كوروناۆيرۋستىڭ ەكىنشى تولقىنى قازاقستانعا قاتتى اسەر ەتەدى دەپ ويلامايمىن - شۆەيتسارياداعى قانداس دارىگەرمەن سۇحبات

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - گيپپوكرات انتىنا ادال، قىزمەتىنە جاۋاپكەرشىلىكپەن قارايتىن اعا بۋىن دارىگەرلەردىڭ ەڭبەك جولى كەيىنگى جاستارعا ۇلگى بولادى.

وسىنداي حالىقارالىق دەڭگەيدەگى بىلىكتى مامان، اتاجۇرتتان الىستا دارىگەرلىك قىزمەتتى ابىرويمەن اتقارىپ جۇرگەن «ەۋروپا قازاق دارىگەرلەرى قاۋىمداستىعىنىڭ» جەتەكشىسى، شۆەيتساريانىڭ بەرن قالاسىنداعى دارىگەرلەر دايارلايتىن ينستيتۋتتىڭ ۇستازى قانداسىمىز سەرىك تۇرسىنمەن جۋرناليست ەركىن بايعابىل ۇلىنىڭ ەكسكليۋزيۆتى سۇحباتىن نازارلارىڭىزعا ۇسىنامىز.

- قازاق ەلىنىڭ قاي ءوڭىرىنىڭ تۋماسى بولدىڭىز؟ ءوزىڭىز تۋعان اۋلەت جايلى ايتىپ وتسەڭىز؟

- مەن قازىرگى پاۆلودار وبلىسى ەكىباستۇز قالاسى ەكىباستۇز اۋىلدىق وكرۋگىنىڭ ءتورتۇي اۋىلىندا تۋعانمىن. اتامىز ۇستا، قولى شەبەر ادام بولىپتى. 1937-1938-جىلدارى نكۆد «حالىق جاۋى» دەپ اتۋ جازاسىنا كەسەدى. اتامىزدان ەكى ۇل قالعان. ۇلكەنى قۋاندىق، كىشىسى تاجەن. اتامىزدىڭ كىشى ۇلى تاجەننەن 7 ۇرپاق تارايمىز. انامنىڭ ەسىمى روزا. شەشەمنىڭ اكەسى (ناعاشى اتام) ورتا قۋاتتى شارۋا ادامى بولىپتى. ناعاشى اتامىزدى ن ك ۆ د «حالىق جاۋى» دەپ 1937-1938-جىلدارى ون جىلعا سىبىرگە ايداتقان. كەيىننەن 1949-1950-جىلدارى اۋىلعا قايتىپ ورالادى. ناعاشى اتام كەيىننەن مەن دۇنيەگە كەلگەن جىلى ومىردەن ءوتىپتى.

- قازىر ەۋروپا تورىندە دارىگەرسىز. وسى قىزمەتتەگى ءجۇرىپ وتكەن جولىڭىز جايىندا ايتساڭىز...

- مەن 1988 -جىلى قازىرگى نۇر-سۇلتان قالاسىنداعى مەدينستيتۋتتى ءبىتىردىم. سودان كەيىن پاۆلودار وبلىسى، ەكىباستۇز قالاسىنداعى اۋرۋحاناعا ينتەرناتۋرادان وتۋگە باردىم. ينتەرناتۋرادان كەيىن مەنى بايەت سوۆحوزىنداعى امبۋلاتورياعا دارىگەر ەتىپ جىبەردى. سوندا ەڭبەك جولىمدى باستادىم. ارادا ەكى جىل وتكەسىن ەكىباستۇز قالاسىنا ورالىپ، 2№ جىلۋ ەلەكتر ستانتسياسىنا قاراستى ەمحانادا ەكى جىل جۇمىس ىستەدىم. ەكىباستۇزدا تەراپيانىڭ ەكى ۇلكەن كورپۋسى اشىلاتىن بولىپ، ماعان وسى كورپۋس ىشىنەن تەراپيا ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى قىزمەتىن ۇسىندى. باسشىلار كۇتكەن ءۇمىتتىڭ ۇدەسىنەن شىعىپ، بۇل قىزمەتتى ابىرويمەن اتقاردىم. ەكىباستۇز قالاسىندا تۇڭعىش رەت رەانيماتسيا ءبولىمىنىڭ ىرگەسىن قالادىق. ءبىز مۇندا ەڭ اۋىر ناۋقاستاردى ەمدەدىك. قازاقستاندا التى جىلداي جۇمىس ىستەگەننەن كەيىن گەرمانياعا قونىس اۋداردىم. ول جاقتا جەكە دارىگەر بولۋ ءۇشىن كەمى التى جىل ەڭبەك ءوتىلى تالاپ ەتىلەدى ەكەن. مەن قازاقستاندا التى جىل جۇمىس ىستەپ كەلگەنىمدى جەتكىزدىم. ءبىراق ينتەرناتۋرادان كەيىن ماعان ءبىر نەمەسە ءبىر جارىم جىل تاجىريبەدەن ءوتۋ قاجەت دەدى.

