جەتەلى ۇرپاق تاربيەلەۋ ءۇشىن بالانى قايدا اپارۋ كەرەك - شەتەلدەگى قازاق ءتىلدى ب ا ق- قا شولۋ

نۇر- سۇلتان. قازاقپارات - «قازاقپارات» ح ا ا شەتەلدە قازاق تىلىندە تارايتىن اقپارات قۇرالدارىنا اپتالىق شولۋىن ۇسىنادى.

جەتەلى ۇرپاق تاربيەلەۋ ءۇشىن بالانى قانداي ورىندارعا ەرتىپ بارۋ كەرەك

اتا- انا پەرزەنتىن ونەگەلى بولۋعا باۋلۋ ءۇشىن بەرەر تاعىلىمى مول، پايدالى ورتاعا ەرتىپ بارىپ، تانىستىرىپ وتىرۋى كەرەك. سوندا ەسەيگەندە جەتەلى ادام بولۋىنا جول اشادى!، دەپ جازادى قىتايلىق kazakcnr.com سايتى.

اتالعان ب ا ق- تا بالا تاربيەسى تۋرالى جازىلعان ماقالادا جەتەلى ۇرپاق ءوسىرۋ ءۇشىن اتا- انا بالانى جاس كەزىنەن جان- جاقتى جاقسىلىققا باۋلۋى كەرەك ەكەنى ايتىلعان. ءبىز تومەندە وسى ماقالانىڭ ىقشامدالعان وزەكتى دەگەن تۇسىن ۇسىنامىز.

***

بەلگىلى پەداگوگ مامان تاۋ شيڭجىن «بالانىڭ وي- ساناسىنا، قوس قولىنا، ەكى اياعىنا، جەكە كەڭىستىگىنە، وزىنە تيەسىلى ۋاقىتىنا شەكتەۋ قويماۋ كەرەك. ولار ەركىن تۇرمىسقا كەنەلسە، بالالار ەركىن ومىردەن شىنايى تاربيە الادى» دەيدى. بالاعا ءبىلىم بەرۋ سىنىپتاعى ساباق پەن مەكتەپ اۋلاسىندا، وتباسىندا عانا شەكتەلمەۋى ءتيىس. بالاڭىزدى جەتەلى ازامات بولسىن دەسەڭىز، بولاشاق ومىرىنە باعدار سىلتەيتىن تومەندەگىدەي ەرەكشە ورىندارعا جەتەلەپ اپارعانىڭىز ءجون.

1. بالانى ەگىس القاپتارىنا اپارىپ، ەڭبەك ەتۋ ارقىلى ەگىنشىلىك جۇمىستارىنىڭ قيىندىعىن ۇعىندىرۋعا تالپىنىڭىز.

قازىرگى قوعامدا ساباقتى ۇزدىك وقيتىن وقۋشىلاردىڭ اراسىندا بيدايدى سارىمساق دەپ تانيتىن، ءسابىزدىڭ توپىراقتا وسەتىنىن بىلمەيتىن، جەرجاڭعاق اعاشتا وسەدى دەپ ۇعاتىن بالالار كوپتەپ كەزدەسەدى...

سوندىقتان بالانى ەگىس القاپتارىنا اپارىڭىز، ديقانداردىڭ توپىراقتى قالاي بوساتاتىنىن، تۇقىمدى قالاي سەبەتىنىن، القاپتى قالاي سۋاراتىنىن، ءونىمدى قالاي جينايتىندىعىن كورسەتىڭىز. مۇمكىندىگىنشە ەڭبەككە باۋلىپ، قولىنان كەلەتىن جۇمىستاردى ىستەتىڭىز. بالا بۇدان اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن تانىپ- بىلۋمەن قاتار، ەگىنشىلىك جۇمىستارىنىڭ قىر- سىرىن ءوز كوزىمەن كورەدى.

ەڭبەك تاربيەسىنىڭ تەورياسىن جاساۋشىلاردىڭ ءبىرى ك. د. ۋشينسكيي «بالالار جۇمىس ىستەيتىن باۋ- باقشاسى مەن از دا بولسا جەرى جوق مەكتەپ شىن مانىندەگى مەكتەپ بولا الماق ەمەس»، - دەپ اتاپ كورسەتكەن.

2. سپورت عيماراتتارىنا بارىپ سپورتپەن شۇعىلدانىپ، باسەكەگە تولى جارىستاردى كورىپ ەرىك- جىگەردى شىڭداڭىز.

