جاڭا وقۋ جىلى: قايدا، قالاي، قاشان؟

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - بۇگىن قازاقستاندا جانە الەمنىڭ ءبىرقاتار ەلىندە ءبىلىم كۇنى اتالىپ وتەدى.

كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىنا بايلانىستى بيىلعى وقۋ جىلىنا كوپ وزگەرىس ەنگىزىلدى. وسى ورايدا قازاقپارات اگەنتتىگى جاڭا وقۋ جىلىندا وقىتۋ پروتسەسىنىڭ قالاي وتەتىنى تۋرالى شولۋ ۇسىنادى.

1- قىركۇيەك - ءبىلىم كۇنى

بۇگىن مەكتەپتەردە جاڭا وقۋ جىلىنىڭ باستالۋىنا ارنالعان ونلاين جيىن وتەدى. بالالار مەكتەپكە كەلمەيدى، ونلاين لينەيكاعا قولجەتىمدى قۇرىلعىلار مەن بايلانىس قۇرالدارى ارقىلى قاتىسادى.

ق ر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ حابارلاۋىنشا، بيىل 3,3 ميلليون وقۋشى مەكتەپكە بارادى. ونىڭ ىشىندە 380 مىڭ بالا - ءبىرىنشى سىنىپقا قابىلدانادى.

بۇل رەتتە وقۋشىلاردىڭ 80 پايىزى نەمەسە 2,6 ميلليون بالا قاشىقتان ءبىلىم الادى. باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ 15 پايىزى نەمەسە 530 مىڭ بالانىڭ اتا-انالارى كەزەكشى سىنىپتا وقىتۋعا ءوتىنىش بەرگەن.

قالعان 5 پايىز بالالار شاعىن جيناقتى ءداستۇرلى فورماتتا وقيتىن بولادى. ولاردىڭ سانى - 202 مىڭ بالا.

قاشىقتان وقىتۋ قالاي ۇيىمداستىرىلادى

بالالاردى قاشىقتان وقىتۋ بويىنشا ەكى نەگىزگى باعىت بار. ءبىرىنشى باعىت - ينتەرنەت ارقىلى وقىتۋ. ينتەرنەت ارقىلى وقىتۋ 8 ينتەرنەت پلاتفورمادا جۇرگىزىلەدى. وسى پلاتفورمالاردىڭ ىڭعايلىلىعى مەن بەرىپ وتىرعان مۇمكىندىگىنە بايلانىستى مەكتەپتەر، قالالىق، اۋداندىق ءبىلىم بولىمدەرى شەشىم قابىلداپ، كەلىسىمشارتقا قول قويادى جانە سول پلاتفورمامەن جۇمىس ىستەيدى.

قاشىقتان ءبىلىم الاتىن بالالار ءۇشىن ساباق ۇزاقتىعى - 30 مينۋتتان اسپايدى. قازاقستانداعى جەتەكشى ۇيالى بايلانىس وپەراتورلارى «ءبىلىم» تاريفىن ازىرلەدى. ونىڭ قۇنى - 990 تەڭگە.

بۇل تاريفتەن Kundelik.kz رەسۋرسىنا مەگابايت جۇمسالمايدى. اتالعان تاريفتىك جوسپار بارىسىندا وقۋشىلار مەن ۇستازدار ءبىر-بىرىمەن تەگىن سويلەسە الادى. مۇنان بولەك، وتاندىق ءبىلىم رەسۋرستارىن تەگىن قولدانۋعا بولادى.

جاڭا وقۋ جىلىندا جەلىدەگى 600 ءبىلىم بەرۋ پلاتفورماسىن تەگىن پايدالانۋعا بولادى. ياعني، وسى 600 سايتتىڭ كەز كەلگەنىن اشساڭىز، SIM كارتاڭىزداعى تاريفتىك جوسپارىڭىز جۇمسالمايدى. وتكەن وقۋ جىلىنىڭ ءتورتىنشى توقسانىندا وپەراتورلار 380 ينتەرنەت-رەسۋرستى تەگىن پايدالانۋعا بەرگەن ەدى.

ەكىنشى باعىتتا بالالار تەلەارنالار ارقىلى ساباق وقيدى. «ەل ارنا» جانە «بالاپان» تەلەارنالارى تەلەساباقتارعا تاۋلىگىنە 9 ساعاتقا دەيىن ەفير ءبولىپ وتىر.