تاجىريبەدەن وتكەننەن كەيىن گەرمانيانىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى ديپلومعا سايكەس دارىگەر بولا الادى دەگەن انىقتاما قۇجات بەرەتىن بولدى. تاجىريبەدەن تەگىن وتەمىز، اقى تولەنبەيدى. ءبىر اۋرۋحانادا تاڭعى ساعات 8:00-دەن 17:00-گە دەيىن تاجىريبەدەن ءوتىپ، 24 شاقىرىم جەردەگى كەلەسى اۋرۋحانادا قوسىمشا سەنبى-جەكسەنبى كۇندەرى جۇمىس ىستەپ جالاقى الدىم.

ءبىر جىلدىق تاجىريبەدەن كەيىن دارىگەر رەتىندە ديپلومىمدى دالەلدەپ شىقتىم. مەنىڭ قازاقستاندا التى جىل جۇمىس ىستەگەن ەڭبەك ءوتىلىم ءۇش جىل دەپ ەسەپكە الىندى. گەرمانيادا ەكى جىل دارىگەر بولىپ قىزمەت ەتىپ، ەمتيحاندى ءساتتى تاپسىردىم. سول ەلدە جەكە كلينيكا اشىپ، 10 جىل جۇمىس اتقاردىم. 2010 -جىلى شۆەيتسارياعا قونىس اۋداردىم. ەۋروپادا ادام ءوز ءىسىنىڭ مامانى بولسا، كەدەرگى جوق. قۇجاتتارىڭىزدى قاجەتتى مەكەمەگە وتكىزىپ، جۇمىس ىستەي بەرەسىز. بۇل ەلدە دە شاعىن جەكە كلينيكا اشتىم، وندا زەرتحانا، ۋ د ز، ە ك گ اپپاراتتارى بار جانە ءوز ءدارىحانامدا ءدارى دە ساتامىن.

مەن قازاقستاندا دا جالپى وسىنداي اۋرۋحانالار بولسا دەپ ارماندايمىن. حالىق دارىگەرگە سەنىم ارتىپ كەلەدى، ەگەر دارىگەردىڭ بىلىكتىلىگى جەتپەسە، ناۋقاستار ەكىنشى رەت وعان بارمايتىن بولادى. سول ءۇشىن دارىگەر ءار كەلگەن ناۋقاستىڭ دەرتىنە داۋا بولىپ، كاسىبي شەبەرلىگىن كۇن سايىن شىڭداي ءتۇسۋى كەرەك.

- ءسىزدىڭ شۆەيتسارياداعى كلينيكاڭىزعا قانشا ادام ەم قابىلداۋعا جۇگىنەدى؟

- مەن جاڭا ءوزىم اتاپ وتكەندەي، ءار ناۋقاسقا تولىققاندى دارىگەرلىك كەڭەس، قاجەتتى ءدارى- دارمەك پەن ءتيىستى ەمدەۋ شارالارىن جاسايمىن. مەنىڭ كلينيكامدا ءۇش مىڭعا جۋىق ادام ەم الادى. سونىمەن قاتار جاقىن جەردەگى تەحنيكۋمدا وقيتىن 1800 ستۋدەنت ماعان قارالادى. قوسىمشا قارتتار ۇيىنە قىزمەت جاسايمىز. ونداعى ەگدە جاستاعى 40 اتا-اجەنىڭ 20 سى مەنىڭ قاداعالاۋىمدا. بۇعان قوسا وق اتىپ جاتتىعاتىن ورتالىقتا دا دارىگەر بولىپ جۇمىس اتقارامىن. اراسىندا بوس ۋاقىتىم بولسا، ءوزىم دە وسى ورتالىققا اۆتوماتپەن وق اتۋعا بارىپ تۇرامىن.

