ۆاكسينا تۋرالى نە بىلەمىز؟

None
None
نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - بۇگىن دە ۆاكسينا، ەكپە دەگەن سوزدەرگە قۇلاق ۇيرەنىپ، ابدەن ءسىڭىستى بولدى.

ولار ءبىزدىڭ اعزامىزعا جاعا ما، جاقپاي ما، وڭ الدە تەرىس اسەرىن تيگىزە مە؟ ول جۇمباق. قايتكەنمەن دە ۆاكسينا ءسوزى ءدال قازىرگى ىندەت ءورشىپ تۇرعان مىنا زاماندا ءبىزدىڭ ءومىرىمىزدىڭ ءبىر بولشەگىنە اينالعانداي. ءبىز ودان قاشا المايمىز. سەبەبى، ۋاقىتتىڭ تالابى ماجبۇرلەپ وتىر.

دارىگەر مامانداردىڭ سوزىنە سەنسەك، بۇگىنگى بارىمىز ءۇشىن ەكپەگە قارىزدارمىز. بۇل نە دەگەن ءسوز؟ عىلىمي تىلمەن ايتساق، ۆاكسينا - بەلگىلى ءبىر اۋرۋعا قارسى تۇرۋعا يممۋنيتەت قالىپتاستىراتىن بيولوگيالىق پرەپارات.

ۆاكسينا قالاي جۇمىس ىستەيتىنىن ءتۇسىنۋ قيىن ەمەس. سىزگە ەگىلگەن پرەپەراتتىڭ قۇرامىندا اۋرۋ شاقىراتىن ميكروورگانيزمدى ەسكە سالاتىن اگەنت بار. ءسىزدىڭ يممۋندىق جۇيەڭىزدى كۇشەيتۋ ءۇشىن تالاپقا ساي ونى پاتوگەننىڭ ەڭ ءالسىز نەمەسە ءولى تۇرىنەن وندىرەدى.

يممۋندىق جۇيە ءوز جادىنا ساقتاپ قالىپ، ول اۋرۋ قايتا پايدا بولعان جاعدايدا وعان قارسىلىق كورسەتە الۋى ءۇشىن، سول پاتوگەننىڭ وزىنەن گورى توكسيندەردەن جاساقتالعان پرەپارات نەمەسە ونداعى اقۋىزدىڭ جوعارعى قاباتىنداعى ءبىر بولشەگى (انتيگەن) كومەككە كەلەدى.

ەگەر جادى كەڭىستىگى جەتكىلىكتى دەڭگەيدە ءوز جۇمىسىن اتقارار بولسا، اۋرۋ قىلاڭ بەرگەن تۇستا بىردەن جۇيەلىك ىزدەستىرۋ قىزمەتى ىسكە قوسىلىپ، سول پاتوگەننىڭ كوزىن جويۋعا ارەكەتتەنەدى. ول دەگەنىڭىز ءسىزدىڭ يممۋنيتەتىڭىز سول دەرتكە قارسى كۇرەسىپ، دەنىڭىز ساۋ كۇيدە قالا بەرۋ دەگەن ءسوز.

ەگەر ادام بالاسىنىڭ يممۋنيتەتى باكتەريا بولشەكتەرى مەن زيانسىز اقۋىزدان قۇرالادى دەپ تۇسىنسەك، وندا نەگە بۇگىنگە دەيىن جالپىلاما كۇرەسەتىن ۆاكسينا جوق دەگەن سۇراق تۋىنداۋى مۇمكىن. ءتىپتى بارلىق ايگىلى ءارى ءولى پاتوگەندەردى وزىنە توپتاستىرعان ءبىر عانا ەكپە ءونىدىرىپ، ادامزاتتى ەشتەمەگە دەس بەرمەيتىن مىقتى ەتپەسكە دەگەن وي كەلەرى انىق. تالداپ كورەيىكشى.

پاتوگەندەر اعزاعا ءتۇرلى جاعدايدا زيان كەلتىرۋى مۇمكىن دەگەننەن باستاعانىمىز ءجون بولار. ولاردىڭ ءار تەكتى بولاتىندىعى سونشالىق، گەنەتيكالىق تۇرعىدان شىبىن مەن ءپىلدىڭ ايىرماسىنداي ايىرماشىلىعى بولۋى بەك مۇمكىن. كوپشىلىك ۆاكسينالار يممۋندىق جۇيەدە Y- ۇلگىدەگى انتيدەنە قالىپتاستىرا الاتىنداي قابىلەتكە يە. قاراپايىم تىلمەن تۇسىندىرەر بولساق، يممۋندىق جۇيەنىڭ ۇلكەن ءارى ەڭ ماڭىزدى جاسۋشالارى مۇنىمەن نە ىستەيتىنىن وزدەرى شەشەدى. ولار پاتوگەننىڭ جوعارعى قاباتىنا ورنالاسادى.