1- قىركۇيەكتەن باستاپ، دۇيسەنبى- جۇما 09:00-18:00 ارالىعىندا 1-11- سىنىپتاردىڭ وقۋ پاندەرى بويىنشا بەينەساباقتار قازاق تىلىندە «Balapan» تەلەارناسىنان كورسەتىلەدى. «Balapan» - نىڭ YouTube-تەگى رەسمي كانالىنان دا ونلاين كورسەتىلەدى.

كەزەكشى سىنىپتار قالاي وقيدى؟

كۇردەلى جاعدايعا قاراماستان، باستاۋىش سىنىپتار اتا- اناسىنىڭ قالاۋىمەن كەزەكشى سىنىپتاردا وقي الادى. 1-4- سىنىپتاردا ءبىلىم الۋشىلاردىڭ %60 جۋىعى ءداستۇرلى رەجيمدە ءبىلىم الادى. بيىل اتا-انالار بالانى مەكتەپ فورماسىندا نەمەسە باسقا دا ىڭعايلى كيىممەن جىبەرۋ تۋرالى شەشىمدى ءوزى قابىلدايدى.

كەزەكشى سىنىپتاردا جۇمىس ىستەۋگە جىبەرۋ ءۇشىن ءتيىستى تالاپ بار. مۇنداي فورماتتاعى جۇمىس پروتسەسىنە جۇكتى مۇعالىمدەر، سوزىلمالى اۋرۋلارى بار جاسى 65 تەن اسقان ۇستازدار جىبەرىلمەيدى. ياعني، مۇنداي پەداگوگتار كەزەكشى سىنىپتا جۇمىس ىستەي المايدى. بۇعان قوسا، پەداگوگتار ءوز قالاۋى بويىنشا وففلاين نەمەسە ونلاين رەجيمدە جۇمىس ىستەي الادى. كەزەكشى سىنىپتا ءداستۇرلى فورماتتا ءبىلىم بەرۋ بارىسىنا بىرنەشە قاتاڭ تالاپ قويىلادى. بىرىنشىدەن ءۇزىلىس ءارتۇرلى ۋاقىتتا بولادى. ساباقتىڭ باستالۋى دا ءارتۇرلى ۋاقىتتا جۇرگىزىلەدى.

ەكىنشىدەن، قىركۇيەكتە ساباق ۇزاقتىعى 40 مينۋتپەن شەكتەلەدى. كەزەكشى سىنىپتاردا سانيتارلىق تالاپتار قاتاڭ ساقتالۋى ءتيىس. بالالار ءبىر كابينەتتە عانا وقيدى. ادەتتەگىدەي ءبىر كابينەتتەن ەكىنشى كابينەتكە كوشۋگە بولمايدى. كۇن سايىن تەرمومەتريا جۇرگىزىلەدى. جۋۋ، جەلدەتۋ رەجيمى بويىنشا ءتيىستى تالاپتار قولدانىلادى.

شاعىن جيناقتالعان مەكتەپتەردە ءداستۇرلى ءبىلىم بەرۋ بارىسىنا دا وسى تالاپتار قويىلىپ وتىر. بۇعان قوسا، ءبىر سىنىپتا 25-30 بالا بولاتىن بولسا، وندا ولاردى 15 بالادان اسپايتىن توپقا ءبولۋ ۇيعارىلدى. ايتالىق، سىنىپتا 30 وقۋشى بار.

بۇگىنگى جاعدايدا كەزەكشى سىنىپتا وقىتۋ بارىسىندا ولار اتالعان سىنىپتى 15 بالادان ەكى شاعىن توپقا بولۋگە مىندەتتى. سوعان وراي پەداگوگكە جۇكتەمە دە ارتادى. دەگەنمەن، پەداگوگ قوسىمشا جۇمىسى ءۇشىن قوسىمشا اقى دا الادى. ياعني، ەگەر قازىرگى ۋاقىتتا وندا 28 ساعات بولسا، پەداگوگ بارلىق 28 ساعات ءۇشىن جالاقى الادى. سونداي-اق، كەزەكشى سىنىپتا وقيتىن بالالار ماسكانى وزدەرى الىپ كەلۋى قاجەت.

ال ءبىلىم ۇيىمدارى بيۋجەت قاراجاتى ەسەبىنەن پەداگوگتەردى قورعانىس قۇرالدارىمەن قامتاماسىز ەتەدى.

