۆتورى باسقا دا دالەلدەر كەلتىرەدى، ولاردىڭ باسىم بولىگى ويدان شىعارىلعان جانە مانيپۋلياتسيا بولىپ تابىلادى. الايدا، «قاستاندىق تەورياسىن» جاقتاۋشىلار ايقىن نارسەلەردى ەسكەرمەيدى:
تۋبەركۋلەز - جاقسى زەرتتەلگەن، ونى بۇكىل الەم ەمدەي الادى، بۇل ءۇشىن ءدارى- دارمەكتەر مەن حاتتامالار بار، وعان قارسى ءتيىمدى ۆاكتسينا ازىرلەندى. بۇل اۋرۋ ادامدارعا قاۋىپ توندىرەتىنىنە قاراماستان، د د ۇ مالىمەتتەرى بويىنشا، بۇكىل الەمدە تۋبەركۋلەزبەن اۋىرۋ جىلىنا شامامەن%2 عا تومەندەيدى، ال 2015-2019 -جىلدار ارالىعىندا جيىنتىق تومەندەۋ %9 قۇرادى. باعالاۋ بويىنشا، 2000-2019 -جىلدار ارالىعىندا تۋبەركۋلەزدى دياگنوستيكالاۋ مەن ەمدەۋدىڭ ارقاسىندا 60 ميلليون ادامنىڭ ءومىرى قۇتقارىلدى دەگەن بولجام بار. الداعى 10 جىلدا تۋبەركۋلەز اۋرۋشاڭدىعىنىڭ سانىن ازايتۋ دد ۇ- نىڭ نەگىزگى مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. بۇل تۋرالى ۇيىمنىڭ رەسمي سايتىندا ايتىلعان. دەمەك، د د ۇ- عا قارسى دالەلدەردىڭ ەشقايسىسى فاكتى ەمەس، بۇنى اۆتور ويدان شىعارعان. بولاشاقتا قانداي دا ءبىر اۋرۋدىڭ ءورشۋ ىقتيمالدىعى تۋرالى بولجامداردى ءتيىستى ەسەپتەۋلەرسىز جانە زەرتتەۋلەرسىز نەگىزدى دەپ تابۋعا بولمايدى.