ال، ۆيرۋستار تەك بىرنەشە ماقساتتى اقۋىزدان تۇراتىن بولسا، باكتەريالار 6000، پارازيتتەر ودان دا كوپ اقۋىزدان قۇرالۋى مۇمكىن. تەك ۆيرۋس تۋرالى ايتار بولساق، ۆيچ، تۇماۋ، گريپپ نەمەسە س گەپاتيتى سەكىلدى ۆيرۋستار كوز ىلەستىرمەيتىندەي جىلدامدىقپەن جوعارعى قاباتىنداعى فورماسىن اۋىستىرىپ، انتيدەنەدەن بۇرىن نىق ورناپ، جابىسىپ ۇلگەرەدى. تەك قانا تۇماۋ ۆيرۋسىن الار بولساق، ۆيرۋس اقۋىزىنىڭ جوعارعى قاباتى 128 كومبيناتسيادان تۇرادى. يممۋندىق جۇيەنىڭ ءار فورماسىنا اسەر ەتەتىن ەكپە سالۋ ءۇشىن 128 كومبيناتسياعا 128 ۆاكسينا كەرەك بولۋى مۇمكىن. الايدا باقىتىمىزعا قاراي، ەپيدەميانىڭ باسىم كوپشىلىگى ءبىر فورمالى كومبيناتسياعا نەگىزدەلگەن. تۇماۋدىڭ باستى بەلگىسى باس اۋرۋى بولسا، بىزگە بەيمالىم مىڭداعان پاتوگەن بار.

وتكەن داۋىرگە كەرى شەگىنەر بولساق، ءتىپتى ەكپە بولماي تۇرعاندا ءتۇرلى كۇردەلى ۆيرۋستان امان قالعان ادامداردىڭ بولعانىن تاريحتان بىلەمىز. ياعني ۆيرۋستى جەڭگەن ادامنىڭ يممۋندىق جۇيەسى وزىدىگىنەن انتيدەنە قالىپتاستىرا العان.

تۇماۋ ۆيرۋسى ءبىر جىل كولەمىندە مۋتاتسياعا ۇشىراسا، ۆيچ تەك ءبىر كۇندە قۇبىلۋى مۇمكىن. تۋبەركۋلەزدىڭ باكتەريالارى ءوز اينالاسىندا وزگە باكتەريالارعا سىڭىرگىشتىك ورتا قالىپتاستىرا وتىرىپ، بيوپلەنكا جاساقتاۋ ارقىلى ومىرشەڭدىگىن ۇزارتاتىن قابىلەتكە يە. ماليارلى پلازموديي، پادلا سىندى تۇرلەرى كادىمگى تىعىلىسپاق وينايدى. بۇل پارازيتتەر يممۋندىق جۇيە تاراپىنان قورعالعان سەبەبى ولار باۋىر مەن قاننىڭ جاسۋشاسىندا جاسىرىن ورنالاسقاندىقتان، نازاردان تىس قالادى. قاننىڭ اقاۋلى جاسۋشالارىنىڭ جۇمىسى كوكباۋىردىڭ قاسىندا بۇزىلۋى ءتيىس، الايدا زاقىمدانعان نەمەسە ۆيرۋس جۇقتىرعان جاسۋشا falciparum ادگەزيۆتى اقۋىزداردى بولەدى. سونىڭ ارقاسىندا ولار سۇزگىلەۋ جۇيەسىنەن قاشىپ، قانتامىرلارىنا وتەدى، مىقتاپ جابىسادى. يممۋندىق جۇيە مەن جاسىرىن پارازيتتەر، مۋتاتسياعا ۇشىرايتىن پارازيتتەر، جاسىرىن قۇبىلاتىن باكتەريالاردىڭ بارلىعى - اعزاعا شاقىرتۋ تاستايتىن جۇيە. مۇنىڭ ءبارى بىرىگىپ قىرعىن شىعىن، باسەكەلەستىك، جارىس تۋعىزادى. سونىمەن ەكپەنى كىم ويلاپ تاپتى؟