جالپى بۇل ورتالىقتا مەنىڭ قابىلداۋىما بەس مىڭعا جۋىق ناۋقاس كەلەدى. ولار ءوز دەنساۋلىعىن ماعان سەنىپ تاپسىرادى. مەن ءار ناۋقاسقا كاسىبي مامان رەتىندە كومەك كورسەتۋىم كەرەك.

- مامان رەتىندە الەمگە تارالعان جۇقپالى ىندەتكە قاتىستى نە ايتار ەدىڭىز؟ كوروناۆيرۋستى جەڭۋگە بولا ما؟

- قازاقستاندا بۇل ىندەتتى توقتاتۋ ءۇشىن قاراپايىم ءۇش شارتتى ورىنداۋ كەرەك. بىرىنشىدەن، ماسكا تاعىپ ءجۇرۋ. ەكىنشىدەن، حالىق 1,5-2 مەتر اراقاشىقتىقتى ساقتاۋى قاجەت. ءۇشىنشى ءار ادام گيگيەنانى ساقتاۋى كەرەك، قولدى دەزينفەكتسيالاپ، سابىنمەن ءجيى جۋۋى ءتيىس. ەگەر قازاقستانداعى بۇكىل حالىق وسى ءۇش ارەكەتتى بەرىك ساقتايتىن بولسا، ىندەتتى جەڭۋگە بولادى. ايتا كەتەيىن دەگەنىم، ەكس-دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى ەلجان ءبىرتانوۆتىڭ ايتۋىنشا قازاقستان حالقىنىڭ 49 پايىزى جەكەمەنشىك اۋرۋحانالاردا ەم الادى. بۇل ەكى ادامنىڭ ءبىرى جەكەمەنشىك اۋرۋحاناعا بارىپ ەم الادى دەگەندى بىلدىرەدى عوي. ىندەت جاعدايىندا مەملەكەتتىك اۋرۋحانالار عانا قارقىندى جۇمىس ىستەپ، كەيبىر جەكەمەنشىك اۋرۋحانالار جابىق تۇردى.

ال مەملەكەتتىك نەمەسە جەكەمەنشىك اۋرۋحانادا بولسىن بارلىعىندا وتاندىق مەديتسينالىق جوعارى جانە ورتا ءبىلىمدى وقۋ وردالارىن بىتىرگەن ماماندار جۇمىس ىستەيدى. بارلىعىنىڭ قولىندا ديپلومى بار جانە ىستەيتىن جۇمىستارى دا بىردەي. بارلىق دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمدارى بىرلەسە وتىرىپ جۇمىس ىستەگەنى دۇرىس دەر ەدىم. سوندا عانا دارىگەر مەن اۋرۋحاناداعى ورىن تاپشىلىعىن شەشۋگە بولار ەدى. جاڭا تاعايىندالعان دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى الەكسەي تسوي بريفينگتە تامىزدىڭ بىرىنەن باستاپ COVID-19 بەن پنيەۆمونيانى قوسىپ ايتاتىنىن جەتكىزدى.

