نۇرلى كوش: قانداستارعا سالىنعان ساپاسىز ءۇي ماسەلەسى قالاي شەشىلەدى

نۇر- سۇلتان. قازاقپارات - ەلوردادا «وتانداستار قورى» ك ە ا ق جانىنداعى قوعامدىق كوميسسيانىڭ وتىرىسىندا اقمولا وبلىسىنداعى قانداستارعا سالىنعان «نۇرلى كوش» (كراسنىي يار) ۇيلەرىن زاڭداستىرۋ ماسەلەسى قارالدى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات.

«نۇرلى كوشكە» قانشا قاراجات جۇمسالدى

«نۇرلى كوش» باعدارلاماسى بويىنشا اقمولا وبلىسىنىڭ كراسنىي يار اۋىلىندا 2009 -جىلى رەسپۋبليكالىق ترانسفەرت ەسەبىنەن شامامەن 1,5 ميلليارد تەڭگە سوماعا 138 ەكى پاتەرلى تۇرعىن ۇيلەر سالىنعان بولاتىن. «سارى ارقا» الەۋمەتتىك كاسىپكەرلىك كورپوراتسياسى ا ق ۇلتتىق كومپانياسى «نۇرلى كوش» باعدارلاماسى جوباسىنىڭ اكىمشىسى بولدى. قۇرىلىستىڭ تاپسىرىس بەرۋشىسى - سارى ارقا ج ش س ەنشىلەس كاسىپورنى. ۇيلەردىڭ قۇرىلىسىن مەملەكەتتىك ساراپتامادان وتكىزىلىپ، بەكىتىلگەن جوبالىق- سمەتالىق قۇجاتتاماعا سايكەس مەردىگەر ۇيىم - «كوكشەتاۋ ءوندىرىس» قۇرىلىس كومپانياسى جۇزەگە اسىردى»، - دەپ اتاپ ءوتتى اقمولا وبلىسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى مالعاجدار تاتكەيەۆ ءوز بايانداماسىندا.

ونىڭ ايتۋىنشا، وبلىستىق قاراجات ەسەبىنەن 20 ميلليون تەڭگەگە ەلەكترلىك جابدىقتار مەن سىرتقى ينجەنەرلىك جەلىلەر تارتىلعان.

«2012 -جىلى وبلىستىق بيۋدجەت ەسەبىنەن 193 ميلليون تەڭگە سوماعا 138 ەكى پاتەرلى تۇرعىن ۇيلەرگە اعىمداعى جوندەۋ جۇرگىزىلدى. ەڭ الدىمەن اپاتتىق جاعدايداعى ۇيلەر بويىنشا قاجەتتى جۇمىستار اتقارىلدى. 2016 -جىلى بيۋدجەتتەن 40 ەكى پاتەرلى تۇرعىن ءۇيدى جىلىتۋعا 38 ميلليون تەڭگە ءبولىندى. سونداي- اق 2018 -جىلى - 10 ميلليون تەڭگە سپورتتىق الاڭ ورناتۋعا، 2019 -جىلى - «نۇرلى كوش» شاعىن اۋدانىندا ۇزىندىعى 1,8 شاقىرىم اۆتوبۋس مارشرۋتى بويىنشا 24 ميلليون تەڭگەگە اسفالت- بەتون جابىندىسىمەن جولعا جوندەۋ جۇرگىزىلدى. وبلىس بيۋدجەتىنەن بارلىعى 281 ميلليون تەڭگە جۇمسالدى. قازىرگى ۋاقىتتا 137 تۇرعىن ءۇي ىشىندە 35 ۇيگە كۇردەلى جوندەۋ جانە 102 ۇيگە ورتاشا جوندەۋ قاجەت. ءبىراق ۇيلەرگە ءالى تەحنيكالىق تەكسەرۋ جۇرگىزىلگەن جوق»، - دەيدى م. تاتكەيەۆ.

تۇرعىندار شارت تالابىن ورىنداماي وتىر- وبلىس اكىمدىگى

«تۇرعىن ءۇي ءۇش جاقتى («ەسىل» ءا ك ك، «تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكى» ا ق جانە وبلىس اكىمدىگى) كەلىسىم نەگىزىندە جانە «ەسىل» ءا ك ك مەن باعدارلاماعا قاتىسۋشىلار اراسىنداعى شارتقا سايكەس «تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكى» ا ق دەپوزيتتىك كرەديتتەۋ باعدارلاماسى ارقىلى ءتيىمدى جاعدايلاردا بەرىلگەن. تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بويىنشا شارت باعدارلامانىڭ 215 قاتىسۋشىسىمەن جاسالعان، ولار پاتەر قۇنىنان % 50 دەپوزيتتە جيناۋى قاجەت بولدى. ودان كەيىن ولارعا پاتەردى % 4,5 ستاۆكا بويىنشا ساتىپ الۋ مۇمكىندىگى بەرىلدى»، - دەيدى م. تاتكەيەۆ.

الايدا، كوپتەگەن سالىمشىلار شارت تالاپتارىن ورىنداماعان. شارت بويىنشا مىندەتتەمە مەرزىمى 2015 -جىلى اياقتالعان بولاتىن (بار- جوعى 2 پاتەر ساتىپ الىندى).