ەكپەنى كىم ويلاپ تاپتى؟

يممۋنتيتەتتىڭ كونتسەپتسياسى بۇرىننان بەرى ادامزات بالاسىن شىرعالاڭعا سالىپ كەلەدى. ەكپە اتاۋلى بولماي تۇرعان داۋىردە ادامدار كەز- كەلگەن سىرقاتقا تابيعاتتان تىس كۇشتى كىنالاپ، دەرتكە شالدىقسا بۇل ومىردە جاساعان «جامان قىلىقتارى» ءۇشىن جازالانۋدامىز دەپ تۇسىنگەن. كەيىننەن گيپپوكراتتىڭ قيالى مەن مەديتسينانىڭ عىلىمي ادىستەرى پايدا بولعان تۇستا ادام بالاسىنىڭ بەلگىلى ءبىر سىرقاتى ولاردىڭ دەنەسىندەگى قان مەن سۇيىقتىق، وتتەگى سارى سۇيىقتىق پەن قارا سۇيقتىقتىڭ بالانسى بۇزىلعاندىعىنان دەپ ەسەپتەلدى.

كەيىننەن حۋموريستيكالىق تەورياعا ساي ادامداردىڭ ميكروالەم تۋرالى يدەياسى وزگەردى. وسى تۇسىنىككە بايلانىستى اۋا مەن سۋدا ميازما سىندى اۋرۋ شاقىراتىن قۇپيا ەلەمەنتتەر بار دەپ ءتۇسىندى. تىرىسقاق، وبا، بەزگەك، سارى بەزگەك سىندى دەرتتەر اۋانىڭ وزگەرىسكە ۇشىراۋىنان پايدا بولادى دەگەن پايىمدا ەدى.

جالپى «يممۋنيتەت» دەگەن ءسوزدى لاتىن تىلىنەن اۋدارساق، «munis» ياعني اسكەري نەمەسە مەملەكەتتىك قىزمەتتەن بوساۋ، سالىق تولەمدەرىنەن ازات ەتىلۋ دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى. يممۋنيتەت ءسوزىنىڭ العاشقى كونتسەپتسياسى ءبىزدىڭ ەرامىزعا دەيىنگى 430 جىل بۇرىن جازىلعان فۋكيديدونىڭ حاتتارىندا كەزدەسەدى. بۇل قۇجاتتا قازىر ءبىز «وبا» دەپ جۇرگەن ءسوز بار.

ەڭ قىزىعى گرەكتەر قالدىرعان ءبىر كونە جازبادا: «دەرتكە شالدىققاندار مەن اجال اۋزىندا جاتقاندارعا دەرتتەن ايىققاندار كۇتىم كورسەتتى. سەبەبى، ولار اۋرۋ اعازاعا قالاي اسەر ەتەتىنىن بىلەدى جانە قاۋىپتەن قۇتىلعان جاندار. جانە ەشقاشان ەكىنشى رەت قايتا اۋىرماعان» دەگەن سوزدەر بار. سونداي-اق «يممۋنيتەت» دەگەن تەرمين ءبىزدىڭ ەرامىزعا دەيىن 60 جىل بۇرىن جازىلعان «فارساليا» اتتى ەپيكالىق پوەمادا دا كەزدەسەدى. ول جازبادا يممۋنيتەت جىلاننىڭ ۋىنا قارسى تۇراتىن قۇرال رەتىندە سيپاتتالادى.

قاتىگەز ەكپەلەر

تاريحي دەرەكتەرگە سەنسەك، مىڭداعان جىلدار بۇرىن مەديتسينادا ينوكۋلياتسيا دەگەن ۇعىم بولعانىن اڭعارامىز. ينوكۋلياتسيا - قاراپايىم تىلمەن ايتقاندا تەرىگە جۇقپالى زات ەنگىزۋ. سول داۋىردە شەشەكپەن اۋىرعان ادامنىڭ ءىرىڭدى جاراسىن سۇيكەۋ نەمەسە ينە تىعۋ ارقىلى الىنعان نارسەنى ساۋ ادامنىڭ تەرىسىنە قاساقانا تۇردە جاناي جاعىپ، تەرىسىنە سۇيكەي ەنگىزۋ ارقىلى جۇقتىرعان. وسىلايشا شەشەكتىڭ ينفەكسياسىن اۋىزدىقتاۋعا تىرىسقان. سول ارەكەتتەن كەيىن ساۋ ادامنىڭ دەنەسىندە ءۇش كۇننەن كەيىن ءىرىڭدى بورتپە پايدا بولعان. بورتپەنىڭ اسەرىنەن ادام السىرەپ، قالتىراعان. ون ەكىنشى كۇن تولعاندا ءىرىڭدى بورتپە قابىرشاقتانىپ، تاعى ءبىر اپتادان كەيىن جارانىڭ بەتى كەۋىپ، جازىلا باستاعان. ەگەر وسى ءىرىڭدى بورتپە ارى قاراي ۇلعايىپ كەتپەي، جازىلىپ كەتسە ناۋقاس ودان كەيىن مۇلدە اۋىرمايتىن بولعان.

