ەۆوليۋتسيا: ادامنىڭ ءتىسى قالاي وزگەردى؟
ءبىراق ءتىستىڭ قالىپتاسۋى مەن دامۋى، وزگەرۋى جانە قازىرگى كۇنگە جەتۋى جايلى جالپى بولجامدار بار. سولاردىڭ كەيبىرىنە توقتالىپ وتسەك.
ءتىستىڭ قالىپتاسۋى جايلى العاش ءسوز قوزعاعان - پالەونتولوگ ەدۆارد كوۋپ (Edward Drinker سورە) . ⅩⅨعاسىردا ءومىر سۇرگەن عالىم قازىرگى ادامزاتتىڭ ءتىسى سوناۋ دينوزاۆرلار داۋىرىنەن باستالاتىنىن، سونىڭ ەۆوليۋتسيالىق دامۋىنان پايدا بولعان قاڭقا ەكەنىن ايتادى.
عالىمنىڭ تۇجىرىمىندا، بۇكىل سۇتقورەكتى اتاۋلىنىڭ العاشقى ءتىسى كونۋس تارىزدەس، ياعني، دينوزاۆردىڭ تىسىنە ۇقساس بولعان. كەيىن ۇشبۇرىش ءتىس شاعىن- شاعىن ءۇش تومپەشىككە ءبولىنىپ، ءاربىرى جەكە ازۋ تىسكە اينالعان. ال ءتىستىڭ جالپى قۇرىلىسى «زيگ- زاگقا» ۇقساس قالىپتاسقان، ويتكەنى بۇل استى جۇلىپ جەۋگە وتە ىڭعايلى. ال بۇدان كەيىن ءتىستىڭ تومپەشىكتەرى ودان ءارى كىشىرەيىپ، ۇساق- ۇساق ادىرعا اينالعان. ويتكەنى بيولوگيالىق دامۋدىڭ بۇل كەزەڭىندە سۇتقورەكتىلەر تاعامدى جۇلىپ جەۋگە ەمەس، تالداپ، شايناپ جەۋگە داعدىلانا باستاعان.
كوۋپتىڭ ءبىر جارىم عاسىر بۇرىن تۇجىرىمداعان بۇل تەورياسى كەيىنگى پالەونتولوگيالىق جىلناما مەن زەرتتەۋلەردە دالەلدەنگەن.
ارحەولوگيالىق زەرتتەۋلەرگە سۇيەنسەك، نەوليت- پالەوليت داۋىرىندە ءومىر سۇرگەن ادامداردىڭ جاعى 11-12 س م بولعان ءارى سەگىز اقىل ءتىس بولعان، ال قازىرگى ادامداردىڭ جاعىنىڭ ۇزىندىعى 10 س م جانە 2-4 اقىل ءتىس ورنالاسقان. تاس ءداۋىرىنىڭ ادامدارىندا اقىل ءتىس تۇگەل بولسا، ءقازىر ءاربىر ءتورتىنشى ادامدا اقىل ءتىس جوق.
ءتىستىڭ وزگەرۋى مەن دامۋى ادامنىڭ ءار داۋىردە تۇتىنعان تاعامى مەن اسىنا تىكەلەي بايلانىستى. شيكى ەت جەگەن داۋىردە ءتىستىڭ وتكىرلىگى ماڭىزدى بولدى. ۋاقىت وتە كەلە ادامدار اس قايناتۋ مەن ءپىسىرۋدى ۇيرەنگەن كەزدە ءتىستىڭ قىزمەتى دە وزگەردى. كوۋپتىڭ تۇجىرىمىنا سايكەس، ءتىس ەندى شايناپ، ەزىپ جەۋگە ىڭعايلانا باستادى.
ادامزاتتىڭ شيكى استان وڭدەلگەن اسقا ءوتۋى ءتىس ەۆوليۋتسياسىنا اسەر ەتتى. قازىرگى زەرتتەۋلەرگە سۇيەنسەك، ادامزات ءتىسىنىڭ رۋديمەنتاتسياسى، ياعني، اقىل ءتىستىڭ جويىلۋى بايقالىپ جاتىر. كەيىنگى ۇرپاقتا اقىل ءتىس مۇلدە بولماۋى مۇمكىن.
https://massaget.kz