الەمگە تارالعان كوۆيد، پنيەۆمونيانى انىقتاۋدىڭ بىردەن- ءبىر جولى ك ت- عا ءتۇسىرۋ. وسى ءادىس ارقىلى اۋرۋدى 100 پايىز انىقتاۋعا بولادى. وتكەن جىلى ماعان دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى ەلدەگى ۋزي اپاراتتارىندا جۇمىس ىستەيتىن مامانداردى وقىتۋ جانە بىلىكتىلىگىن اتتىرۋ بويىنشا ۇسىنىس جاساعان ەدى. مەن ءوز تاراپىمنان جوبامدى ۇسىندىم. كەيىننەن باسشىلىق قىزمەتتەگى ازاماتتار الماسىپ، بۇل جوبا اياقسىز قالدى. قازىرگىدەي دەرت دەندەپ ەنگەن ۋاقىتتا مامان تاپشىلىعى بايقالىپ جاتقانى جاسىرىن ەمەس. دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىمەن بىرگە جاڭا جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋعا دايىن ەكەنىمدى جەتكىزگىم كەلەدى.

- اتا جۇرتتان الىستا جۇرسەڭىزدەر دە «ەۋروپاداعى قازاق دارىگەرلەرىنىڭ قاۋىمداستىعىن» قۇرىپ، ءوزىڭىز جەتەكشىلىك ەتەدى ەكەنسىز. اتالعان بىرلەستىك جايىندا تارقاتىپ ايتساڭىز؟

- 2019-جىلى قازاقستاننان شىققان نەمەسە ەۋروپادا تۇرىپ جاتقان ۇلتى قازاق دارىگەرلەردىڭ باسىن قوسىپ، «قازاق دارىگەرلەرىنىڭ قاۋىمداستىعىن» قۇردىق. دارىگەرلەردىڭ ماماندانعان سالاسى مەن تۇراتىن مەملەكەتتەرىن اتاپ وتەيىن. شۆەتسيانىڭ ستوكگولم قالاسىندا ەرلى-زايىپتى الما جانە دۋلات سەرگەلستام جۇمىس اتقارادى. الما - كلينيكادا تەراپيەۆت، دۋلات - ومىرتقا- جۇلىنعا وتا جاسايتىن حيرۋرگ دارىگەر.

ودان كەيىن گۇلىم مىرزاحانوۆا نورۆەگيانىڭ وسلو مەديتسينالىق ۋنيۆەرسيتەتىندە 20 جىلدان بەرى گينەكولوگ بولىپ جۇمىس ىستەيدى. قازىرگى ۋاقىتتا قىزى دا سوندا وقيدى دەپ ەستىدىم. گۇلىم دوكتورلىق جۇمىسىن قورعاۋعا دايىندالىپ جاتىر. قازاقستانمەن بىرنەشە جوبالاردى دا جۇزەگە اسىرۋدا. بيىل نۇر-سۇلتان قالاسىندا انا مەن بالا ءولىمىن ازايتۋعا ارنالعان جيىن وتبەكشى ەدى، پاندەمياعا بايلانىستى كەيىنگە قالدىرىلدى.

گەرمانيادا موڭعوليادان كەلگەن قانداسىمىز نازىم ساقاي كارديولوگيا بولىمىندە جۇمىس ىستەيدى. نازىم قىتاي مەديتسيناسىمەن ناۋقاستاردى ەمدەۋ بويىنشا اكادەميادا ساباق بەرەدى. گەرمانيادا سەرىك يمانبايەۆ Duisburg-Essen ۋنيۆەرسيتەتىندە رەانيماتولوگ بولىپ جۇمىس ىستەيدى. چەحيادا شولپان يسكاكوۆا تەراپيەۆت، لاۋرا ناجمەدوۆا فارماكولوگ-پروۆيزور ماماندىقتارىن يگەرگەن دارىگەرلەر اسسوتسياتسيا مۇشەلىگىنە ەنگەن.

ەلتاي راحمانوۆ - پولشادا مەديتسينالىق ۋنيۆەرسيتەتتە ساباق بەرىپ، عىلىمي جۇمىسىن يتاليادا جالعاستىرعان دوكتور اتاعى بار بىلىكتى مامان. قازىرگى ۋاقىتتا ەكى ايدان بەرى اتاجۇرتتاعى نازاربايەۆ ۋنيۆەرسيتەتىندە جۇمىس ىستەپ جاتىر. بىزبەن ۇدايى بايلانىسقا شىعىپ تۇرادى. ەلۆيرا شۋلتس شۆەيتساريادا قىزمەتتە، عىلىم دوكتورى، الماتى قالاسىنان كەلگەن.

