پۋلمونولوگ دارىگەر ادامزاتتىڭ كوروناۆيرۋسقا قارسى سوڭعى ءۇمىتىن ايتتى

None
None
الماتى. قازاقپارات - پۋلمونولوگ دارىگەر ساتتار ەراليەۆ قازاقپارات تىلشىسىنە بەرگەن سۇحباتىندا كوروناۆيرۋس ينفەكسياسىنىڭ ادام دەنساۋلىعىنا اسەرىنە جان-جاقتى توقتالىپ، ونىڭ قانشالىقتى قاۋىپتى ەكەنىن ايتىپ بەردى.

- ماماندار ك ۆ ي -دىڭ ەكىنشى تولقىنىن ج ر ۆ ي مەن تۇماۋ اۋرۋىمەن بايلانىستىرىپ وتىر نەگە؟

- كوروناۆيرۋس تۇماۋ سياقتى جەدەل رەسپيراتورلىق ۆيرۋستىق ينفەكسياعا جاتادى. ج ر ۆ ي ول ماۋسىمدىق اۋرۋ. سۋىق كەلگەندە ادامنىڭ يممۋنيتەتى تومەندەپ اۋرۋ ءورشي تۇسەدى. ءبىزدىڭ باستى ماسەلە - ك ۆ ي مەن اۋىرعان ناۋقاستار تۇماۋ جانە جەدەل رەسپيراتورلىق ۆيرۋستىق ينفەكسياسىن قاباتتاسىپ اۋىرماۋىن قاداعالاۋ.

مىسالى ءبىر ناۋقاس كوروناۆيرۋسپەن دە، تۇماۋمەن دە اۋرۋى مۇمكىن. وندا ول ادامنىڭ جاعدايى قيىندايتىنى بەلگىلى. سوندىقتاندا وسى جىلى تۇماۋعا قارسى ۆاكسيناتسياعا ەرەكشە كوڭىل اۋدارىلعانى سودان. سەبەبى ك ۆ ي- گە تۇماۋ قوسىلماۋى كەرەك. نەگىزگى بايلانىس وسى.

- كوروناۆيرۋسپەن اۋىرعان ادامداردىڭ دەنساۋلىعىندا قانداي وزگەرىستەر بولادى؟

- كوروناۆيرۋسپەن اۋىرعان ناۋقاستاردىڭ كوبىنەسە وكپەسى زاقىمدانادى. سونىمەن قاتار، ول ورتالىق مي جۇيەسى، جۇرەك، باۋىر، بۇيرەككە اسەر ەتەدى. نەمەسە ناۋقاستىڭ بۇرىڭعى سوزىلمالى اۋرۋىن قوزدىرىپ جىبەرەدى. ءبىراق، ايتا كەتۋ كەرەك كەيدە تۇماۋدا دا مي زاقىمدالادى. ءتىپتى تۇماۋدىڭ اۋىر ءتۇرى ءولىم جاعدايىنا اكەلۋى مۇمكىن. وسىنى دا ەستەن شىعارماعان ابزال. الايدا وسى ۋاقىتقا دەيىن بىردە ءبىر ۆيرۋس كوروناۆيرۋس سياقتى باسقا اعزالارعا ەشقاشان اسەر ەتپەگەن.

- كوروناۆيرۋس ينفەكسياسى قانداي اۋرۋى بار ادامدار ءۇشىن قاۋىپتى؟

- كوروناۆيرۋس ينفەكسياسىنىڭ ءوزى وتە قاۋىپتى. مىسالى، تۇماۋمەن اۋىرعان بۇكىل ناۋقاستاردىڭ 0,1 پايىزى قايتىس بولاتىن بولسا، كوۆيدپەن اۋىرعانداردىڭ ىشىندە قايتىس بولعانداردىڭ جيىلىگى 1 پايىزدان 3 پايىزعا جەتىپ وتىر. بۇل ىندەتتىڭ جۇعۋ قابىلەتى وتە جوعارى. ەگەر وتباسىندا بىرەۋ اۋىرسا، جانۇيا مۇشەسىنە جۇعادى. ارينە، بالالار مەن جاستار اۋىرماۋى مۇمكىن نەمەسە ولاردا جەڭىل ءوتۋى مۇمكىن.

- جاسىراتىنى جوق بۇل اۋرۋعا قارسى ەكپە دە، ءدارى دە جوق، قازىر قولدانىپ جاتقان ءدارى- دارمەكتەر اۋرۋدى جەڭىپ شىعۋعا قاۋقارى جەتە مە؟