بۇل ارينە ەڭ ءتيىمدى سەناريلەردىڭ ءبىرى ەدى. كوپ جاعدايدا ءىرىڭدى بورتپە تەك ناۋقاستىڭ قولىنا عانا شىقپاي، دەنەسىنىڭ وزگە دە بولشەكتەرىنە تاراپ، ودان دا كۇردەلى بەلگىلەرمەن سيپاتتالعان. كەيبىر پاتسيەنتتەردە ەكپەنىڭ سالدارى مەن دەرتتىڭ سالدارىندا ەش ايىرماشىلىق بولماعان. سول زاماندا ءولىم- ءجىتىم كورسەتكىشى تەك 2 پروتسەنتتى عانا قۇراعان دەگەن دەرەكتەر بار. دەي تۇرعانمەن، دەرتتىڭ الدىن- الۋ ماقساتىندا وسىنداي ادىسپەن ەگىلگەن ەكپە بارىسىندا ءولىم- ءجىتىم كورسەتكىشى اۋا ارقىلى تارالاتىن كەساپات ءولىمىنىڭ سالدارىنا قاراعاندا 30 پايىزعا تومەن بولعان.

سول ءداۋىردىڭ باستى ماسەلەسى دەپ ەكپە العان ادام ساناتىنا جاتاتىن ناۋقاستىڭ ءىرىڭدى بورتپەنى كەز- كەلگەن ناۋقاس سەكىلدى جۇقتىرۋ ىقتيمالدىلىعى جوعارى بولعاندىعىن ايتا الامىز. نەگە ءدال وسى بورتپە دەپ قاراستىرساق، وعان ۆيزۋالدى تۇرعىدا دياگنوستيكا جاساي الاسىڭ، بۇل دەرت ءومىر باقي ەپيدەميامەن قاتار جاعالاسىپ، ادامزات اتاۋلىنى مازالاپ كەلەدى جانە وتە جۇقپالى بولعاندىعىمەن قاۋىپتى.

بورتپە دەرتىنىڭ وتانى - كونە افريكا بولىپ ەسەپتەلەدى. دەرتتىڭ كونتينەنت ارقىلى تارالۋى بەرتىنگى داۋىرگە ءتان. تاريحي دەرەكتەرگە نازار سالساق، بورتپە ەگيپەتتەن ءبىزدىڭ ەرامىزعا دەيىنگى 1500 عاسىر بۇرىن ءۇندىستانعا، وننان ءبىزدىڭ ەرامىزعا دەيىنگى 1112 جىل بۇرىن قىتايعا، قىتايدان جاپونياعا جەتكەنىن كورسەتەدى. وسىلايشا ەپيدەميا شەڭبەرىندە كەرى اينالىپ، جۇرە بەرسە كەرەك.

ەڭ قىزىعى، ساۋدا- ساتتىق ارقىلى كۇندەردىڭ كۇنىندە بورتپە دەرتى ازيا ەلدەرىنە جەتكەنى جازىلادى. وسىلايشا ون جەتىنشى عاسىردىڭ سوڭىندا كونستانتينوپولگە جەتىپ، وننان ۇلى بريتانياعا اۋىز سالعان. سىرقاتتىڭ الدىن- الاتىن ەكپەنى دامىتۋعا جانە ناسيحاتتاۋعا كوپ ەڭبەك سىڭىرگەن تۇلعا رەتىندە مەري ۋورتلي مونتەگيۋدىڭ ەسىمى اتالادى. ول وسمان يمپەرياسى ەلشىسىنىڭ ايەلى بولعان. 1717 -جىلى كونستانتينوپولدە بولعان ول ەكپەنىڭ عاجايىبى تۋرالى ەستىپ، تاڭقالادى. سەبەبى سودان بىرنەشە جىل بۇرىن بورتپە دەرتىنە شالدىعىپ، ازەر جازىلعان بولاتىن. اۋرۋدىڭ ماشاقاتىن جاقسى بىلەتىن ادام رەتىندە ول ەكپە تۋرالى تىڭ اقپاراتقا قاتتى قىزىعادى. لوندوندا تۇراتىن قۇربىسىنا جازعان حاتىندا اۋرۋدىڭ الدىن الۋعا بولاتىنىن بىلگەندە تاڭدانىسىن جاسىرا الماعانىن جازعان.