ارنايى مەكتەپ-ينتەرناتتار قالاي جۇمىس ىستەيدى؟

رەسمي ستاتيستيكا بويىنشا ەلىمىزدە 161156 بالا ارنايى ءبىلىمدى قاجەت ەتەدى. بۇل ساناتقا كوزى ناشار كورەتىن جانە زاعيپ بالالار (ەلىمىز بويىنشا 8318 بالا)، قۇلاعى ناشار ەستيتىن 5911 بالا، تىرەك-قيمىل اپپاراتى بۇزىلعان 18841 بالا، سويلەۋ قابىلەتى بۇزىلعان 47022 بالا، پسيحيكالىق دامۋى تەجەلگەن 50826 بالا، اۋتيزممەن اۋىراتىن 5193 بالا جانە اقىل-وي كەمىستىگى بار 25045 بالا كىرەدى.

رەسپۋبليكا بويىنشا 420 ارنايى ءبىلىم بەرۋ ۇيىمى بار. ونىڭ ىشىندە 195 پسيحولوگيالىق- پەداگوگيكالىق تۇزەتۋ كابينەتى، 98 ارنايى مەكتەپ، 14 وڭالتۋ ورتالىعى جانە 38 ارنايى مەكتەپكە دەيىنگى ۇيىم، 75 پسيحولوگيالىق- مەديتسينالىق- پەداگوگيكالىق كونسۋلتاتسيا (پمپك) جۇمىس ىستەيدى.

جاڭا 2020-2021 وقۋ جىلىندا ارنايى ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنا قاشىقتان، شتاتتىق جانە جابىق رەجيمدە جۇمىس ىستەۋ ۇسىنىلىپ وتىر. ەلدە قاتاڭ كارانتين رەجيمى ورناسا، ارنايى ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا قاشىقتان وقىتۋ فورماتى ۇسىنىلادى.

ارنايى بالاباقشالار جۇمىسىن وڭىردەگى باس سانيتارلىق دارىگەر شەشىمىمەن جالپى تيپتەگى بالاباقشالار سەكىلدى كەزەكشى توپتاردى ۇيىمداستىرۋ ارقىلى جالعاستىرۋعا بولادى. پسيحولوگيالىق- مەديتسينالىق- پەداگوگيكالىق كونسۋلتاتسيالار، پسيحولوگيالىق- پەداگوگيكالىق تۇزەتۋ كابينەتتەرى جانە وڭالتۋ ورتالىقتارى شتاتتىق رەجيمدە قاشىقتىق تەحنولوگيالاردى قولدانۋ ارقىلى جۇمىس ىستەيدى.

ال جابىق رەجيم وڭىردەگى باس سانيتارلىق دارىگەر شەشىمىمەن ارنايى مەكتەپ- ينتەرناتتارعا ەنگىزىلەدى. جابىق رەجيم اقىل-وي كەمىستىگى بار بالالاردى وقىتۋعا ۇسىنىلادى، ويتكەنى ولار قاشىقتان جىبەرىلگەن ماتەريالدى قابىلداي المايدى. ارنايى ءبىلىم ۇيىمدارى وقىتۋ فورماتىن اتا- انالارمەن كەلىسە وتىرىپ، وزدەرى تاڭدايدى.

باكالاۆر ستۋدەنتتەرى قالاي وقيدى؟

باكالاۆردىڭ 1- كۋرس ستۋلەنتتەرى ءۇشىن كۇزگى سەمەستر قاشىقتان ۇيىمداستىرىلادى جانە 1 قىركۇيەكتە باستالادى.

بۇل كۇنى بارلىق شارالار ونلاين رەجيمدە وتەدى. 1- كۋرس ستۋدەنتتەرىنە ج و و ساياساتىمەن جانە قاشىقتان وقىتۋ فورماتىمەن تانىسۋ ءۇشىن 24- تامىزدان باستاپ ونلاين رەجيمدە اپتالىق وتەدى. شالعاي جانە ينتەرنەتى جوق وڭىرلەردەن كەلگەن جانە وقۋ قۇرالى (نوۋتبۋك جانە ت. ب.) جوق ءبىلىم الۋشىلار كورپۋسقا بارماي-اق ونلاين وقىتۋدى قامتاماسىز ەتەتىن كومپيۋتەرلىك تەحنيكاسى بار جاتاقحانالاردا تۇرۋعا بولادى.

