قازاقستاننىڭ مۇناي- گاز- حيميا سالاسىنىڭ دامۋىن ايقىندايتىن ۇلتتىق جوبا كەرەك - سەناتور
«وسىدان 12 جىل بۇرىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مۇناي- حيميا ونەركاسىبىن دامىتۋدىڭ 2008-2013 -جىلدارعا ارنالعان باعدارلاماسى ازىرلەنگەن بولاتىن. الايدا، 2010 -جىلى ۇدەمەلى يندۋستريالىق- يننوۆاتسيالىق دامۋ مەملەكەتتىك باعدارلاماسىنىڭ شەڭبەرىندە مۇناي- گاز سەكتورىن دامىتۋ جونىندەگى باعدارلامانىڭ قابىلدانۋىنا بايلانىستى الدىڭعى قۇجاتتىڭ قولدانىلۋى توقتاتىلدى. اتالعان مۇناي- گاز سەكتورىن دامىتۋ باعدارلاماسى مۇناي- گازىن ءوندىرۋ جانە كومىرسۋتەكتەردى تاسىمالداۋىنا باستى نازار اۋدارىلىپ، مۇناي- حيميا ونەركاسىبىنىڭ دامىتۋى جانە رەتتەۋى كۇتىلگەن كورسەتكىشتەر ەنگىزىلگەن جوق. سونىڭ سالدارىنان ءبىرىنشى باعدارلامادا كوزدەلگەن ەتيلەن- گليكول، تەرەفتال قىشقىلى، ەتيل- بەنزول، پولي- ۆينيل- حلوريد، پوليس- تيرول، پوليەتيلەن- تەرەف- تالات جانە بەنزول ونىمدەرىن شىعارۋ ىسكە قوسىلماي قالدى»، - دەدى ول.
سەناتوردىڭ ايتۋىنشا، بۇگىنگى تاڭدا كومىرسۋتەكتى رەسۋرستارى بار كورشىلەس ءبىرقاتار ەلدەر وزدەرىنىڭ باسىمدىلىعىن ىسكە اسىرىپ، مۇناي- گاز- حيميا ونەركاسىبىن قارقىندى دامىتۋدا. مىسالى، رەسەيدە جىلىنا 5,5 ميلليون توننا پوليەتيلەن مەن پوليپروپيلەن وندىرەتىن 12 مۇناي- گاز حيميا كەشەنى جۇمىس ىستەيدى. جالپى قۋاتى جىلىنا 7 ميلليون تونناعا دەيىن بولاتىن تاعى التى مۇناي- گاز- حيميا ونەركاسىبى كلاستەر سالۋ جوسپارلانۋدا. ءازىربايجاندا پوليەتيلەن جانە پوليپروپيلەن ءوندىرۋ قۋاتى جىلىنا 300 مىڭ توننا، تۇركىمەنستاندا - 550 مىڭ توننا، وزبەكستاندا - 600 مىڭ توننادان استامدى قۇرايدى. ال، قازاقستاندا جىلىنا نەبارى 70 مىڭ توننا پوليپروپيلەن وندىرىلەدى.
«مۇناي- گاز- حيميا سالاسىنىڭ ءونىمى مۋلتيپليكاتيۆتى تيىمدىلىك بەرەتىنى بەلگىلى - پوليمەرلى شيكىزات. ودان توڭازىتقىشتار، كونديتسيونەرلەر، اۆتوموبيلدەرگە ارنالعان كومپونەنتتەر، قۇرىلىس جانە قاپتاما ماتەريالدارى، تاعى باسقا ونىمدەرى شىعارىلادى. سالادا قۇرىلعان ءبىر جۇمىس ورنى جەتى قوسىمشا جۇمىس ورنىن قۇرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى، سالىنعان ءبىر دوللار 2,3 دوللار ءوسىمدى قامتاماسىز ەتەدى. بۇدان باسقا، الەمدىك جالپى ىشكى ءونىمنىڭ ورتاشا جىلدىق ءوسۋ قارقىنى 3 پايىز كورسەتسە، مۇناي- گاز- حيميا سالاسى 4,4 پايىز وزىق ءوسۋ قارقىنىن كورسەتىپ وتىر. ساراپشىلاردىڭ بولجامدارىنا سايكەس 2030 -جىلعا قاراي 7 پايىزدان اسادى»، - دەدى ول.
ونىڭ اتاپ وتۋىنشە، كورسەتىلگەن الەمدىك ترەندتەرگە جانە ونداعان جىلدار بويى ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋدىڭ ساياساتىنا قاراماستان، قازاقستان مۇناي- گاز- حيميا سالاسىن دامىتۋدا بەلسەندىلىك تانىتىپ وتىرعان جوق.
«ەلىمىزدە مۇناي- حيميا مەن گاز وڭدەۋدى جوعارى تەحنولوگيالار بولماۋى، «ني ۆ كاكيە ۆوروتا نە لەزەت»، - دەپ مەملەكەت باسشىسى قاسىم- جومارت توقايەۆ ءوزىنىڭ 2020 -جىلعى 1 قىركۇيەكتەگى قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا ايقىن اتاپ ءوتتى. ورتاشا جانە ۇزاق مەرزىمدى پەرسپەكتيۆادا كومىرسۋتەگى رەسۋرستارىنا يە ەلدەر ءۇشىن مۇناي- گاز- حيميا ونىمدەرى ەكسپورتتىڭ نەگىزىنە اينالاتىنىن نازارعا الا وتىرىپ، قازاقستان باسەكەلەستەردەن ارتتا قالۋدى ازايتۋ جونىندە شارالار قابىلداۋى قاجەت. بۇل ءۇشىن قازاقستاننىڭ مۇناي- گاز- حيميا سالاسىنىڭ دامۋىن ايقىندايتىن ۇلتتىق جوبا تۇرىندە جەكەلەگەن ديرەكتيۆالىق قۇجاتتىڭ قابىلدانۋى كەرەك. قابىلداناتىن ۇلتتىق جوبا: تابيعي رەسۋرستاردى ءتيىمدى پايدالانۋعا؛ قوسىلعان قۇنى جوعارى جانە تۇپكىلىكتى وتاندىق پوليمەر ءونىمىن وندىرۋگە - يمپورتقا تاۋەلدىلىكتى تومەندەتۋگە جانە جوعارى قايتا ءبولۋ ونىمدەرىن وندىرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى»، - دەدى س. لۇقپانوۆ.
اۆتور: مارلان جيەمباي