گرەكياداعى وليمپ تاۋىنا: «دەنى ساۋ ادام بولعىڭ كەلە مە؟ وندا جۇگىر. اقىلدى- زەرەك بولعىڭ كەلە مە؟ وندا جۇگىر»، - دەگەن ءسوز جازىلعان.

قازىرگى قىزىقتى كومپيۋتەرلىك ويىندار، ساباق پەن تاپسىرما اۋىرتپالىعى بالانىڭ كوپ ۋاقىتىن الادى. كوپتەگەن بالالاردىڭ قيمىل- قوزعالىس جاسايتىن ۋاقىتى از. سوندىقتان ءوسىپ- جەتىلۋ كەزەڭىندە بالالاردى سپورت ورتالىقتارىنا ەرتىپ اپارىپ ءتۇرلى سپورت ويىندارمەن بەلسەندى شۇعىلدانىپ، سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانىپ، ەرىك- جىگەردى شىڭداپ، وزىنە دەگەن سەنىمدىلىگىن ارتتىرۋ اسا قاجەت.

3. كىتاپحاناعا اپارىپ كىتاپتارمەن سۋسىنداتۋ.

بالالار جازۋشىسى ياڭ حۇڭيىڭ بىلاي دەيدى: «كىتاپحانا تاماشا ورىن، وعان ءجيى بارعان ادام ءومىر بويى يگىلىككە كەنەلتەدى. بالالار سىنىپتا وتىرا بەرمەسىن، ولاردى كىتاپحاناعا اپارىپ تۇرۋ كەرەك! بالالار وزدەرىن كىتاپحاناعا اپارعاندارعا ءومىر بويى العىس ايتاتىن بولادى».

ماماندار الەمدە ۇلكەن تابىسقا جەتكەن 35 ادامدى زەرتتەگەندە، ولارداعى ەكى ءتۇرلى ۇقساستىقتى بايقاعان: ءبىرىنشى، اتا- انا مەن بالا اراسىندا مەيىرىم مەن ەرەكشە سۇيسپەنشىلىك بولعان؛

ەكىنشىسى، اتا- اناسى بالاسىن ۇنەمى كىتاپحاناعا اپارىپ، كىتاپ وقۋعا ىنتالاندىرىپ وتىرعان. كىتاپحانادا تەك كىتاپ عانا بار، بالانىڭ نازارىن اۋداراتىن ەلەكتروندىق ونىمدەر، ويىنشىقتار جوق. سوندىقتان بالالار جىم- جىرت ورتادا تىنىش وتىرىپ كىتاپ وقي الادى. كىتاپحانادا كىتاپ تۇرلەرى وتە كوپ، بۇل بالانىڭ قىزىعۋشىلىعى مەن ىزدەنىسىن قاناعاتتاندىرىپ، ولاردىڭ نازارىن اۋدارادى. جانە ول وزىنە ۇنايتىن كىتاپتاردى تاڭداپ وقي الادى.

4. ۋنيۆەرسيتەت اۋلاسىن ارالاتىپ، بولاشاق ماماندىق ورداسىن تانىستىرۋ.

بالالاردى مىناداي سۇراقتار ۇنەمى مازالاۋى مۇمكىن:

نە ءۇشىن وقيمىز؟ كەلەشەكتە قانداي ادام بولامىن؟ مەكتەپتەن كەيىن قايدا بارامىن، قانداي دايىندىقتار جاساۋىم كەرەك؟

بالانىڭ تانىمىن كەڭەيتىپ، مىنەز- قۇلقىن كوركەم ەتۋ ءۇشىن، تانىمال كورىكتى ورىنداردى، وتانىنىڭ اسەم تاۋ- وزەندەرىن كورسەتىڭىز. ال ەگەر بالانى بولاشاقتا ۇزدىك مامان بولۋعا، بىلىكتى- ءبىلىمدى بولۋعا جەتەلەگىڭىز كەلسە، ۋنيۆەرسيتەت اۋلاسىنا ەرتىپ بارىڭىز. سەبەبى، ۋنيۆەرسيتەتتە ءبىلىمدى، العىر، قايسار، ەركىن، جالىندى جاستار بار. ۋنيۆەرسيتەت قارىم- قابىلەتىمەن، قاجىر- قايراتىمەن ءبىلىم الىپ شىڭدالىپ شىعاتىن ورداسى. ارمانعا قانات قاعاتىن ورنى. سوندىقتان بالا وسىنداي ەرەكشە ورتانى كورىپ شابىت الادى، جالىندى جاستاردى وزىنە ۇلگى ەتەدى.