مەري حانىم بريتاندىق دارىگەردى 5 جاسار بالاسىنا ەكپە سالۋعا ماجبۇرلەيدى. ال، 1721 -جىلى انگلياعا كەرى ورالعاندا پاتشا سارايى دارىگەرلەرىنىڭ قاتىسۋىمەن قىزىنا ەكپە سالعىزادى. وسىلايشا بۇل جاڭالىق پاتشا وتباسىنىڭ قۇلاعىنا دا جەتىپ، سودان ارى تۇماندى البيونعا تارادى. وسىلايشا بۇكىل ەۋروپا كونتينەتىنە جايىلدى.

COVID-19. قازاقستاندىق ۆاكسينا تۋرالى نە بىلەمىز؟

قازىر الەم ەلدەرى COVID-19 ۆيرۋسىنىڭ ەكىنشى تولقىنىمەن كۇرەسۋدە. كەساپاتتى كەسەلدىڭ ءبىرىنشى تولقىنىن باستان وتكەرىپ، ەتەك- جەڭىن جيناعان قازاقستان ۆيرۋستىڭ ەكىنشى تولقىنى ءورشىپ كەتپەسى ءۇشىن قاجەتتى شارالاردى قولعا العانى ءمالىم. وسىدان ءبىراز ۋاقىت بۇرىن قر ۇكىمەتىنىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىندا ەلىمىزدىڭ بيولوگيالىق قاۋىپسىزدىك سالاسىنداعى عىلىمي- زەرتتەۋ قىزمەتى ءسوز بولىپ، قازاقستاندىق عالىمدار ويلاپ تاپقان ۆاكسينانى كلينيكالىق سىناققا الۋ ماسەلەسى ايتىلعان بولاتىن.

رەسمي دەرەكتەرگە سەنسەك، قازاقستاننىڭ بيولوگيالىق قاۋىپسىزدىك جانە بيوتەحنولوگيا سالاسىندا عىلىمي زەرتتەۋلەر جۇيەلى تۇردە جۇرگىزىلۋدە. بۇل سالا بويىنشا قازىر 12 عىلىمي ۇيىم اشىلعان. وندا 2,5 مىڭعا جۋىق ادام قىزمەت ىستەپ ءجۇر. ۇلتتىق بيوتەحنولوگيا ورتالىعىنىڭ ماماندارى پاندەميانىڭ باستاپقى كەزەڭىندە SARS COVID-2 ءتىرى شتاممى بولماعان كەزدە جاساندى سينتەزدى پايدالانا وتىرىپ، كوروناۆيرۋستى دياگنوستيكالاۋعا ارنالعان پ ت ر تەست- جۇيەسىن ازىرلەپ شىعارعانى تۋرالى ب ا ق وكىلدەرى جارىسا جازعان بولاتىن.

بەرتىن قازاقستاندىق پ ت ر تەست- جۇيەسىن شەتەلدىك دياگنوستيكالارمەن سالىستىرعاندا ونىڭ جوعارى سەزىمتالدىعى دالەلدەنگەن بولاتىن. دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ تاپسىرىسى بويىنشا ۇلتتىق بيوتەحنولوگيا ورتالىعى 11 مىڭ تەست- جۇيەسىن جاساپ شىعاردى. مامانداردىڭ پىكىرىنشە، وسى سالاداعى تاعى ءبىر ماڭىزدى ۇيىم - بيولوگيالىق قاۋىپسىزدىك پروبلەمالارىنىڭ عىلىمي- زەرتتەۋ ينستيتۋتى. قازىرگى تاڭدا اتالمىش مەكەمەنىڭ 13 زەرتحاناسىندا قاۋىپتى ينفەكسيالارمەن جۇمىس جۇرگىزىلۋدە.

