قازاقستاندا اۋا- رايى جاھاندىق جىلىنۋعا قاراعاندا ەكى ەسە تەز جىلىپ كەلەدى

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - قازىر جاھاندىق جىلىنۋ دۇنيەجۇزىنىڭ باستى ماسەلەسىنە اينالىپ وتىر.

ⅩⅩ عاسىرعا قاراعاندا اۋا-رايىنىڭ ورتاشا تەمپەراتۋراسى 0,74 گرادۋسقا كوتەرىلگەن. بولجام بويىنشا 19-عاسىردىڭ سوڭىنا قاراي جەڭىل شارالار قولدانىلسا (ءوندىرىس قوقىستارى ازايتىلسا، ورمان كولەمى ۇلعايسا) جەر شارى قازىرگىدەن 2 گرادۋس ىستىق بولادى، ەگەر بۇل شارالار دا قولدانىلماسا، ورتاشا تەمپەراتۋرا 4 گرادۋسقا دەيىن ارتادى. ناتيجەسىندە ماڭگى مۇزدىقتار ەرىپ، تەڭىز جاعالاۋىنداعى قالالاردى سۋ باسىپ، تابيعي اپاتتار كۇرت ارتۋى مۇمكىن.

كليماتولوگتاردىڭ پىكىرىنشە، جىلدىق ورتاشا تەمپەراتۋرانىڭ كوتەرىلۋىنە اتموسفەراداعى كومىرقىشقىل گازى مەن باسقا دا پارنيك گازداردىڭ كوبەيۋى اسەر ەتىپ وتىر.

بۇل گازدار عالامشارداعى بىركەلكى كليماتتى قالىپتاستىرادى، ولارسىز ورتاشا اۋا تەمپەراتۋراسى -18 گرادۋس بولار ەدى. قازبالى وتىندى (كومىر، مۇناي جانە گاز) جاققاننان جانە وزگە دە وندىرىستىك پروتسەسس ناتيجەسىندە اۋادا كومىرقىشقىل گازى ايتارلىقتاي ارتىپ، كليماتتىڭ جىلىنۋىنا سەبەپ بولادى.

عالامشار تاريحىنا ءتان كليماتتىڭ وزگەرۋى مەن ءتۇرلى كليماتتىق كەزەڭدەرگە قاراماستان، قازىرگى كەزدە باقىلانىپ وتىرعان ورتاشا تەمپەراتۋرا ءوسىمى جىلدامدىعى سوڭعى 2 ميلليون جىلدا بولعان ەمەس، دەپ حابارلاندى Green webinar (IGTIPC. ORG) اتتى كليمات تۋرالى ۆەبيناردا.

كليماتتىڭ جىلىنۋى ۇزاق پروتسەسس بولعانىمەن قازىرگى كەزدە باقىلانىپ وتىرعان اۋا تەمپەراتۋراسىنىڭ كۇرت كوتەرىلگەنى بايقالىپ وتىر.

بۇل رەتتە 2016-جىلى قازاقستان پارنيك گازداردىڭ شىعارىلۋىن 2030-جىلعا قاراي قىسقارتۋعا جانە جاھاندىق تەمپەراتۋرا ءوسىمىن 2 گرادۋس تومەن ۇستاپ تۇرۋعا باعىتتالعان كليمات بويىنشا پاريج كەلىسىمىن بەكىتكەن.

قازاقستان ءۇشىن حالىقارالىق كليماتتىق كەلىسىمدەردى ىسكە اسىرۋ وتە ماڭىزدى، سەبەبى «قازگيدرومەت» ر م ك مالىمەتىنشە، كەيىنگى وتىز جىلدىڭ ىشىندە قازاقستانداعى كليمات الەم بويىنشا ورتاشا كورسەتكىشتەن ەكى ەسە جىلىنعان.

massaget.kz