5. بالاڭىزعا ءوز جۇمىس ورنىڭىزدى كورسەتىڭىز.

ەگەر مۇمكىندىك بولسا بالامىزعا ءوزىڭىز جۇمىس ىستەيتىن ورتانى كورسەتىڭىز. بالامىز بۇل ورتادان دا ءوزى بىلگىسى كەلەتىن سۇراقتارىنا جاۋاپ تابا الادى. ءبىز قوعامدا نە ىستەپ ءجۇرمىز، وتباسىنىڭ ءتۇرلى قارجىلىق شىعىندارىن اتا- انا قالاي جۇمىس ىستەپ، ءناپاقا تاۋىپ جاتىر؟ قوعامداعى ءار جۇمىستىڭ ورنى مەن ماڭىزى، قاجەتتىلىگى ت. ب سۇراقتار بۇدان كەيىن بالانى مازالامايتىن بولادى. جالپى العاندا بالانىڭ تانىمى جاقسى جاققا قاراي وزگەرەدى.

شىنايى ءومىر بولمىسىنان اقيقات تۋىندايدى، تۇرمىستان تاربيە قالىپتاسادى. بالاڭىزدىڭ كورۋى، ۇيرەنۋى، ارەكەتى، باستان كەشىرۋى، سەزىنۋى ءۇشىن جوعارىدا اتالعان ورىندارعا ەرتىپ اپارىڭىز!

قاراقالپاقستاندا «اقىندار اللەياسى» اشىلىپ وعان اباي ەسكەرتكىشى ورناتىلدى - «ءو ز ا» اقپاراتتىق اگەنتتىگى

قاراقالپاقستاننىڭ مويناق اۋدانى ورتالىعىندا جاڭادان «اقىندار اللەياسى» اشىلىپ وعان ادەبيەتتە وشپەستەي ءىز قالدىرعان اليشەر ناۋاي، ءاجينياز، بەرداق، كۇنقوجا، اباي، پۋشكين جانە ماكتۋمقۋلي سىندى اقىنداردىڭ بيۋست ەسكەرتكىشى ورناتىلدى، دەپ حابارلايدى وزبەكستاننىڭ «ءوزا» مەملەكەتتىك اقپاراتتىق اگەنتتىگى.

«باس پروكۋراتۋرانىڭ قولداۋىمەن بوي كوتەرگەن وسىناۋ اللەياداعى اقىندار بيۋستى قاسىنا ماڭگىلىك ءمورلى تۋىندىلارىنان ءبىر شۋماقتان ولەڭدەرى جازىلعان. «اقىندار اللەياسى» جاستاردىڭ رۋحاني جانە مادەني دەڭگەيىن كوتەرەتىن، وقۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىراتىن، سونىمەن قاتار كورشى حالىق اقىندارىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىمەن تانىساتىن ەرەكشە كەشەنگە اينالدى. بۇل اللەيادا الداعى ۋاقىتتا ءتۇرلى مادەني شارالار مەن ءتۇرلى كورمەلەر ءوتىپ تۇراتىن بولادى»، - دەپ جازادى «ءوزا» اگەنتتىگى.

التاي ايماعى «مادەني جانە تابيعي مۇرا كۇنىن» اتاپ ءوتتى - «التاي اقپارات» سايتى

قىتايدىڭ التاي قالاسىنداعى «اققايىڭ پاركىندە» شىڭجان ولكەسىنىڭ «ماتەريالدىق ەمەس مادەني مۇرا اپتالىعى» مەن التاي ايماعىنىڭ «مادەني جانە تابيعي مۇرا كۇنىنە» ارنالعان مەرەكەلىك ءىس- شارا ءوتتى، دەپ حابارلايدى altxw.com سايتى.

