ارحەولوگتار الماتى وبلىسىنداعى قازبا جۇمىسى كەزىندە سەنساتسيالىق مالىمدەمە جاسادى
بۇل وڭىردەگى قورىمداردان پازىرىق مادەنيەتىنە قاتىسى بار جادىگەرلەر شىققان. تاۋلى التايداعى تايپالار رەسەي، موڭعوليا، شىعىس قازاقستان اۋماعىندا عانا ەمەس، جەتىسۋ جەرىن دە مەكەندەگەن.
ارحەولوگتار بۇل جەردەن الدىمەن ايەل مەن ەر ادامنىڭ مۇردەسىن تاپتى. كونە زاماندا قولدانىلعان اشەكەيلەر مەن تۇرمىستىق بۇيىمدار دا شىعىپ جاتىر.
«بۇل - ەلىمىزدەگى پازىرىق مادەنيەتىنە قاتىستى ەڭ ۇلكەن قورىمداردىڭ ءبىرى. 85 وبا بار ەكەنى انىقتالىپ وتىر. شىعىس قازاقستانداعى بەرەل قورىمىنىڭ وزىندە مۇنشاما قورعان جوق»، دەيدى عالىمدار.
ارحەولوگيالىق قازبا جۇمىستارى بارىسىندا ولاردىڭ عاسىرلار بويى ەش تونالماعانى بەلگىلى بولدى. سەبەبى قورعاندار الىستان مەنمۇندالاپ كورىنبەيدى.
ءبىر ايتا كەتەرلىگى، بۇل قورىم تالدىقورعان - وسكەمەن تاس جولىن جوندەۋ بارىسىندا تابىلعان. زەرتتەي كەلە، بۇل اۋماقتا كونە زامانداردا پازىرىق مادەنيەتى وكىلدەرىنىڭ تۇرعانى انىقتالدى. ولار كەيىننەن باتىسقا قونىس اۋدارعان.
«بۇعان تەك ارحەولوگتار قىزىعۋشىلىق ءبىلدىرىپ وتىرعان جوق. تۇسىنگەن ادامعا بۇل الەمدىك دەڭگەيدەگى سەنساتسيالىق جاڭالىق. ويتكەنى تاۋلى التاي مەن باتىس موڭعولياداعى تايپالاردىڭ قالاي، قاي باعىتپەن قونىس اۋدارعانى كىمدى دە بولسىن قىزىقتىرماي قويمايدى. ناقتىراق ايتساق، قاعاز جۇزىندەگى بولجامدار ارحەولوگيالىق جادىگەرلەر ارقىلى دالەلدەنىپ وتىر» دەيدى ارحەولوگ سەرگەي يارىگين.
ارحەولوگتار قورعاندارعا جاقىن ماڭنان پەتروگليفتەردى دە تاپتى. عالىمدار ولاردى بۇرىن سوڭدى ەش جەردەن كەزدەستىرمەگەنىن ايتىپ وتىر.
«بۇل تاڭبا پىشىندەس بەلگىلەردىڭ وسى قورىمعا جەرلەنگەن ادامدارعا تىكەلەي قاتىسى بار ەكەنىنە ەش كۇمان جوق. ولار ءبىر تايپانىڭ نەمەسە جەكەلەگەن وتباسىنىڭ تاڭباسى بولۋى دا عاجاپ ەمەس» دەپ اتاپ ءوتتى ارحەولوگ. ارحەولوگتار ازىرگە ەكى قورعاندى عانا اشىپ كوردى. بۇل ماقساتقا جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن 15 ميلليون تەڭگە بولىنگەن. قازبا جۇمىستارى الداعى جىلى دا جالعاسادى. بولاشاقتا بۇل جەر اشىق اسپان استىنداعى مۇراجايعا اينالۋى مۇمكىن.
«ارحەولوگيالىق كەشەن جاساساق پا دەگەن وي دا بار. اۆتوتۇراقتارىن جاساپ، وتىراتىن ورىندىقتارىن، كەيىننەن ول جەردە دەمالۋشىلار الاكول جاقتان كەلە جاتسا دا، بالقاش جاقتان كەلە جاتسا دا توقتاپ، وسى جەردەن پازىرىق مادەنيەتىمەن تانىسىپ كورۋگە بولادى» دەيدى وبلىستىق تاريحي-مادەني مۇرالاردى قورعاۋ ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى عالىمجان وسپانوۆ.
پازىرىق مادەنيەتىنە قاتىسى بار تايپالار بۇل جەردە ءبىزدىڭ داۋىرىمىزگە دەيىنگى IV- III عاسىرلاردا ءومىر سۇرگەن. ولاردى ساقتاردىڭ مۇراگەرى، تۇرىكتەردىڭ ءىزاشارى دەپ تە اتايدى.
ال ول تايپالاردىڭ شىعىستان باتىسقا قونىس اۋدارعانداعى باعىتى ۇلى جىبەك جولىنىڭ ءبىر تارماعىنا اينالدى.