قازاقستاندىق سۋرەتشى تۇركى ميفولوگياسى نەگىزىندە يلليۋستراتسيا جاسايدى

نۇر- سۇلتان. قازاقپارات - ميفتىك تۇلپار، ءومىر اعاشى، ۇركەر جۇلدىزى. تۇركى ميفولوگياسىنداعى وسى وبرازدار تۋرالى نە بىلەمىز؟

Instagram جەلىسىندە Erke لاقاپ اتىمەن تانىمال سۋرەتشى جانار ەرلان قىزى اۆتورلىق يلليۋستراتسيالارىندا ءار ميفتىك وبرازدىڭ ماعىناسىن اشىپ كورسەتكەن. ول تۇركى ميفولوگياسىنا قاتىسى بار وقيعالاردىڭ قازاقى سارىنداعى يلليۋستراتسياسىن جاسايدى. جانار ەرلان قىزى قازاقپارات تىلشىسىنە يدەيا قالاي تۋاتىندىعى، ءارتۇرلى سيپاتتاعى يلليۋستراتسيالار قالاي جاسالاتىنى تۋرالى ايتىپ بەردى.

جانار ەرلان قىزى سۋرەت سالۋعا بالا كەزىنەن اۋەستەنگەن. ول 6 جاسىنان باستاپ ەسىك قالاسىنداعى ونەر مەكتەبىنە بارعان. 9 سىنىپتا بولاشاقتا سۋرەتشى بولاتىنىن تۇبەگەيلى تۇسىنگەن. ارمان قۋعان ول ت. جۇرگەنوۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق اكادەمياسى كوللەدجىنە تۇسەدى. ودان كەيىن اكادەميادا وقۋىن جالعاستىرىپ، ءوزى تاڭداعان سالا بويىنشا ماگيستراتۋرانى ءتامامداعان.

«سۋرەت سالۋ - مەنىڭ سۇيىكتى ءىسىم. مەن ميفولوگيا، ميفولوگيالىق كەيىپكەرلەرگە قاتتى قىزىقتىم. وسى تاقىرىپقا قاتىستى فيلم كوپ كورىپ، وسىعان قاتىستى كىتاپتى دا كوپ وقيتىنمىن. شۆەتسياعا كوشىپ كەتكەن كەزدە تۇركى ميفولوگياسىنا قاتىستى سۋرەت سالۋ تۋرالى يدەيا كەلدى، سەبەبى بۇل وتە قىزىق تاقىرىپ»، - دەيدى جانار ەرلان قىزى.

جانار بۇل تاقىرىپقا قاتىستى سۋرەت سالعان كەزدە ءومىر جولىن تۇركى ميفولوگياسىن زەرتتەۋگە ارناعان سەرىكبول قوندىبايدىڭ ەڭبەكتەرىن نەگىزگە الادى.

«الدىمەن كوز الدىما وبراز كەلىپ، ودان كەيىن بارىپ سول وبرازعا قاتىستى اقپارات ىزدەيتىن كەزدەرىم بولادى. كەيدە الدەبىر كەيىپكەر تۋرالى وقىعاننان كەيىن شابىت كەلەدى. يلليۋستراتسيالارىم قازاقى سارىندا، سەبەبى ول مەنىڭ جانىما جاقىن. بۇل - مەن جانە مەنىڭ وتكەنىم. مەن قازاقى سالت- ءداستۇردى ۇستاناتىن ورتادا ءوستىم، سوندىقتان مەنىڭ بولمىسىم وزگەرمەيدى»، - دەيدى ول.

ول يلليۋستراتسيا جاساۋعا كەيدە بىرنەشە ساعات، كەيدە بىرنەشە اپتا كەرەك ەكەنىن ايتتى. ءبارى نيەتكە، شىعارماشىلىق شابىتقا بايلانىستى. مىسالى، «يگگدراسيل» يلليۋستراتسياسىندا ول ءومىر اعاشىن اعاش تۇبىندە وتىرعان قىز وبرازىندا سۋرەتتەگەن. ىشتەي تىلەك ايتىپ، اعاشقا بايلاسا - تىلەك ورىندالادى دەگەن ىرىم بار. «يگگدراسيل - ءومىر اعاشى، ول جوعارعى - امان، ورتاڭعى - اباق جانە تومەنگى - تانا اتتى ءۇش الەمدى بىرىكتىرەدى. ءومىر اعاشى باسقا الەمگە جول اشاتىن جەر» ، - دەيدى جانار.