ينستيتۋت دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىمەن اسا قاۋىپتى ينفەكسيالارعا قارسى ۆاكسينالاردى ازىرلەۋ تۋرالى كەلىسىمشارت جاساستى. مەكەمە ماماندارى مەديتسينا مەن اۋىل شارۋاشىلىعى سالالارىنا اسا قاجەت ۆاكسينالاردىڭ جاڭا تۇرلەرىن ازىرلەپ، يممۋنوبيولوگيالىق پرەپاراتتاردى ءوندىرۋدى قولعا الدى. وسى ۋاقىتقا دەيىن اتالمىش ۇيىم قاۋىپتى جانە اسا قاۋىپتى ينفەكسيالارعا قارسى وتاندىق ۆاكسينالاردىڭ 67 ءتۇرىن ازىرلەدى. بۇعان قوسا ينستيتۋت عالىمدارى ك ۆ ي- عا قارسى ءۇش پلاتفورمادان تۇراتىن بەس ۆاكسينا ازىرلەۋدە.

وسىدان بىرنەشە كۇن بۇرىن قازاقستاندىق ب ا ق وكىلدەرى قازاقستاندا سىناقتان ءوتىپ جاتقان ەكىنشى ۆاكسينانى دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى كانديداتتار تىزىمىنە قوسقانىن جارىسا حابارلادى. رەسمي دەرەككە سەنسەك، الەم ەلدەرىندە 100 دەن استام كوروناۆيرۋسقا قارسى ۆاكسينا جاسالىپ جاتىر. تالايدى قىسپاققا العان COVID-19 ىندەتىنە قارسى ۆاكسينانى العاش تىركەگەن رەسەي ەلى كۇزدە جاپپاي ەگۋ باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىراتىنىن جوسپارلاعان بولاتىن. قىركۇيەك ايىندا قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم- جومارت توقايەۆتىڭ شەشىمىمەن رەسەيدەن ەكپە ساتىپ الۋ بويىنشا دەلەگاتسيا باراتىنى ايتىلعان ەدى. الايدا، بۇل ماسەلە قوعامدا كەرەعار پىكىر تۋعىزىپ، سىنعا الىنعان ەدى. سىني پىكىرگە قۇلاق اسقان دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى سىناقتىڭ بارلىق كەزەڭى اياقتالمايىنشا پرەپاراتتى المايتىنىن مالىمدەگەن بولاتىن.

سوڭعى دەرەك

COVID-19-عا قارسى جاڭا ۆاكسينا سىناقتان ءساتتى ءوتتى. 9-قاراشادا گەرمانياداعى BioNTech بيوينجەنەرلىك كومپانياسىنىڭ ماماندارى كوروناۆيرۋسقا قارسى ۆاكسينا ءۇشىنشى فازادان ءساتتى وتكەنىن حابارلادى. ارنايى جۇرگىزىلگەن تاجىريبە ناتيجەسىندە قاتىسقانداردىڭ 90 پايىز ءتيىمدى ەكەنى انىقتالعان.

ۆاكسينانىڭ ەرەكشەلىگى

تيىمدىلىگى 90 پايىز بولاتىن ەكپەگە عالىمدار BNT162b2 دەگەن اتاۋ بەردى. ەكپەنىڭ 90 پايىز تيىمدىلىگى تۋرالى شەشىم 8-قاراشادا تاۋەلسىز دەرەكتەر مونيتورينگى كوميتەتى جۇرگىزگەن العاشقى ارالىق تالداۋىنا نەگىزدەلىپ جاسالىپ وتىر.

BNT162b2 ەكپەسىنىڭ كلينيكالىق سىناقتان وتكىزۋدىڭ ءۇشىنشى كەزەڭى 27-شىلدەدە قولعا الىنعان بولاتىن. تاجىريبەگە جالپى سانى 43538 ادام قاتىسقان. ءوندىرۋشى كومپانيالار كوروناۆيرۋسقا قارسى ازىرلەگەن ۆاكسينانىڭ ءار دوزاسىن 19,5 (8400 تەڭگە) دوللارعا باعالاپ وتىر. جىل سوڭىنا دەيىن ۆاكسينانىڭ 100 ميلليون دوزاسىن جاساپ شىعارۋ ءۇشىن وندىرۋشىلەرگە دونالد ترامپ قۇنى 1,95 ميلليارد دوللار تۇراتىن گرانت بولگەن. DW تاراتقان مالىمەتكە نازار اۋدارساق، كومپانيا وكىلدەرى ۇلى بريتانياعا ەكپەنىڭ 30 ميلليون دوزاسىن جەتكىزگەن كورىنەدى.

EL. KZ

سوڭعى جاڭالىقتار