جەر بەتىنەن ارالار جويىلىپ كەتسە نە بولادى؟
اسىرەسە بال اراسىنىڭ جويىلۋ قاۋپى باسىم. ەگەر وسى ارا جەر بەتىنەن تۇتاس جويىلىپ كەتسە نە بولار ەدى؟
«ادام وتتەگىسىز ءۇش مينۋت، سۋسىز ءۇش كۇن، ال اراسىز ءتورت جىل عانا ءومىر سۇرە الادى». بۇل - البەرت ەينشتەيننىڭ 1941-جىلى «Canadian Bee Journal» باسىلىمىنا بەرگەن سۇحباتىندا ايتقانى. بۇل ءسوز قانشالىقتى راس؟
ولاردىڭ ادامزات ومىرىندە سونشالىقتى ماڭىزدى ەكەنىنە اسا سەنىڭكىرەمەسەڭىز، قاراپايىم بۋرگەردى ەلەستەتىڭىز.
ەگەر ارالار بولماسا، ونىڭ قۇرامىندا پياز، مارينادتالعان قيار، دامدەۋىش قىزىل پاپريكا بولماس ەدى. بۇل كوكونىستەردى ارالار توزاڭداندىرماسا، دۇرىس ءپىسىپ-جەتىلمەيدى نەمەسە مۇلدە وسپەيدى. بۋرگەردە ىرىمشىك تە بولماس ەدى. سەبەبى ءسۇت بەرەتىن سيىردىڭ راتسيونىنا ليۋتسەرن كەرەك. ال ونى ارالار توزاڭداندىرادى. ليۋتسەرندى باسقا شوپپەن الماستىرۋعا بولادى، ءبىراق بۇل سيىرعا كەتەتىن شىعىندى كوبەيتەدى، سالدارىنان ءسۇت پەن ءسۇت تاعامدارى قىمباتتايدى. ءتىپتى كارتوپتان جاسالعان فريسىز قالۋىڭىز دا مۇمكىن. سەبەبى كارتوپتىڭ كەيبىر سۇرپىن ارالار توزاڭداندىرادى.
توزاڭدانۋ دەگەن نە؟
توزاڭدانۋ - گۇلدىڭ، وسىمدىكتىڭ ۇرىقتانۋى. ياعني اتالىق توزاڭ انالىقتىڭ اۋزىنا بارىپ تۇسسە، وسىمدىك توزاڭدانىپ، كوبەيدى دەگەن ءسوز. ونىڭ ەكى ءتۇرى بار:
1) وزدىگىنەن توزاڭدانۋ (اۆتوگاميا) - توزاڭدانۋ توزاڭداندىرعىشتىڭ كومەگىنسىز جۇرەدى.
2) ايقاس توزاڭدانۋ (اللوگاميا) - ءبىر وسىمدىكتىڭ توزاڭى سول تۇرگە جاتاتىن ەكىنشى ءبىر وسىمدىكتىڭ انالىعىنا جەتكىزىلۋى. ونى ءبىز ايتىپ وتىرعان ارالار، قۇستار، جاندىكتەر جەتكىزەدى.
ارالار وسىمدىكتەردى قالاي توزاڭداندىرادى؟
ارانىڭ 20 مىڭنان اسا ءتۇرى بار. ولار گۇلدى وسىمدىكتەردىڭ %80 ءىن توزاڭداندىرادى. ارا ومارتاعا نەمەسە ۇياسىنا توزاڭ مەن بالشىرىن جيناي ءجۇرىپ اتالىق وسىمدىكتەن انالىققا توزاڭ قالدىرىپ كەتەدى. ارا مۇنى توزاڭداندىرايىن دەپ ادەيى ىستەمەيدى، ول وسىمدىكتەن بالشىرىن الىپ جاتقاندا توزاڭعا بىلعانىپ قالادى دا، انالىعىنا قالدىرىپ كەتەدى. وسىنداي ايقاس توزاڭدانۋ ناتيجەسىندە كوپتەگەن جەمىس-جيدەك، كوكونىس، جانۋارلار راتسيونىنا قاجەت وسىمدىكتەر ءوسىپ شىعادى.