ال 2-4- كۋرس ستۋدەنتتەرىنە وقۋ 1- قىركۇيەكتە باستالادى. 20- تامىزدان باستاپ ج و و- لار ءوز ستۋدەنتتەرىمەن ونلاين كەزدەسۋلەر وتكىزەدى. پەداگوگيكالىق، گۋمانيتارلىق، الەۋمەتتىك جانە IT- باعىتتار بويىنشا وقۋدى تولىق قاشىقتىقتان وقىتۋ فورماتىنا كوشىرۋ ۇسىنىلادى. ال جاراتىلىستانۋ عىلىمدارى، تەحنيكالىق، اۋىل شارۋاشىلىعى، دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە ونەر باعىتتارى بويىنشا ارالاس وقىتۋ فورماتى كوزدەلگەن.

دارىستەر مەن سەمينارلار ونلاين فورماتتا، زەرتحانالىق، پراكتيكالىق جانە ستۋديالىق ساباقتار - كامپۋس اۋماعىندا وتەدى، ءبىراق قازان ايىنان كەيىن باستالادى. وفلاين رەجيمدە وتەتىن پاندەر تۋرالى اقپارات الۋ ءۇشىن ستۋدەنتتەر جوعارى وقۋ ورىندارىنا جۇگىنۋى كەرەك. شالعاي جانە ينتەرنەتى جوق وڭىرلەردەن كەلگەن جانە وقۋ قۇرالى (نوۋتبۋك جانە ت. ب.) جوق ستۋدەنتتەر كورپۋسقا بارماي-اق ونلاين وقىتۋدى قامتاماسىز ەتەتىن كومپيۋتەرلىك تەحنيكاسى بار جاتاقحانالاردا تۇرا الادى.

ماگيسترانتتار مەن دوكتورانتتار قالاي وقيدى؟

ماگيسترانتتاردى 14- قىركۇيەكتە قاشىقتان وقىتۋ باستالادى. 31- تامىزدا كەشەندى تەستىلەۋ اياقتالادى. 5- قىركۇيەككە دەيىن گرانتقا وتىنىشتەر قابىلدانادى. 7- قىركۇيەكتە گرانتتار تاعايىنداۋ بويىنشا كونكۋرس ناتيجەلەرىن جاريالاۋ جوسپارلانعان.

8- قىركۇيەكتەن باستاپ اكىمدىكتەر گرانتتارىن تاعايىنداۋ بويىنشا كونكۋرسقا قۇجات قابىلداۋ باستالادى. 11- قىركۇيەكتە ج و و- عا قابىلداۋ ءۇشىن ءوتىنىش بەرۋ اياقتالادى. 2- كۋرس ماگيسترانتتارى ءۇشىن زەرتتەۋ جۇمىسى قاشىقتان ۇيىمداستىرىلادى.

بۇل رەتتە قاجەت بولعان جاعدايدا ماگيسترانتتاردىڭ وتىنىشىمەن عىلىمي- زەرتتەۋ جۇمىسىن زەرتحانالاردا جۇرگىزۋگە بولادى. زەرتحانالىق جانە پراكتيكالىق ساباقتار جەكە كەستە بويىنشا الەۋمەتتىك قاشىقتىق پەن كۇشەيتىلگەن سانيتارلىق شارالاردى ساقتاي وتىرىپ جۇرگىزىلەدى.

بۇل كەستەنى ناقتىلاۋ ءۇشىن ماگيسترانتتار ءوز ج و و- لارىنا جۇگىنۋى قاجەت.

دوكتورانتتاردى قاشىقتان وقىتۋ 1- قىركۇيەكتە باستالادى. 1- كۋرس دوكتورانتتارى ءۇشىن وقىتۋ قاشىقتان جۇرگىزىلەدى. ال 2-3- كۋرس دوكتورانتتارى ءۇشىن زەرتتەۋ جۇمىسى قاشىقتان ۇيىمداستىرىلادى.

بۇل رەتتە، قاجەت بولعان جاعدايدا عىلىمي-زەرتتەۋ جۇمىسى دوكتورانتتاردىڭ وتىنىشىمەن زەرتحانالاردا ۇيىمداستىرىلادى. زەرتحانالىق جانە پراكتيكالىق ساباقتار جەكە كەستە بويىنشا الەۋمەتتىك قاشىقتىق پەن كۇشەيتىلگەن سانيتارلىق شارالاردى ساقتاي وتىرىپ جۇرگىزىلەدى.

وسى كەستەنى ناقتىلاۋ ءۇشىن دوكتورانتتار ءوز ج و و- لارىنا جۇگىنۋى قاجەت. ينتەرناتۋرا مەن رەزيدەنتۋراداعى وقۋ كۇندىزگى جانە قاشىقتان وقىتۋ فورماتىندا جۇرگىزىلەدى.