ەلەكترقارماق - بالىقتى بارادى جالماپ

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - كوز الدىڭىزعا مىنا سۋرەتتى ەلەستەتىڭىزشى. ءتۇن. كول جاعاسى. كۇنى بويعى تىرشىلىك ءبىر ساتكە تىنىم تاۋىپ، اينالانى مۇلگىگەن تىنىشتىق باسقان.

اندا- ساندا كول بەتىندە ويناعان بالىقتاردىڭ شولپىلى عانا ەستىلەدى. وسى كەزدە ايدىندى قايىقپەن كەزگەن الدەكىمدەر كورىندى. كوپ ۇزاماي ءسال ءدىرىل قاققان سۋ بەتىنە ونداعان ءولى بالىق شىعا كەلدى. سۋداعى تىرشىلىك اتاۋلىنى جالماپ، تابيعات قورعاۋشىلارىنىڭ تىنىشىن الىپ جۇرگەن ەلەكتروقارماق دەگەنىڭىز وسى پالەكەت.

قىزىلوردا وبلىستىق ورمان شارۋاشىلىعى جانە جانۋارلار دۇنيەسىن قورعاۋ ينسپەكسياسى مەن تابيعاتتى قورعاۋ پوليتسياسى ماماندارىنىڭ ايتۋىنشا، ەلەكترقارماق بىزگە سوڭعى 4-5 جىلدىقتا جەتىپتى. قولدان جاسالعان قۇرىلعى ءاۋ باستا كورشى وزبەكستان مەملەكەتىنەن كەلگەن. قازىر تۇركىستان وبلىسى اۋماعىندا دا كوپتەپ سانالادى. ءبىزدىڭ وبلىستا رۇقسات ەتىلمەگەن قۇرىلعىمەن بالىق اۋلاۋ شيەلى اۋدانى اۋماعىندا ءجيى كەزدەسەدى.

ەلەكترقارماق تەڭىزدىڭ اشى سۋىنا جارامايدى. ءتۇبى كورىنبەيتىندىكتەن اققان وزەنگە دە سالۋ قيىنداۋ. سوندىقتان دا جارىعى قانداي تەرەڭ سۋدىڭ دا ءتۇبىن انىق كورسەتەتىن قىتاي شامىن قولعا ۇستاعان براكونەرلەر تۇنگى كول بەتىن تورۋىلدايدى. ەڭ قيىنى، بىزدە وسى قۇرىلعىنىڭ قانشالىقتى زيان ەكەندىگىن، بالىقتىڭ ناقتى وسىنىڭ زاردابىنان ولگەندىگىن انىقتاپ بەرە الاتىن مامان جوق. وسىدان دا ۇستالعان براكونەرلەردىڭ بارلىعى دەرلىك سوت الدىنا بارعاندا سۇتتەن تازا، سۋدان اق بولىپ شىعىپ جاتاتىن كەزى كوپ.

- ەلەكترقارماق تىكەلەي تۇسسە بالىقتىڭ كوزى شىعىپ كەتەدى. جانامالاي تيگەننىڭ وزىندە ومىرتقاسىنا زاقىم كەلىپ، ۋىلدىرىق شاشۋ قاسيەتىنەن ايىرىلادى. تايعا تاڭبا باسقانداي كورىنىپ تۇرعان وسى وزگەرىستى سوت بيولوگيالىق ساراپتامادا دالەلدەۋ قيىن. سوندىقتان دا وسى سالا مامانىن ازىرلەۋ كەزەك كۇتتىرمەيتىن ماسەلەنىڭ ءبىرى، - دەيدى وبلىستىق ورمان شارۋاشىلىعى جانە جانۋارلار دۇنيەسىن قورعاۋ ينسپەكتسياسىنىڭ ءبولىم باسشىسى رۋسلان سەيىتمۇراتوۆ.