«قازاق دارىگەرلەرى قاۋىمداستىعىنا» باسشىلىق قىزمەتىنىڭ ءبىر تىزگىنىن ۇستايدى. جالپى اسسوتسياتسيانىڭ قۇرامىنا ون بەس ادام كىرەدى، ولاردىڭ بەسەۋىنىڭ دوكتور عىلىمي اتاعى بار. وسىنداعى مامان دارىگەرلەر ۋنيۆەرسيتەتتەردە ستۋدەنتتەرمەن جۇمىس ىستەيدى، مەملەكەتتىك جانە جەكەمەنشىك اۋرۋحانالاردا قىزمەت اتقارادى.

- الەمنىڭ ءار تۇكپىرىندە قازاقتاردىڭ باسىن قوساتىن قاۋىمداستىقتار جۇمىس ىستەيدى. شۆەيتساريادا قازاق قاۋىمداستىعىنىڭ جۇمىسى قالاي جۇرگىزىلىپ جاتىر؟

- شۆەيتساريادا قازاق قاۋىمداستىعى بۇرىننان بار. قاۋىمداستىقتىڭ اتاۋى - «كەرۋەن». بيىلعى جىلى قاۋىمداستىقتىڭ باسشىلىق قىزمەتىنە جاستاردى سايلادىق جانە بارلىق ۇيىمداستىرۋ جۇمىستارىن جاڭا بۋىن جاستاردىڭ قولىنا بەردىك. ولار: رۋسلان، ساۋلە، نۇرگۇل ەسىمدى ءىنى قارىنداستارىمىز. بارلىعى وتباسىلى، بالا-شاعاسى بار، وسىندا ءار سالادا قىزمەت اتقارادى.

قازاق قاۋىمداستىعى شۆەيتسارياداعى قازاقستان ەلشىلىگىمەن تىعىز جۇمىس ىستەيدى. اراسىندا ونلاين كونفەرەنتسيا-جيىندار وتكىزىلىپ تۇرادى. قازىرگى ۋاقىتتا قاۋىمداستىق قولعا الىپ جاتقان جۇمىس، اتاجۇرتتاعى باۋىرلارىمىزعا گۋمانيتارلىق كومەك جىبەرۋ. شۆەيتسارياداعى قازاقتار اتىنان قاراجاتتىڭ باسىن بىرىكتىرىپ، جينادىق. العاشقى كومەگىمىزدى تۇركياداعى باۋىرلارىمىزعا قوسىپ، جىبەردىك.

ەندى قالعان قوماكتى بولىگىن جىبەرۋدى كۇندەلىكتى قاۋىمداستىق باسشىلارىمەن تالقىلاۋدامىز. ەلشى مىرازامەن بايلىنىسقا شىقتىق، بىزگە كومەك كورسەتىلەتىنىن جەتكىزدى. بۇيىرسا، الداعى ۋاقىتتا قازاقستانعا شۆەيتساريا قازاقتارىنىڭ اتىنان گۋمانيتارلىق كومەك جەتكىزىلەدى.

- دامىعان ەلدەردەگى رەفورمالار مەن جوبالاردى قازاقستان دا جۇزەگە اسىرا باستادى. ەۋروپادا، شۆەيتساريادا مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسىنىڭ جۇمىسى قالاي جۇرگىزىلەدى؟

- قازاقستان وزىنە ۇلگى ەتىپ شۆەيتساريا مەن گەرمانيانىڭ ۇلگىسىن العان. اتاپ وتەر بولسام، شۆەيتساريادا ءار ادام قورعا 750 ەۋرو اقشاسىن اۋدارادى. بالالار 50 پايىز، ەرەسەكتەر 100 پايىز. ال كەيبىر دەنساۋلىعى جاقسى ازاماتتار قاجەتتى جارنانىڭ 50 پايىزىن بەرەدى دە، قالعان سومانى وزىنە قالدىرادى. ال گەرمانيادا ايلىق تابىسىنىڭ 7,5 پايىزىن بەرەدى. بالالار 18 جاسقا كەلگەنشە اتا- اناسىنىڭ ساقتاندىرۋى ارقىلى ەم الا الادى.

