كوروناۆيرۋس كەزىندە قالاي ۇرەيگە بەرىلمەۋ كەرەك – پسيحولوگ

الماتى. قازاقپارات - جارتى جىلعا سوزىلعان كوروناۆيرۋس پاندەمياسى كوپشىلىكتىڭ پسيحولوگياسىنا جايسىز اسەر ەتتى.

اقپارات اعىنى جىلدام زاماندا ۆيرۋس تۋرالى سان ءتۇرلى الىپقاشپا جاڭالىق ادامداردىڭ كوڭىلىندە ۇرەي مەن قورقىنىش تۋعىزدى. ادامدى قورقىشىن بيلەگەندە وعان قالاي بوي الدىرماۋعا بولاتىنىن الماتىداعى رەنوۆاتسيا وڭالتۋ ورتالىعىنىڭ باس پسيحولوگى، قازاقستان ارت تەراپيەۆتەر قاۋىمداستىعىنىڭ مۇشەسى مايا مەرقۇلوۆا ايتتى.

- پاندەميا ادام پسيحولوگياسىنا قالاي اسەر ەتتى؟

- كەز- كەلگەن ۇرەي نەگاۆتيتى اسەر قالادى. ەگەر ادام اۋرۋ جۇقتىرىپ الامىن دەپ قورىقسا، ادامنىڭ اعزاسى جالعان سيمپتوم سەزىنۋى مۇمكىن. ەكى ءتۇرلى ساناتتاعى ادامدارعا قاۋىپ تونەدى. بىرەۋلەر ۆيرۋس جۇقتىرىپ الامىن دەگەن قورقىنىشتان ءدارىحاناداعى ءدارى- دارمەكتى الدىن الا ساتىپ الادى. شامادان تىس ارتىق ءدارى ىشەدى. ەكىنشى ساناتتاعى ازاماتتار ۆيرۋس جۇقتىرمايتىنىنا سەنىمدى بولىپ، كارانتين تالاپتارىن ساقتامايدى. سوندىقتان، جۇقتىرۋ قاۋپى جوعارى بولادى. جۇقتىرعان جاعدايدا ەموتسياسىن ۇستاي الاتىن، پسيحوگيگيەنا داعدىسىن مەڭگەرگەن ادامدار اۋىرسا دا جەڭىل شىعادى. كوروناۆيرۋس ادامداردى جاپپاي قيىن پسيحولوگيالىق حالگە اكەلدى. بىرەۋلەر جۇمىسىنان ايىرىلدى، بىرەۋلەر ىشىمدىككە سالىندى. ءوزىن- ءوزى وقشاۋلاۋ، ادامدارمەن قاتىناستى ءۇزۋ ءبىزدىڭ ادەتتەگى ومىرىمىزگە كوپ وزگەرىس اكەلدى. حالىق اراسىندا ميزوفوبيا (وبسەسسيۆتى- كومپۋلسيۆتى اۋىتقۋشىلىق) تۋىندادى. ميكروبتان قورىققان كەيبىرەۋلەر جۇقتىرامىن دەگەن قورقىنىشتان اسىرەتازالىققا كوشتى. ال كەي ادامدارعا كەرىسىنشە بۇل جاعداي ەيفورياعا اكەلەدى. شەكتەۋ الىنعان سوڭ ول وسىعان دەيىن قۇر قالعان ءلاززاتىنا قول جەتكىزۋگە تىرىسادى. بۇل ۇرەيدەن دە قاۋىپتى جاعداي بولۋى مۇمكىن.

- جالعىزباستى ادامدارعا يتاليان پسيحولوگىنىڭ كەڭەسى بار ەدى. ەگەر ءسىز وقشاۋلاۋ كەزىندە وزىڭىزبەن ءوزىڭىز سويلەسسەڭىز، ەشتەڭە ەتپەيدى. ەگەر قابىرعالار سىزگە جاۋاپ بەرىپ جاتسا، وندا بىردەن پسيحولوگكە بارىڭىز دەگەن. ءسىز قانداي كەڭەس بەرەر ەدىڭىز؟

- ءار ادامدا جاعداي ءارتۇرلى بولادى. بىرەۋ بۇرىشقا تىعىلادى. بىرەۋ اگرەسسيۆتى بولا باستايدى. ەڭ الدىمەن قاي جاعدايدا دا ءومىردىڭ ەكسترەمالدى لوگيكاسى قازىر شىنايى بولىپ جاتقان نارسە ەكەنىن مويىنداۋ كەرەك. ىڭعايىنا توسەلە بىلۋگە تىرىسىڭىز. قورقىنىشتان ارىلۋ ءۇشىن ميدى تىنىشتاندىراتىن ىسپەن اينالىسقانىڭىز دۇرىس. يوگا، مەديتاتسيا جاقسى كومەكتەسەدى. دوسىڭىزبەن سويلەسىپ، ونلاين فورماتتا پسيحولوگپەن تىلدەسىڭىز. 5 مينۋت تەرەڭ دەمالىپ، جىلى دۋش قابىلداۋ دۇرىس.