تاعى ءبىر اڭىز قاناتتى تۇلپارعا بايلانىستى. ءتاڭىر مۇنداي تۇلپاردى تاڭداۋلىلارعا عانا بەرەدى. ادەتتە ءتاڭىر اق ءتۇستى تۇلپار بەرەدى، ءبىراق كۇڭكەدە قارا ءتۇستى ارلان اتتى تۇلپارى بولعان. يەسىنىڭ ءومىر جولى اياقتالۋعا تاياعان كەزدە تۇلپار اققۋعا اينالىپ، كوككە ۇشىپ كەتەدى- مىس» ، - دەيدى ول.

ونىڭ ايتۋىنشا، ميفتىك تۇلپار ءجۇرىپ وتكەن جولىندا ءىز قالدىرمايدى، ال ءىز قالدىرسا ول جەردىڭ سيقىرلى قاسيەتى بولادى دەگەن نانىم بار. ونداي ءىزدى «پەرىشتە ءىزى» دەپ اتايدى.

«ۇركەر - 7 قىز، ونىڭ بىرەۋىن جەتى قاراقشى الىپ قاشقان دەگەن اڭىز بار. جەتى قاراقشى جۇلدىزى جۇلدىز بوپ جارالعالى اسپان الەمىندە قاراقشىلىعىن توقتاتقان ەمەس، ۇرلىققا قولى دا جەتكەن ەمەس. ماڭگى وسىلاي اينالىسپەن كەتە بەرەدى دەگەن دە اڭىز بار. تاعى ءبىر اڭىزدا ۇركەر - جالعىز قارىنداسىن جەتى قاراقشى الىپ قاشقان التى اعايىندى دەپ سيپاتتالسا، تاعى ءبىر اڭىزدا ۇركەر - قىزىن جەتى قاراقشى الىپ قاشقان حان رەتىندە سيپاتتالادى»، - دەيدى سۋرەتشى.

تاعى ءبىر قىزىقتى يلليۋستراتسيا - «اققۋ مەن پەرى» دەپ اتالادى. قازاق - «اق قاز» ياعني «اققۋ» دەگەن ۇعىمدى بىلدىرەتىنى تۋرالى تۇسىنىك تە بار. ال «كوكبورى مەن كۇنكە قىز» يلليۋستراتسياسى ارقىلى سۋرەتشى تۇركى تايپالارىن قورعاۋشى كوكبورى تۋرالى ايتادى.

«كوكبورى، كوكجال ءبورى دەگەن ءسوزدىڭ قويۋ- سۇر تۇسكە ەش قاتىسى جوق. بۇل ءسوز كوكبورىنىڭ كوك اسپانمەن بايلانىسى بار، ءتاڭىردىڭ ءوزى قولدايتىندىعىنىڭ بەلگىسى. بۇرىن تۇركى تايپالارىنىڭ تۋىندا مىندەتتى تۇردە كوكبورىنىڭ بەينەسى بولعان. كوكبورى - باتىرلىقتىڭ سيمۆولى. قازاق حالقى ەرجۇرەك، باتىر جىگىتتەردى كوكبورىگە تەڭەگەن» ، - دەيدى ول.

سونداي- اق، سۋرەتشى ءوز تۋىندىلارى ارقىلى تۇرمىستىق زورلىق- زومبىلىق، بالالاردىڭ قۇقىعىن قورعاۋ سياقتى الەۋمەتتىك تاقىرىپتاردى دا قوزعايدى.

«مەن ءوزىمدى ادام قۇقىعى ءۇشىن كۇرەسەتىن فەمينيست سانايمىن. ادامداردىڭ قۇقىعىن بۇزۋ، اسىرەسە ايەلدەردىڭ قۇقىعى قورعالماۋى مەنىڭ كوڭىلىمە جاقپايدى. تۇرمىستىق زورلىق- زومبىلىق قىلمىستىق كودەكسپەن ەمەس، اكىمشىلىك كودەكس بويىنشا قارالاتىنىن ەستىگەندە تاڭ قالدىم. مەن يلليۋستراتسيالارىم ارقىلى وسى ويىمدى دا جەتكىزگىم كەلەدى. سۋرەت سالۋ - ءومىرىمنىڭ ءبىر بولشەگى، ونەرسىز مەن - مەن ەمەس»، - دەيدى جانار ەرلان قىزى.