بالۋان شولاق پەن قاجىمۇقان نەگە كۇرەسپەدى؟ الىپتارعا ارا تۇسكەن كىم؟

None
None
نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - قالامگەر ءالىمقۇل بۇركىتبايەۆتىڭ «قاجىمۇقان» اتتى حيكاياتى 1990 -جىلى «جالىن» جۋرنالىندا العاش رەت جاريالانىپ، ارتىنان جەكە كىتاپ بولىپ شىقتى.

وسى تۋىندى دا ۇلىتاۋ وڭىرىندە ءيمانجۇسىپ قۇتپان ۇلى، بالۋان شولاق بايمىرزا ۇلى، قاجىمۇقان مۇڭايتپاسوۆ بالۋان ۇشەۋى باس قوسىپ، ەلدى دۋمانعا بولەگەنى جايلى ايتىلادى.

ءبىرىن-ءبىرى كورىپ، باس قوسۋعا ىنتىزار بولىپ جۇرگەن قازاقتىڭ الپامساداي الىپتارى القا- قوتان ونەر كورسەتەدى. بالۋان شولاق بىلەكتەي تەمىردى ارقان سياقتى بىلەگىنە ءۇش-ءتورت قايىرا وراپ، ەكى ۇشىن تۇيىقتاپ تاستاي سالادى.

قاجىمۇقان بولسا ۇزىن رەلس تەمىردى جوتاسىنا كولدەنەڭىنەن سالىپ، جينالعان حالىققا: «ەكى باسىنا سىيعاندارىڭشا مىنىڭدەر!» دەيدى. ەل تەمىرگە جابىسادى. قاجەكەڭ رەلستى باياۋ اينالدىرعاندا جۇرت كوبەلەكتەي شاشىراپ ۇشادى. دۋمان قىزعان ءبىر ساتتە مىڭداپ جىلقى ايداعان اتاقتى شونجار ءسالىمباي ورتاعا شىعادى.

- ۋا، حالايىق، مەنىڭ ءبىر شارتىم بار!

- ءلاپباي، بايەكە!

- بالۋان شولاق پەن قاجىمۇقان كۇرەسسىن! قايسى جەڭسە 100 جىلقى بەرەمىن!

ءسالىمبايدىڭ ءسوزىن ەستىگەن ەلدە ەس جوق. جينالعان حالىققا قىزىق كەرەك. جەر توقپاقتاپ شۋلاسىپ جاتىر.

- كۇرەسسىن، كۇرەسسىن!

ەلەرگەن ەلدىڭ شۋىلىنان كىم دە بولسىن ازداپتا بولسىن ابدىرارى ءسوزسىز. بالۋان شولاق ءىنىسى قاجىمۇقانعا قارايدى، قاجەكەڭدە نە ىستەرىن بىلمەي كوزىن تومەن سالىپ ءۇنسىز ەكى ويدا قالادى.

ات ۇستىندە شىرەنىپ، سۋسار بورىگى جەلبىرەپ ءسالىمباي تۇر. كوپتىڭ ايقاي-سۇرەڭىنەن كەيىن شىنىندا كۇرەسپەك بولىپ، بالۋان شولاق پەن قاجىمۇقان بەلدەرىنە شىلبىر بايلاپ دايىندالا باستايدى. وسى ساتتە ايۋداي اقىرىپ ورتاعا يمانجۇسىپ شىعادى.

- ەي حالايىق، ەي ءسالىمباي! ورگە تارتسا، سورعا تارتاتىن نەتكەن سورلى ەدىڭدەر! باقتارىڭا تۋعان ەكى الىپ بالۋان كوزدەرىڭە كوپ كورىندى مە؟ ال ەكەۋىن كۇرەستىردىڭدەر، ءبىر-بىرىنە ءزابىر جاساۋعا يتەردىڭدەر! ءبىر-ءبىرىن مايىپ قىلسا سەندەرگە نە پايدا تۇسەدى؟ نەتكەن سورلى ەدىڭدەر!

- ەي بالۋان شولاق، سەن ۇيالماي ارتىڭنان ەرگەن ءىنىڭدى جەر قاپتىرماقسىڭ با؟ ەي قاجىمۇقان! سەن مىنا ەلدىڭ ايتاعىنا ەرىپ جالعىز اعاڭنىڭ جاعاسىنا جارماسپاقسىڭ با؟

يمانجۇسىپتىڭ سوزىنەن كەيىن ەل ساباسىنا تۇسەدى. قاجىمۇقان بولسا وكىنىپ كەلىپ: «قايران يمەكەم-اي، سەن بولماعاندا شوكەمنىڭ جاعاسىنان ۇستاپ، كۇناھار بولار ەدىم»، - دەپ ەكى اعاسىن قۇشاقتاپ سولقىلداپ جىلاعان ەكەن.

…بۇل وقيعادان ءبىز نە تۇيەمىز: يمەكەڭ بولماعاندا ەكى الىپ ءبىرىن-ءبىرى مايىپ ەتۋى ابدەن مۇمكىن ەدى. تەك مايىپ ەتىپ قويماي، اراسىنا بۇدان سوڭ ارازدىق تۇسپەي مە؟ ەلدىڭ ەكى الىبى ارازداسسا، ەل بۇلىنبەي مە؟ مىنە، بايىرعى قازاقتىڭ مىقتىلارى تاتۋلىقتى ساقتاۋ ءۇشىن سىيلاستىقتى بۇزباعان.



سوڭعى جاڭالىقتار