جەر قىرتىسىندا وتە از تارالعان ەلەمەنت

None
None
نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - نيكەلدىڭ ءمالىم بولعانىنا ەكى عاسىردان اسىپ كەتسە دە، ونى الۋ تاسىلدەرى ءارى قيىن، ءارى كۇردەلى بولعاندىقتان، ءىس جۇزىندە وتكەن عاسىردىڭ اياعىندا عانا قولدانىلا باستادى.

شۆەد حيميك - مينەرولوگى، ءارى مەتاللۋرگى ا. ف. كرونشتەدت 1751-جىلى قىزىل نيكەل كولچەدانىن زەرتتەۋ كەزىندە جاسىل وكسيد ءبولىپ الىپ، وكسيدتى ودان ءارى توتىقسىزداندىرۋ ارقىلى بۇرىن بەلگىسىز جاڭا مەتال الدى. ول ەلەمەنتتى نيكەل دەپ اتادى.

قىزىل نيكەل كولچەدانى باستاپقىدا كۋپفەرنيكەل دەپ اتاعان. بۇل مينەرال تۋرالى ەل ىشىندە كوپتەگەن اڭىزدار دا ايتىلادى.

باياعى زاماندا ساكسوني تاۋىن مەكەندەيتىن سايقىمازاق گنوم كەنشىلەرگە مىس بالقىتىڭدار دەپ تاۋ باسىنان ءبىر تاس لاقتىرسا كەرەك. ول تاس مىس كەنىنە وتە ۇقساس ەكەن. كەنشىلەر مىس الامىز دەپ قانشا اۋرەلەنسە دە تاستان مىس تا، باسقا مەتال دا الا الماپتى. سودان بارىپ بۇل تاستى «جالعان مىس»، «الباستى باسقان كەن»، «مىس الباستىسى»، «مىس نيكە» دەپ ءارتۇرلى اتاپ كەتىپتى.

مىس كەنىنە ۇقساس مينەرالدى ادامزات ەجەلدەن ءبىلىپ، جاسىل شىنى الۋعا پايدالانىپ كەلىپتى. كەنشىلەر سول مينەرالعا 17- عاسىردا «كۋپفەرنيكەل - جالعان مىس» دەگەن ات بەرىپتى دەگەن دە دەرەكتەر بار.

نيكەلدىڭ لاتىنشا اتى - Nickolum، ول - پەريودتىق سيستەمانىڭ VIII توبىنداعى حيميالىق ەلەمەنت؛ ونىڭ رەتتىك ءنومىرى - 28، سالىستىرمالى اتومدىق ماسساسى 58، 70. تابيعي نيكەلدىڭ تۇراقتى بەس يزوتوپى: 58Ni (67، 76%)، 60Ni (26,16%)، 61Ni (1,25%)، 63Ni (%3,66)، 64Ni (%1,16) بار.

سونىمەن قاتار ونىڭ ءار جىلداردا الىنعان راديواكتيۆتى جاساندى سەگىز يزوتوپى بەلگىلى، ولار: 54، 55، 56، 57، 59، 63، 65 جانە 66.

وسىلاردىڭ ىشىندەگى ەڭ تۇراقتىسى - 59Ni، ونىڭ جارتىلاي ىدىراۋ ۇزاقتىعى - 75 مىڭ جىل، ال 54Ni مەن 55Ni تەك 5 مينۋتقا جۋىق ەلەمەنت قالپىن ساقتايدى.

نيكەلدىڭ جەر قىرتىسىنداعى ماسسالىق ۇلەسى - %0,008. نيكەلدى مينەرالدار نەگىزىنەن باتىس قازاقستاندا، ورالدا جانە تايمىر، كولا تۇبىندە، ال شەتەلدەردە - كانادا (سادبەري)، وڭتۇستىك افريكا (ينسيزبا)، ت. ب. كەزدەسەدى.

نيكەل - كۇمىس ءتۇستى اق، يىلگىش، سوزىلعىش مەتال، ونىڭ بالقۋ تەمپەراتۋراسى - 1453 گرادۋس، قايناۋ تەمپەراتۋراسى - 3000 گرادۋس. شاماسىندا، تىعىزدىعى - 8900 ك گ/م2. نيكەل - فەرروماگنيتتى ەلەمەنت، 358 گرادۋسقا دەيىنگى (كيۋري نۇكتەسى) تەمپەراتۋراعا توزەدى، قوسىلىستارىندا كوبىنەسە 2 ۆالەنتتى، اكتيۆتىك قاتاردا سۋتەگىنەن بۇرىن ورنالاسقان، سۇيىق قىشقىلداردان سۋتەگىن ىعىستىرىپ شىعارادى، 500 گرادۋس وتتەگىمەن ارەكەتتەسەدى.

نيكەلدىڭ ماڭىزدى وكسيدتەرى - NiO(II) - ءىس جۇزىندە سۋدا ەرىمەيدى. نيكەل قىزدىرعاندا گالوگەندەردە جانىپ، سۋدا ەرىمتال گالوگەنيدتەر، ال ازوت، كومىرتەگى، كرەمنيي جانە بورمەن ارەكەتتەسىپ، قاتتى ەرىتىندىلەر تۇزەدى. نيكەلدىڭ كۇشتى قىشقىلدارىنىڭ تۇزدارى سۋدا ەرىمەيدى.

ونىڭ كوپتەگەن كومپلەكستى قوسىلىستارى بار. نيكەلدى كوبىنەسە مىس- نيكەلدى كۇكىرت كەندەرىنەن الادى. ول ءۇشىن بىرنەشە ساتىدان تۇراتىن پيرومەتاللۋرگيالىق ادىسپەن نيكەل ءسۋلفيدىن NiS ءبولىپ الىپ، ونى ورتەپ، وكسيدكە NiO اينالدىرادى. وكسيدتى كومىرمەن توتىقسىزداندىرىپ، ەلەكتروليزدىك ادىسپەن باسقا قوسپالاردان تازارتادى.

نيكەلگە تەمىر قوسۋ ارقىلى ءارتۇرلى ماگنيتتى ماتەريالدار الىنادى، كەيبىر مەتالداردى نيكەلمەن قاپتاپ، كورروزيادان قورعايدى. نيكەل - ءتىرى ورگانيزم ءۇشىن دە وتە قاجەت ميكروەلەمەنتتەردىڭ ءبىرى.

massaget.kz

سوڭعى جاڭالىقتار