سايلاۋ: بۇل جولعى ساياسي ناۋقان ەرەكشەلىگى نەدە

None
None
نۇر- سۇلتان. قازاقپارات - كەلەر جىلدىڭ ءبىرىنشى ايىنىڭ العاشقى ونكۇندىگىندە وتەتىن ءماجىلىس پەن ءماسليحاتتار دەپۋتاتتارىنىڭ سايلاۋىنا كانديداتتاردى ۇسىنۋ بۇگىننەن باستالدى.

اباي زامانىندا: «بولىس بولدىم مىنەكي، بار مالىمدى شىعىنداپ» دەيتىن كەز كەلدى. ويتكەنى، ەلىمىزدىڭ جوعارى زاڭ شىعارۋشى ورگانىندا ءوز وكىلىنىڭ بولۋىن قالاعان رەسمي تىركەۋدەگى «اۋىل» ، «بىرلىك» («ادال» ) پارتيالارى، جالپى ۇلتتىق سوتسيال- دەموكراتيالىق پارتياسى ءار كانديداتى ءۇشىن 640 مىڭ تەڭگەگە جۋىق قارجى شىعىندايتىن بولادى. ايتا كەتەرلىگى، بۇعان دەيىنگى سايلاۋدا 7 پايىزدان جوعارى داۋىس جيناعان «اق جول» پارتياسى، قازاقستاننىڭ كوممۋنيستىك حالىق پارتياسى جانە «Nur Otan» پارتياسى ءار كانديداتىنا جارنا تولەۋدەن بوساتىلادى.

ق ر ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى كونستانتين پەتروۆتىڭ تۇسىندىرۋىنشە، كەزەكتى سايلاۋدى دايىنداۋ جانە وتكىزۋ جونىندەگى نەگىزگى ءىس- شارالاردىڭ كۇنتىزبەلىك جوسپارلارىنا سايكەس، پارتيالىق تىزىمدەر بويىنشا سايلاناتىن قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتتارىن ۇسىنۋ 2020 -جىلعى 10 - قاراشادا باستالىپ، 2020 -جىلعى 30- قاراشادا جەرگىلىكتى ۋاقىت بويىنشا ساعات 18دە، ال ءماسليحاتتار دەپۋتاتتارىن ۇسىنۋ 2020 -جىلعى 10 - قاراشادا باستالىپ، 2020 -جىلعى 4 - جەلتوقساندا جەرگىلىكتى ۋاقىتپەن ساعات 18 دە اياقتالادى.

«ءماجىلىس دەپۋتاتتىعىنا سايلاۋ ءۇشىن ادامداردى پارتيالىق تىزىمگە ەنگىزۋ ساياسي پارتيانىڭ جوعارى ورگانى - ياعني سەزد مۇشەلەرى جالپى سانىنىڭ كوپشىلىك داۋىسىمەن جۇرگىزىلەدى. ءتيىستى اكىمشىلىك- اۋماقتىق ءبولىنىستى ءماسليحات دەپۋتاتى ەتىپ سايلاۋ ءۇشىن ادامداردى پارتيالىق تىزىمگە ەنگىزۋ ساياسي پارتيانىڭ ءتيىستى فيليالىنىڭ (وكىلدىگىنىڭ) جوعارى باسشى ورگانى - ياعني كونفەرەنتسيا مۇشەلەرى جالپى سانىنىڭ كوپشىلىك داۋىسىمەن جۇرگىزىلەدى. ساياسي پارتيالاردىڭ پارتيالىق تىزىمدەرگە وسى ساياسي پارتيانىڭ مۇشەسى بولىپ تابىلمايتىن ادامداردى ەنگىزۋگە قۇقىعى جوق» ، - دەدى كونستانتين پەتروۆ.