- دۇرىس ايتاسىز، بۇل اۋرۋعا قارسى ءدارى جوق. ءتىپتى بولماۋى دا مۇمكىن. بۇل الەمدىك مەديتسينا تاريحىندا بار دۇنيە. مىسالى، شەشەك اۋرۋىنا ءدارى تابىلعان جوق. وسى اۋرۋعا بايلانىستى كەزىندە قانشاما پاندەميالار بولدى. جەر شارىندا مىڭداعان ادام كوز جۇمدى. شەشەكتى تەك ۆاكسيناتسيالاۋ ارقىلى جەڭدىك. سوندىقتان، بۇگىنگى ادامزاتتىڭ ءۇمىتى ۆاكسينادا. قۋانارلىعى عالىمدار ك ۆ ي- گە قارسى ۆاكسينانىن سىنامادا وڭ ناتيجە بەرگەنى تۋرالى حابار جاريالاندى. بۇل ارينە ادامزات ءۇشىن جاقسى حابار. نەگىزى اۋرۋمەن ادامنىڭ اعزاسى كۇرەسەدى. جەڭەدى نە جەڭىلەدى. ال، ءبىز بەرىپ جاتقان ءدارى- دارمەكتەر اۋرۋعا توتەپ بەرۋ ءۇشىن ادام اعزاسىن قورعانىسىنا سەپ بولادى. مىسالى وتتەگى جەتپەي جاتسا وتتەگىن بەرەمىز، قان قويۋلانسا سونى سۇيىلتاتىن ءدارى بەرەمىز. ياعني، سيمپتوماتيالىق ەم جۇرگىزەمىز. جالپى ءبىز زاقىمدانعان اعزانىڭ قىزمەتىن قالپىنا كەلتىرۋگە تىرىسامىز.

- بۇل ينفەكسيا ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن ناشارلاتادى دەگەن اقپارات تاراپ جاتىر بۇل قانشالىقتى راس؟

- راس. ەستە ساقتاۋ قابىلەتىنە اسەر ەتەدى. جاڭا ايتىپ ءوتتىم، بۇل ۆيرۋس مي مەن ورتالىق جۇيەسىن زاقىمدايدى. وسىعان بايلانىستى ادامنىڭ ەستە ساقتاۋ قابىلەتى ناشارلايدى. اسىرەسە ەگدە جاستاعى ادامدار اراسىندا اۋىرلاۋ وتەدى. الايدا، ول ۋاقىت وتە كەلە قالپىنا كەلەدى. ادام اعزاسىنىڭ ءوزىن ءوزى قالپىنا كەلتىرۋ رەزەرۆى ۇلكەن، ءبىراق ول ۋاقىت پەن شىدامدىلىقتى قاجەت ەتەدى.

- ينفەكسيانىڭ سيمپتومسىز ءوتۋى تەك يممۋنيتەتكە بايلانىستى ما؟

- ارينە، يممۋنيتەتكە بايلانىستى. مىسالى، جاستاردا كوۆيد كوبىنەسە سيمپتومسىز وتەدى. كەيدە ۇلكەن كىسىلەردىڭ اراسىندا دا سيمپتومسىز وتكەن جاعدايلار انىقتالدى. سيمپتومسىز تۇرىندە ول كىسىلەر اۋىرعانىن بىلمەيدى دە باسقا كىسىلەرگە، جاقىندارىندا، وت باسى مۇشەلەرىنە جۇقتىرۋى مۇمكىن. بۇل اۋرۋدىڭ ءبىر جامان جەرى العاشقى 10-12 كۇن سيمپتومسىز ءوتىپ كەيىن بەلگىلەرى شىعۋى مۇمكىن.

- اۋرۋدى ەكىنشى رەت جۇقتىرۋ فاكتىسى انىقتالدى ما؟

- ىندەتتى ەكىنشى رەت جۇقتىرۋ فاكتىسى بار. دۇنيەجۇزىندە 5-6 جاعداي انىقتالدى. ب ا ق بەتتەرىندە قازاقستاننان دا شىققانى جازىلىپ جاتىر. كەيبىر ماماندار مۇنىمەن كەلىسپەيدى. دەسەكتە، كوكتەمدە اۋىرعان ناۋقاستاردىڭ قايتا اۋىرعانى تۋرالى اقپاراتتار ءتۇسىپ جاتىر. كوۆيدپەن اۋىرعان ادامدا يممۋنيتەت پايدا بولعانىمەن ول كەيدە ءۇش ايعا عانا سوزىلۋى مۇمكىن. وسى مەزگىلدەن كەيىن ادام كوۆيدتى قايتا جۇقتىرۋى مۋمكىن.

- حالىققا بەرەر كەڭەسىڭىز؟

- ەڭ الدىمەن ۇلكەن كىسىلەرگە ەرەكشە نازار اۋدارۋ قاجەت. ءبىز ەگدە جاستاعىلاردى ۇيدە وتىرۋعا شاقىرامىز، الايدا ولارعا وتباسى مۇشەلەرى سىرتتان كوروناۆيرۋستى الىپ كەلۋى مۇمكىن. سوندىقتان، اسىرەسە، جاستار بارلىق سانيتارلىق تالاپتى قاتاڭ ساقتاۋى ءتيىس. قوعامدىق كولىكتە، دۇكەندەردە ماسكاسىز جۇرەتىن كىسىلەر ءجيى كەزدەسەدى. ساۋلىق - ساقتىقتا ەكەنىن ەستەن شىعارماعان ابزال.

- سۇحباتىڭىزعا راحمەت!

اۆتور: الما مۇقانوۆا

سوڭعى جاڭالىقتار