«2011 -جىلى تۇرعىن ۇيلەر «ەسىل» ءا ك ك بالانسىنان كوكشەتاۋ قالاسىنىڭ اكىمدىگى بالانسىنا بەرىلدى. بەرىلگەن پاتەرلەر جالعا بەرەتىن تۇرعىن ۇيلەر بولىپ سانالدى. جالعا الۋ قۇنى 2013 -جىلى بەكىتىلدى جانە ءالى كۇنگە دەيىن ءبىر شارشى مەترى 88 تەڭگە دەڭگەيىندە ساقتالۋدا. ياعني، پاتەر ءۇشىن تولەمنىڭ ورتاشا سوماسى - ايىنا 6866 تەڭگە. ءبىراق قاتىسۋشىلار ارەنداسىن تولەگەن جوق. ۇيلەردى جالعا بەرۋگە بايلانىستى، ولاردا مەنشىك قۇقىعى جوق، سوندىقتان تۇرعىندار جىلجىمايتىن مۇلىكتى كۇتىپ ۇستاۋعا قارجىلىق جۇكتەمە العىسى كەلمەيدى»، - دەيدى اكىمدىك وكىلى.

ماسەلەنى قالاي شەشۋگە بولادى؟

بۇگىنگى تاڭدا وسى باعدارلامانىڭ بارلىق قاتىسۋشىلارى - ق ر ازاماتتارى. «نۇرلى كوش» شاعىن اۋدانىندا 1057 ادام تۇرىپ جاتىر. ونىڭ ىشىندە جۇمىس ىستەيتىندەر - 475، جۇمىسسىزدار - 12، ءسابي كۇتىمى بويىنشا دەمالىستا - 64، زەينەتكەرلەر - 39، مەكتەپ جاسىندا دەيىنگى بالالار - 191، مەكتەپ جاسىنداعى بالالار - 220، ستۋدەنتتەر - 50، مۇگەدەكتەر - 6.

«ورىن العان جاعدايدى شەشۋ ءۇشىن تۇرعىن ۇيلەردى سول تۇرىپ جاتقان ازاماتتاردىڭ مەنشىگىنە بەرۋ بارىنشا ۇتىمدى ءارى ەكونوميكالىق تۇرعىدا ءتيىمدى بولادى. الايدا قازىرگى ۋاقىتتا باعدارلاما قاتىسۋشىسىنا تۇرعىن ءۇيدى بەرۋ زاڭنامامەن قاراستىرىلماعان. ول ءۇشىن «تۇرعىن ءۇي قاتىناستارى تۋرالى» زاڭعا وزگەرىس ەنگىزۋ كەرەك نەمەسە جالعا بەرۋشىگە وتەتىن تۇرعىن ءۇيدى «نۇرلى كوش» قاتىسۋشىلارىنىڭ مەنشىگىنە بەرۋ جونىندە قاعيدانى وزگەرتۋ قاجەت»، - دەيدى مالعاجدار تاتكەيەۆ.

مال قاماۋعا دا بولمايدى- دەپۋتات ءۇي ساپاسى تۋرالى

كوميسسيا وتىرىسىنىڭ مودەراتورى، ق ر پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتى مۇرات باقتيار ۇلى «نۇرلى كوش» ۇيلەرىنىڭ ساپاسىن سىنعا الدى.

«بىلتىر ءبىر سەناتورلارمەن كوكشەتاۋداعى كراسنىي يار شاعىن اۋدانىنا بارىپ كوردىك. شىنىندا دا جول سالىنعان، ەلەكتر ەنەرگياسى بەرىلگەن. ەندىگى اڭگىمە سول ءۇيدىڭ ساپاسىنا بايلانىستى. سونداعى ءبىر ۇيگە 56 مىڭ دوللار بولىنگەن. مۇنداي اقشاعا كەرەمەت ءۇي سالۋعا بولار ەدى. كوزبەن كورگەنىمدى ايتايىن، بەس ءۇيدى كورىپ شىققانىمدا، قابىرعالارى گيپسوكارتوننان سالىنعان، توبەسى وتە جۇقا، ىرگەتاس جوق. قانداستارىمىز ايتادى، قىس ايىندا مۇندا تۇرمايدى، تۋىستاردى جاعالاپ كەتەدى ەكەن. ايىنا ارەنداعا 6 مىڭ تەڭگەدەن استام اقشا تولەۋ كەرەك ەكەن، ارەندا قۇنىن تولەۋ ءۇشىن جاعداي جاسالۋى كەرەك قوي. مەن بولسام، ءبىر تيىن دا تولەمەس ەدىم. 7-8 اي قىس بولسا، ىشىندە تۇرماسا، توبەدەن سۋ اقسا، ءىشى ازىناعان سۋىق بولسا نە ءۇشىن اقى تولەۋى كەرەك. ونداي ۇيلەرگە مال دا قاماۋعا بولمايدى. وندا مال ەمەس، ادام تۇرىپ جاتىر عوي، ءبىزدىڭ باۋىرلارىمىز. بۇل ماسەلە بويىنشا بىلتىر پرەمەر- مينيسترگە كىرىپ شىقتىم. بيىل تاعى باردىم. شەشىلەدى، وبلىس اكىمىمەن سويلەسەمىز دەدى. مەنىڭشە، بۇل ماسەلەنى شەشۋدىڭ ءبىر- اق جولى بار - جەردى ءوز مەنشىگىنە بەرسە، وزدەرى- اق ءۇي سالىپ الۋعا دايىن. بۇل - شەشىلەتىن ماسەلە»، - دەدى مۇرات باقتيار ۇلى.

ايتا كەتەيىك، «نۇرلى كوش» شاعىناۋدانىنداعى اپاتتى ۇيلەر جاعدايى بىرنەشە جىلدان بەرى كوتەرىلىپ كەلەدى.

اۆتور: ايجان سەرىكجان قىزى