سونداي- اق، جاڭا نورماعا سايكەس ساياسي پارتيا پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ، ءماسليحاتتىڭ دەپۋتاتتىعىنا كانديداتتاردىڭ پارتيالىق تىزىمدەرىن بەكىتۋ كەزىندە ولارعا كانديداتتاردىڭ جالپى سانىنىڭ كەمىندە 30 پايىز مولشەرى ايەلدەر مەن 29 جاسقا تولماعان ادامداردى قامتۋى ءتيىس. سايلاۋ تۋرالى كونستيتۋتسيالىق زاڭعا سايكەس پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتتىعىنا كانديداتتاردىڭ پارتيالىق ءتىزىمى ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنا ۇسىنىلادى. ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسى پارتيالىق تىزىمگە ەنگىزىلگەن ءماجىلىس دەپۋتاتتىعىنا كانديداتتاردىڭ كونستيتۋتسيادا جانە كونستيتۋتسيالىق زاڭدا بەلگىلەنگەن تالاپتارعا سايكەستىگىن تەكسەرۋدى جۇزەگە اسىرادى. وسىعان بايلانىستى كورسەتىلگەن قۇجاتتار كەلىپ تۇسكەننەن كەيىن دەرەۋ ۋاكىلەتتى مەملەكەتتىك ورگاندارعا سۇراۋ سالۋ جىبەرىلەدى.

«ءبىر ساياسي پارتيادان پارلامەنت ءماجىلىسى دەپۋتاتتىعىنا كانديداتتاردىڭ وعان ەنگىزىلگەن ادامدار سانى ساياسي پارتيالار اراسىندا بولىنەتىن دەپۋتاتتىق مانداتتاردىڭ بەلگىلەنگەن سانىنان وتىز پايىزعا اسپايتىن ءبىر عانا ءتىزىمىن تىركەۋگە جول بەرىلەدى. پارتيالىق تىزىمدەردى تىركەۋ 2020 -جىلعى 10 - قاراشادا باستالىپ، 2020 -جىلعى 10 - جەلتوقساندا جەرگىلىكتى ۋاقىتپەن ساعات 18:00 دە اياقتالادى» ، - دەدى ول.

ءماسليحات دەپۋتاتتىعىنا كانديداتتاردىڭ پارتيالىق ءتىزىمى ءتيىستى اۋماقتىق سايلاۋ كوميسسياسىنا ۇسىنىلادى. ءتيىستى اۋماقتىق سايلاۋ كوميسسياسى (وبلىستىق، قالالىق، اۋداندىق، نۇر- سۇلتان، الماتى، شىمكەنت قالالارى) پارتيالىق تىزىمگە ەنگىزىلگەن كانديداتتاردىڭ كونستيتۋتسيا مەن كونستيتۋتسيالىق زاڭدا بەلگىلەنگەن تالاپتارعا سايكەستىگىن تەكسەرۋدى جۇزەگە اسىرادى. ساياسي پارتيالار اراسىندا دەپۋتاتتىق ماندات قالاي بولىنەدى؟

«قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى سايلاۋ تۋرالى قر كونستيتۋتسيالىق زاڭىنىڭ 97-1-بابىنا سايكەس، ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسى داۋىس بەرۋگە قاتىسقان سايلاۋشىلار سانىنىڭ 7 جانە ودان دا كوپ پايىزىن العان ءاربىر پارتيالىق ءتىزىم ءۇشىن ءبىرتۇتاس جالپىۇلتتىق وكرۋگتىڭ اۋماعى بويىنشا بەرىلگەن سايلاۋشىلار داۋىسىنىڭ جيىنتىعىن ەسەپتەپ شىعارادى. جەتى پايىزدىق كەدەرگىدەن وتكەن ساياسي پارتيانى جاقتاپ داۋىس بەرگەن سايلاۋشىلار داۋىسىنىڭ جيىنتىعى بولىنەتىن دەپۋتاتتىق مانداتتار سانىنا بولىنەدى. الىنعان ناتيجە العاشقى سايلاۋ جەكە سانى (كۆوتا) بولىپ تابىلادى. ەگەر داۋىس بەرۋگە قاتىسقان سايلاۋشىلار داۋىسىنىڭ 7 پايىزىن تەك قانا ءبىر ساياسي پارتيا السا، وندا دەپۋتاتتىق مانداتتاردى بولۋگە كورسەتىلگەن ساياسي پارتيانىڭ ءتىزىمى، سونداي- اق داۋىس بەرۋگە قاتىسقان سايلاۋشىلار داۋىسىنىڭ كەلەسى كوپ سانىن جيناعان پارتيالاردىڭ پارتيالىق ءتىزىمى جىبەرىلەدى. ەكى ساياسي پارتياعا بەرىلگەن سايلاۋشىلار داۋىسىنىڭ جيىنتىعى بولىنەتىن دەپۋتاتتىق مانداتتار سانىنا بولىنەدى. الىنعان ناتيجە العاشقى سايلاۋ جەكە سانى (كۆوتا) بولىپ تابىلادى.