وسىمدىكتەردى تەك ارالار عانا توزاڭداندىرا الا ما؟
وسىمدىكتەردى كوبەلەك، قوڭىز، كۇيە كوبەلەك، ءتىپتى قۇستار مەن جارقاناتتار دا توزاڭداندىرادى. ءبىراق بۇكىل بيوسفەراداعى توزاڭدانۋدىڭ ۇشتەن ءبىرى ارالارعا تيەسىلى.
ارا باسقا قۇس-جاندىككە قاراعاندا جاقسىراق توزاڭداندىرادى. سەبەبى ولاردىڭ جاعدايى وزدەرىنە قولايلى جانە كۇن سايىن وتە كوپ وسىمدىككە قونادى. قاراپايىم بال اراسى جىلىنا شامامەن 4 ميلليون رەت ۇشىپ-قونادى جانە سونىڭ ءارقايسىندا جۇزدەگەن وسىمدىكتەن بالشىرىن جينايدى.
قاۋىن، بادام سياقتى جەمىستەر ارانىڭ توزاڭداندىرۋىنسىز مۇلدە ءونىم بەرمەيدى. باسقا دا ون شاقتى جەمىستەر اراسىز دا تىرشىلىك ەتە الادى، ءبىراق ولار اراسىز تىم از ءونىم بەرەدى. سانى كۇن سايىن ارتىپ كەلە جاتقان جەر تۇرعىندارى بۇل ازىقتارعا، ونداعى دارۋمەندەرگە ءزارۋ، دەمەك ادامزات ارالارعا دا ءزارۋ.
توزاڭدانۋ ازىقتىڭ ساپاسىنا دا اسەر ەتەدى. بۇدان بولەك ارالار بال، بالاۋىز، پروپوليس (ارا جەلىمى) جاسايدى. بۇل ونىمدەر مەديتسينا، قۇرىلىس، كوسمەتيكادا پايدالانىلادى.
ارا جوعالىپ كەتسە، تاعى نە بولار ەدى؟
گۇلدى وسىمدىكتەردىڭ %90 توزاڭداندىرعىشتارعا تاۋەلدى. ارالارسىز ولار دا جويىلىپ كەتەدى، دەمەك ازىق پەن جاندىكتەردىڭ پاناسى دا جويىلىپ، ەكوجۇيە تىزبەگى بۇزىلادى.
2014-جىلى ا ق ش- تا زەرتتەۋ جاسالىپ، مىناداي تۇجىرىم جاريالانعان: ارالار جىل سايىن قۇنى 15 ميلليارد دوللار بولاتىن جۇمىستى تەگىن ىستەيدى.
وسىمدىكتەردى ادامدار دا توزاڭداندىرا الادى. ءبىراق، ارينە، تەگىن ەمەس.
ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنشا، ارالار جويىلىپ كەتسە، فەرمەرلەر توزاڭداناتىن وسىمدىكتەردى وسىرۋدەن مۇلدە باس تارتۋى مۇمكىن.
ارالاردىڭ جويىلۋىنا نە سەبەپ بولىپ جاتىر؟
ارانى ۆارروا تۇقىمداس كەنە ولتىرەدى. وزگە جاعدايدا جاندىكتەردىڭ ولىمىنە ادام سەبەپ بولىپ وتىر. مىسالى ءبىز ارالار توزاڭداندىراتىن وسىمدىكتەرگە پەستيتسيد قوسامىز، ارالار ءومىر ءسۇرىپ، قورەكتەنەتىن دالا مەن ورماندى يگەرەمىز، تابيعاتتىڭ «مازاسىن الىپ»، كليماتقا اسەر ەتەمىز، سالدارىنان وسىمدىكتەر باسقا ۋاقىتتا گۇلدەپ، ارالاردىڭ توزاڭداندىرۋ كەستەسى بۇزىلادى.
ادامدار ارالارعا قالاي كومەكتەسە الادى؟
ونىڭ بىردەن-ءبىر جولى - ارا جاقسى كورەتىن وسىمدىكتەردى كوبەيتۋ. ءبىراق ەڭ باستىسى - تابيعاتتىڭ «مازاسىن الماي»، زيان كەلتىرمەۋ. ارعى جاعىن ەكوجۇيە ءوزى رەتتەيدى.
massaget.kz