- ءوزىن ءوزى وقشاۋلاۋدىڭ ءتيىمدى جاقتارى دا بولدى ما؟

- وسى ۋاقىتتا جەرگىلىكتى ەكولوگتەردىڭ كوپتەن قول جەتكىزە الماي كەلە جاتقان ارمانى - قالانىڭ اۋاسى تازاردى. وتباسى مەن بالالارعا كوبىرەك كوڭىل بولۋگە مۇمكىندىك پايدا بولدى. كوپتەگەن تالداۋعا سايكەس جاقىندارى بار، وتباسىلى ادامدار سترەسكە كوپ بەرىلمەگەن. قاشىقتان جۇمىس ىستەۋ فورماتىنا كوشكەن سوڭ ادامداردىڭ كوپشىلىگى ينتەرنەتتىڭ باسقا دا مۇمكىندىگىن يگەرە باستادى. سپورتپەن اينالىسۋ، ونلاين ءبىلىم الۋدەگەن سياقتى. كەي ادامدار ومىرلىك قۇندىلىقتى قايتا ەكشەدى دەسەك بولادى. ادامعا ەڭ كەرەگى - قارىم- قاتىناس ەكەنىن تۇسىندىك. بىرگە كوفە ءىشۋدىڭ ءوزى ءبىر باقىت ەكەنىنە كوز جەتكىزدىك.

- كارانتين كەزىندە ادامدار 24 ساعات بويى ۇيدە وتىردى. مامانداردىڭ پىكىرىنشە، وسى ۋاقىتتا تۇرمىستىق، وتباسى جانجالى، زورلىق-زومبىلىق كوبەيگەن.

- ەكونوميكالىق احۋالدىڭ تومەندەۋى، الدا نە بولاتىنىن باجايلاپ بىلە الماۋ ادامنىڭ ەموتسيالىق كۇيزەلىسىن ارتتىردى، وتباسىلىق كيكىلجىڭدەرگە اكەلدى. ادەتتەگى ءومىردىڭ رەجيمىنەن جاڭىلعاندىقتان ادامدار ىشكى اگرەسسياسىنان ارىلا الماي قالدى. كەيبىر وتباسىلاردا ادەتتە بۇعان دەيىن ۇناتپايتىن تىرلىك كەرىسىنشە پايداسىن تيگىزدى. ماسەلەن بالىق اۋلاۋ. كليەنتتەرىمنىڭ كەيبىرىنە بوكسقا بارۋعا كەڭەس بەردىم. الەۋمەتتىك جاعدايدىڭ شيەلەنىسۋىنەن كوپتەگەن وتباسىدا ىشىمدىككە سالىنۋ باستالدى.

- قاشىقتان ءبىلىم الىپ جاتقان بالالاردىڭ اتا-انالارىنا قانداي كەڭەس بەرەر ەدىڭىز؟

- مەن ءوزىم دە انامىن. ۇلىم بيىل 7-سىنىپقا باردى. جاڭا ساباق، دوستارىمەن كەزدەسە الماۋ - بالالاردىڭ پسيحولوگياسىنا سالماق تۇسىرەرى انىق. قاشىقتان ءبىلىم الۋدى اتا-انالار باقىلاۋدا ۇستاي المايتىندىقتان بالالاردىڭ ءبىلىمى تومەندەگەنى راس. بالالار ساباق كەزىندە كامەرانى قوسپاي، باسقا نارسەنى قاراپ وتىرادى. ەڭ الدىمەن قانداي جاعداي بولماسىن بالانىڭ ادەتتەگى كۇن ءتارتىبىن ساقتاۋ كەرەك. سوندا بالا جاڭا جاعدايعا بەيىمدەلىپ ۇلگەرەدى. بالانىڭ ەموتسيالىق احۋالى اتا- اناسىنىڭ ەموتسياسىنا تىكەلەي بايلانىستى.

- اڭگىمەڭىزگە راحمەت.

اۆتور: گۇلميرا عوسمانالي