دەپۋتاتتىق مانداتتاردى بولۋگە قاتىسقان ءاربىر پارتيالىق ءتىزىم العان داۋىستاردىڭ سانى العاشقى سايلاۋ جەكە سانىنا بولىنەدى. جەتى پايىزدىق كەدەرگىنى ەڭسەرمەگەن جانە مانداتتاردى بولۋگە قاتىسقان پارتيالاردىڭ تىزىمىمەن الىنعان داۋىستاردىڭ سانى العاشقى سايلاۋ جەكە سانىنا بولىنەدى جانە 0,7 تۇزەتۋ كوەففيتسيەنتىنە كوبەيتىلەدى. ساندى ءبولۋ ناتيجەسىندە الىنعان تۇتاس بولىك پارتيالىق ءتىزىم قۇرعان ءتيىستى ساياسي پارتيا الاتىن دەپۋتاتتىق مانداتتار سانى بولىپ تابىلادى. جەتى پايىزدىق كەدەرگىنى ەڭسەرمەگەن جانە مانداتتاردى بولۋگە قاتىسقان ساياسي پارتيا كەمىندە ەكى ماندات الادى. بولىنبەگەن مانداتتار قالسا، ولاردى قايتا ءبولۋ جۇرگىزىلەدى. بولىنبەگەن مانداتتار داۋىس بەرۋ قورىتىندىسى بويىنشا جەتى پايىزدىق كەدەرگىنى ەڭسەرگەن پارتيالىق تىزىمگە بەرىلەدى. دەپۋتاتتىق مانداتتاردى ءبولۋ كەزەكتىلىگىن پارتيالىق تىزىمگە ەنگىزىلگەن كانديداتتار اراسىنان سايلاۋ قورىتىندىلارى جاريالانعان كۇننەن باستاپ 10 كۇننەن كەشىكتىرمەي ايقىندايدى. بەلگىلەنگەن مەرزىمدەردە ساياسي پارتيانىڭ باسشى ورگانى الىنعان دەپۋتاتتىق مانداتتاردى ءبولۋ كەزەكتىلىگىن ايقىنداماعان جاعدايدا، ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ قاۋلىسىمەن پارتيا العان دەپۋتاتتىق مانداتتاردى ءبولۋ مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ الىپبيلىك رەتىمەن تىركەلگەن تىزىمدەرگە ساي جۇزەگە اسىرىلادى.

دەپۋتات مەرزىمىنەن بۇرىن شىعىپ قالعان جاعدايدا، ونىڭ مانداتى ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ قاۋلىسىمەن ساياسي پارتيانىڭ تىزىمىنە ەنگىزىلگەن كانديداتتار اراسىنان ساياسي پارتيانىڭ باسشى ورگانى ايقىندايتىن كەلەسى كانديداتقا بەرىلەدى. ءتيىستى پارتيالىق تىزىمدە كانديداتتار قالماعان جاعدايدا ءماجىلىس دەپۋتاتتارىنىڭ كەلەسى سايلاۋىنا دەيىن ماندات بوس قالادى. ساياسي پارتيالار ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنا بۇل تۋرالى جازباشا ءوتىنىش جانە ساياسي پارتيانىڭ باسشى ورگانى وتىرىسىنىڭ حاتتاماسىنان ءۇزىندى كوشىرمە بەرە وتىرىپ، كانديداتتاردىڭ پارتيالىق تىزىمدەگى كەزەكتىلىگىن وزگەرتۋگە قۇقىلى.

سوڭعى جاڭالىقتار