جۇمىس ىستەمەيتىن ادامداردىڭ ەمدەلۋ قاراجاتىن الەۋمەتتىك كومەك كورسەتۋ ۇيىمدارى تولەيدى. زەينەت جاسىنا تولعان ازاماتتار دا زەينەتاقىسىنىڭ 7,5 پايىزىن تولەيدى. مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ قورى بار مەملەكەتتەردىڭ بارلىعىندا ازاماتتار ءوز قالتالارىنان اقشا تولەمەيدى. ساقتاندىرۋ مەديتسيناسى بار جەردە بيۋدجەت تە بار. ساقتاندىرۋ بۇكىل مەديتسيناعا قاجەتتى قاراجاتتى كوتەرە المايدى. سوندىقتان بيۋجەتتەن اقشا تولەنەدى. گەرمانيا، فرانسيا، شۆەيتساريا سەكىلدى دامىعان ەلدەردە ىشكى جالپى ءونىمنىڭ 10-11 پايىزىن قۇرايدى.

بارلىق قارجى مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ قورىنا بەرىلەدى. جۇمسالاتىن قاراجات پايىزدارعا ءبولىنىپ، ءار تاراپقا ءبولىپ بەرىلەدى. مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ قورىنىڭ شىعىندارىنا (جالاقى، ءۇي، كولىك، كەڭسە جانە تاعى باسقا) 3 پايىز، امبۋلاتوريادا ەمدەلۋشىلەرگە 25 پايىز، ستاتسيوناردا ەمدەلۋشىلەرگە 25 پايىز، ءدارى-دارمەككە 17 پايىز، مەديتسينالىق وڭالتۋلار (قارتتار ءۇيى، ۇيىندە اۋرىپ جاتقان ناۋقاستاردى قاراۋ جانە تاعى باسقا) جۇمسالادى.

ادامداردىڭ 80 پايىزى امبۋلاتوريادا، 20 پايىزى ستاتسيوناردا ەم قابىلدايدى. ستاتسيوناردا ەم الۋ، امبۋلاتورياعا قاراعاندا 4 ەسە قىمباتقا تۇسەدى. قازاقستانداعى دەنساۋلىق ۇيىمدارىندا تاريف بىردەي بولۋى شارت. قالا مەن اۋىلدا جاسالعان ە ك گ- گە بىردەي قاراجات تولەنۋى كەرەك. ەلدەگى ءار دارىگەر مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ قورىنىڭ الدىنا بىردەي ەسەپ ۇسىنىپ وتىرسا، جۇيە بۋحگالتەرلىك ەسەپ ءتارىزدى جۇرگىزىلەتىن بولادى. قالاي دارىگەرلەردىڭ قىزمەت وتەۋ ساپاسىن تەكسەرۋگە بولادى؟ ەڭ باستىسى، دارىگەرلەر دە ادام، سول ءۇشىن دۇرىس ەسەپتەۋ جۇيەسىن الدىنا قويۋ قاجەت. ءار ءتاريفتى ۋاقىتپەن ەسەپتەۋ كەرەك.

دارىگەر ەڭ كوپ بولعاندا 12 ساعات جۇمىس ىستەيدى. ىستەگەن جۇمىسىنا قاراي دارىگەرلەرگە جالاقى تولەنەدى. دارىگەرلەرگە ءار ون كۇن سايىن، ايىنا ءۇش مارتە اقشا جىبەرىلىپ وتىرسا، قاداعالاۋشى مەكەمەلەر دە بارلىعىن ۋاقىتىلى ءبىلىپ وتىرادى. سوندا دارىگەرلەر اراسىندا ەمدەۋ سوماسىنىڭ ءبىرى ارتىق، ءبىرى كەم ەسەپتەلمەيتىن بولادى.