- زاڭسىز بالىق اۋلايتىندار دا ابدەن اككى بولىپ العان. ۇستالا قالعان جاعدايدا قولىنداعىسىنىڭ ءبارىن سۋعا لاقتىرىپ، قۇتىلىپ كەتەدى. ەلەكترقارماقتى سۋعا ءبىر مالىپ الساڭ بولدى، ىستەن شىعادى. كوبى وسى ءادىستى پايدالانادى دا، ساراپتاما قۇرىلعىنىڭ جۇمىس ىستەمەيتىندىگى تۋرالى قورىتىندى بەرەدى. وسىلايشا، باستى ايعاعىمىزدان سوتقا دەيىن ايىرىلىپ قالىپ جاتامىز.

جالپى، ەلەكترقارماق سالۋ - قىلمىستىق ءىس. ال ونى تاسىمالداۋعا تىيىم سالىنباعان. سوندىقتان دا تابيعات قورعاۋشىلار مەن پوليتسەيلەر كولىگىنەن وسى قۇرىلعى شىققان ادامعا ەشتەڭە ىستەي المايدى.

مالىمەت ىزدەپ، ينتەرنەتتى اقتاردىق. ەلەكترقارماقتىڭ نەشە ءتۇرى جايلى دەرەك تاپتىق. كوبىنە رەسەيدەن شىعادى ەكەن. اقىسىن تولەسەڭىز، ارزانعا قىتايدان دا الدىرۋعا بولادى. ءتىپتى وسى قۇرىلعىنى قالاي جاساۋدى ۇيرەتەتىندەر دە كوپ كەزدەستى.

وبلىستا بيىلدىڭ وزىندە شيەلى اۋدانىنىڭ اۋماعىنان ەلەكترقارماق سالعان 2 ادام ۇستالىپتى. سونىڭ ءبىرى سوتقا جەتپەي قىسقارىپ كەتسە، ەكىنشى ءىس بويىنشا قازىر تەرگەۋ ءجۇرىپ جاتىر.

اشكوزدىككە سالىنعان ادامنىڭ ويىنا نە كەلمەيدى دەسەڭىزشى. قازىر كورشى تۇركىستان وبلىسىنان ارنايى ادام شاقىرىپ، وڭىردەگى كولدەرگە ەلەكترقارماق سالدىراتىندار بار. ونىڭ زاردابى تيگەن بالىق ءتىرى قالسا دا ەندى ۋىلدىرىق شاشا المايتىنى ءبىر كۇندىك پايدانى كوزدەگەندەردىڭ ويىنا كىرمەسە قايتەسىز. 12, 24 ۆولتتىك، كەيدە ءتىپتى قۋاتى ودان دا جوعارى قۇرىلعىمەن ۇرعاننان كەيىن سۋداعى ميكروورگانيزمدەر دە جويىلىپ كەتەدى. بۇل كولدەگى بالىق بىتكەن ازىعىنان ايىرىلدى دەگەن ءسوز.

بۇل قۇرىلعىنىڭ ەلەكتروگون دەگەن تاعى ءبىر اۋىر ءتۇرى بار. براكونەرلەر كادىمگى اۋ سالعانداي قايىقپەن ءجۇزىپ وتىرادى، ولاردىڭ ىزىنە سۋ بەتىنە شىققان بالىقتاردى جينايتىن تاعى ءبىر قايىق ىلەسەدى. كولدەر مەن اعىسى باياۋ كانالداردىڭ مىنا باسىنان تۇسكەندەر بەلگىلەنگەن جەردە كۇتىپ تۇرعان كولىككە جەتكەنشە جۇزدەگەن بالىق الادى. ولار قاجەتىنە جاراتپاي كەتكەن مايدا بالىقتار سۋ بەتىندە قالا بەرەدى.

ماماندار جىلىنا جۇزدەگەن رەيد، تەكسەرۋلەر ۇيىمداستىرادى. سونداي ساتتەردە سانى باسىم براكونەرلەردىڭ بۇلارعا بالتا الىپ جۇگىرگەن ساتتەرى دە بولعان. ايعاق زاتتارىن تاستاپ ۇلگەرە الماي قالعاندا ايبات كورسەتىپ، ومىرلەرىنە قاۋىپ توندىرگەندەرى دە بولەك اڭگىمە. وسىنداي قيىندىقپەن ۇستالعان ۇرىلاردىڭ جازاعا كەسىلمەي قۇتىلىپ كەتەتىنى قىنجىلتادى بۇلاردى. از ايت، كوپ ايت، زاڭ ازىرشە سول ءتۇن جامىلىپ كول بەتىن تىمىسكىلەگەندەردىڭ ء«سوزىن سويلەپ» تۇر.