«اتالعان ءىس- شارادا التاي ايماعىنىڭ ماتەريالدىق ەمەس مادەني مۇرالارىن جازباشا جانە سۋرەت كورمەسى ارقىلى جۇرتقا تانىستىرىپ، كوپشىلىككە ونىڭ قۇندىلىعى، ۇرپاققا اماناتتاپ قورعاپ، دامىتۋدىڭ ماڭىزى ءتۇسىندىرىلدى. سونداي- اق، مەرەكەلىك شارا بارىسىندا حالىق نازارىنا چور جانە سىبىزعى سەكىلدى ماتەريالدىق ەمەس مادەني مۇرا قاتارىنا ەنگەن مۋزىكا اسپاپتارىمەن وينالعان كۇيلەر ۇسىنىلدى. قازىرگى كۇنى التاي ايماعىندا ەرەكشە قورعاۋعا الىنعان ماتەريالدىق ەمەس مادەني مۇرا قاتارىنا حالىقتىق ادەبيەت، حالىقتىق مۋزىكا، حالىقتىق بي، ءداستۇرلى قولونەر، ءداستۇرلى ەمشىلىك، ءدارى- دارمەك سەكىلدى ءتۇرلى سالالار ەنگەن. بۇنىڭ ىشىندە مەملەكەت دارەجەلى 5 نىسان، ولكە دارەجەلى 42 نىسان، ايماق دارەجەلى 175 نىسان بار»، - دەپ جازادى «التاي اقپارات» سايتى.

نەمىس دەپۋتاتى 101 جاسىندا زەينەتكە شىقتى - «ءو ز ا» اقپاراتتىق اگەنتتىگى

گەرمانيانىڭ كيرححايمبولاندەن قالاسى كەڭەسىنىڭ دەپۋتاتى ليسەل حايز، جاسى 101-گە كەلگەن شاقتا زەينەتكە شىقتى، دەپ جازادى «ءوزا» اقپاراتتىق اگەنتتىگى.

«دەپۋتات ليسەل حايز جاسى ۇلكەن بولعاندىقتان ەمەس، دەنساۋلىعىنىڭ سىر بەرۋىنە بايلانىستى، كوزىنىڭ كورۋى مەن ەستۋ قابىلەتىنىڭ تومەندەۋى جينالىستاردا قاتىسۋىنا كەدەرگى كەلتىرگەنى ءۇشىن وتستاۆكاعا كەتۋگە شەشىم قابىلداعان. ليسەل حايز 2019 -جىل 100 جاسقا كەلگەن شاعىندا ساياساتقا بەت بۇرىپ، دەپۋتاتتىق مانداتقا يە بولعان ەكەن. كوروناۆيرۋستىق پاندەميا كەزىندەگى كارانتيندىك شارالاردىڭ جەڭىلدەۋىنە وراي وتكەن كەڭەستىڭ جيىنىندا ليسەل حايزدى شىعارىپ سالۋ رەسمي ءراسىمى وتكەن»، - دەپ جازادى «ءوزا».

يران مەن قازاقستان پارلامەنتتەرىنىڭ ەكى ەلدىڭ دوستىق قارىم- قاتىناسىن نىعايتۋداعى ءرولى قۋاتتالدى - «فارس» اقپارات اگەنتتىگى

قازاقستان پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ ءتوراعاسى نۇرلان نىعماتۋلين يران مەن قازاقستان پارلامەنتتەرىنىڭ ەكى ەلدىڭ دوستىق قارىم- قاتىناسىن نىعايتۋداعى ءرولىن قۋاتتادى، دەپ جازادى «فارس» اقپارات اگەنتتىگى.

«يران يسلام كەڭەسى ءماجىلىسىنىڭ مادەنيەت جانە قوعامدىق قاتىناس دەپارتامەنتىنىڭ حابارلاۋىنشا، قازاقستان پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ ءتوراعاسى نۇرلان نىعماتۋلين يران يسلام كەڭەسى ءماجىلىسىنىڭ ءتوراعاسى مۇحاممەد باعەر قاليبافقا جىبەرگەن حاتىندا قازاقستان مەن يران اراسىنداعى دوستىق قارىم- قاتىناستىڭ ودان ارى نىعايا تۇسەتىنىنە ءۇمىت ءبىلدىردى. قازاقستان پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ ءتوراعاسى قاليبافتى يران يسلام كەڭەسى ءماجىلىسىنىڭ ءتوراعاسى بولىپ سايلانعانىمەن قۇتتىقتاپ: «ەكى ەل پارلامەنتتەرىنىڭ ءوزارا قارىم- قاتىناستى دامىتۋدا ايتارلىقتاي ۇلەسكە يە ەكەندىگى انىق»، - دەدى»، - دەپ جازادى Рarstoday .

اۆتور: باقىتجول كاكەش