- ۋاقىتىلى جاسالعان شۇعىل شارالاردىڭ ناتيجەسىندە باستاپقى كەزەڭدەگىدەي ەمەس، COVID-19 تارالۋ قارقىنى ازايدى. ماماندار پىكىرى بويىنشا ەندى اۋرۋدىڭ ەكىنشى تولقىنى كەلۋى مۇمكىن دەگەن بولجامدار ايتىلۋدا. ءسىز بۇعان نە ايتاسىز؟

- ەگەر مىسالعا شۆەيتساريانى الاتىن بولساق، بىزگە ناۋرىز جانە ءساۋىر ايلارىندا اۋرۋ وتە قاتتى اسەر ەتتى. شۆەيتساريانىڭ اۋماعى قاراعاندى وبلىسىنداي عوي. ەلدە 8 ميلليون ادام تۇرادى. 1 شارشى شاقىرىم جەرگە 238 ادامنان كەلەدى. ورتا ەسەپپەن كۇنىنە مىڭ ادامعا اۋرۋ جۇقتى. 6 جۇماداي جاعداي قيىن بولدى. ودان كەيىن احۋال جاقساردى. 35 مىڭ ادام اۋىرىپ، 1700 ادام قايتىس بولدى. ۆيرۋستىڭ ەكىنشى تولقىنى تارالادى دەگەن اقپارات دۇنيەجۇزى بويىنشا تالقىلانىپ جاتىر. كەلەدى دەگەن وي بارلىعىندا بار. ويتكەنى اۋرۋدىڭ تارالۋىن بولدىرماۋ ءۇشىن كارانتين رەجيمى ەنگىزىلۋى قاجەت.

قازىر ءار سالادا بارلىق جەردە جۇمىس توقتاپ تۇر. ادامدار ۇيدەن جۇمىس ىستەپ جاتىر. ادامدار اراسىنداعى قارىم-قاتىناس ازايىپ، ىندەتتىڭ تارالۋى ازايدى. ەگەر ادامدار اراسىنداعى قارىم- قاتىناس جيىلەيتىن بولسا، اۋرۋ جىلدام تارايتىن بولادى. حالىقتان 80 پايىزىنان سيمپتومسىز اۋرۋ بەلگىلەرى بايقالادى دەگەن اقپارات بار.

جۇقپالى اۋرۋدىڭ ەكىنشى تولقىنى قازىرگىدەي دەڭگەيدە تارالادى دەگەنگە سەنبەيمىن. وتكەن ەكى ايدا قازاقستانداعى جاعداي وتە قيىن بولدى. ەندىگى بار ماسەلە قازاقستاننىڭ ستاتيستيكاسىندا بولىپ وتىر. جاڭا تاعايىندالعان دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى الەكسەي سوي مىرزا ءبىرىنشى تامىزدان باستاپ دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى بەرگەن كود ارقىلى ناۋقاستاردى تىركەيتىنىن جانە وسىعان وراي جاڭا ستاتيستيكا جاريالاناتىنىن ءمالىم ەتتى.

ستاتيستيكانى ناقتى بىلمەسەك قانا اۋرۋدىڭ ەكىنشى تولقىنىنان قورقۋ كەرەك. شىققان قورىتىندى ارقىلى ەكىنشى تولقىننىڭ بولاتىن نەمەسە بولمايتىنىن شامالاپ بولجاۋعا بولادى. سوندىقتان اۋرۋدىڭ ەكىنشى تولقىنى قازاقستانعا قاتتى اسەر ەتەدى دەپ ويلامايمىن. حالىق اراقاشىقتىق ساقتاۋدى، ماسكا تاعۋدى، قولدى جۋىپ، دەزينفەكتسيا جاساۋدى ۇيرەندى. مەملەكەت شەكاراسى جابىق بولۋى جانە جيىن-تويلار وتكىزىلمەۋى قاجەت.

مەشىتتەر مەن شىركەۋلەردە ءدىني راسىمدەر وتكىزۋگە ادامدار جينالماۋى كەرەك. كارانتين رەجيمىنە ساي بارلىق تالاپتار مەن شەكتەۋلەر ازاماتتاردىڭ قۇقىعىن بۇزباي ورىندالسا، ادام ءوز قاتەلىگىن تۇسىنەدى. بارلىق بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا كارانتين تالاپتارى ساقتالۋى جايىندا ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلگەنى دۇرىس دەپ ويلايمىن.

- سۇحباتىڭىزعا كوپ راحمەت!