وبلىستىق پوليتسيا دەپارتامەنتى تابيعات قورعاۋ ءبولىمىنىڭ اعا ينسپەكتورى، پوليتسيا مايورى جاسۇلان جاكياەيەۆپەن دە تىلدەستىك. كوكتەمنەن باستاپ قارا كۇزگە دەيىن رەيدتە جۇرەتىن مامان بىزدە ساراپتامالىق تەحنولوگيا ۋاقىت تالابىنا ىلەسە الماي كەلە جاتقانىن ايتادى. مىسالى، ءبىر كولىكتەن ەلەكترقارماق پەن بالىق شىقتى دەلىك. ءبىراق سول بالىقتىڭ زاڭسىز قۇرىلعىنى پايدالانۋ ارقىلى اۋلانعانىن دالەلدەۋىڭ كەرەك. ءبارى دە «ەلەكترقارماقتى تاۋىپ الدىم» دەگەن جاۋاپتان تانبايدى. ىستەگەن قىلمىسىنا ساي جازاعا تارتىلماعان سوڭ كەلەسىدە تاعى دا ءتۇن جامىلىپ جورىققا شىعادى.

نەشە جىل سۋ جاعالاپ، رەيدكە شىعىپ جۇرگەن مامانداردىڭ بۇل ماسەلەنىڭ الدىن الۋ جونىندە ۇسىنىستارى دا بار. سونىڭ ءبىرى - زاڭسىز قۇرىلعىعا قارسى كۇرەسكە جەرگىلىكتى تۇرعىنداردى تارتۋ. وسى باعىتتا نەشە جىلدان بەرى اۋىل- ايماقتاردى ارالاپ، ەل اراسىندا تۇسىندىرمە جۇمىستارىن جۇرگىزىپ كەلەدى. سول تۇرعىنداردىڭ حابار بەرۋىمەن وڭاي ولجا ىزدەگەندەردىڭ جولىن كەسەتىن كەزدەرى كوپ.

براكونەرلەردى باسىندىرماۋدىڭ تاعى ءبىر امالىن وبلىستىق پوليتسيا دەپارتامەنتى تابيعات قورعاۋ ءبولىمىنىڭ اعا ينسپەكتورى، پوليتسيا مايورى جاسۇلان جاكياەيەۆ ايتتى. بۇل ءۇشىن قاشىقتان باسقارىلاتىن شاعىن ۇشاقتار الۋ قاجەت. راديۋسى 50 شاقىرىمدى قامتيتىن ۇشاقتار تۇندە 3 شاقىرىمنان فوتو مەن ۆيدوعا تۇسىرە الادى. تابيعات قورعاۋدىڭ بارلىق سالاسىنا پايدالانۋعا بولاتىن مۇنداي قۇرىلعى ءوز باعاسىن اقتايدى. ءبىزدىڭ كەيىنگى ۇرپاققا قالدىراتىن باستى بايلىعىمىز وسى تابيعات ەمەس پە؟

ماماندار تىم بولماعاندا كوكتەم مەن كۇز ارالىعىندا كولدەر مەن ايدىندار ماڭىندا ەلەكترقارماق تاسىمالداۋعا زاڭ جۇزىندە تىيىم سالىنسا دەگەن تىلەگىن دە ايتتى. قالاي بولعاندا دا ءتۇن جامىلىپ كول كەزگەن جىرىندىلاردىڭ جولىن كەسۋدىڭ بار امالىن جاساۋىمىز كەرەك. ايتپەسە، تابيعاتتى توناۋدان كول- كوسىر تابىس تاۋىپ وتىرعاندار بالىعى تايداي تۋلاعان، باقاسى قويداي شۋلاعان تالاي كولدىڭ تۇبىنە جەتەرى انىق.

قىزىلوردا وبلىسى