كەي ناۋقاستاردا كوروناۆيرۋس بەلگىلەرى بولماسا دا، وكپەدە فيبروز پايدا بولادى – رەنتگەنولوگ
سەبەبى ءبىز بۇل ۆيرۋستى تولىق جەڭگەن جوقپىز. سوندىقتان دارىگەرلەر ماسكا كيىپ، قولدى جۋىپ، اراقاشىقتىق ساقتاۋ كەرەكتىگىن ەسكەرتەدى. قاراعاندى وبلىسى بويىنشا و د ب باس رەنتگەنولوگى مۇحتار ءابىلدين وسى ەرەجەلەردى ەلەمەگەندەر قانداي زارداپقا شالىنۋ مۇمكىن ەكەنىن ايتىپ بەردى. سوڭعى تاۋلىكتە قاراعاندى وبلىسىندا كوروناۆيرۋس جۇقتىرعاندار سانى كۇرت ارتتى. بۇگىن ايماقتا 90 ادامنان اۋرۋ تابىلدى. وكىنىشكە قاراي، ۆيرۋستىڭ تارالۋىنا وسى اۋرۋدىڭ بارىنا سەنبەۋ دە ىقپال ەتەدى. سول سەبەپتى كوپتەگەن ادامدار سانيتارلىق- ەپيدەميولوگيالىق ەرەجەلەردى ەلەمەيدى. دەگەنمەن، COVID-19 - بىرەۋ ويلاپ تاپقان بوس اڭگىمە ەمەس. ءبىز قاراعاندى وبلىسى بويىنشا ودب باس رەنتگەنولوگى، پروفەسسور ح. ج. ماقاجانوۆ اتىنداعى مب ساۋلەلىك دياگنوستيكا بولىمشەسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، جوعارى ساناتتى دارىگەر مۇحتار ابىلدينمەن اڭگىمەلەسكەن ەدىك. ول بىزگە بۇل اۋرۋدىڭ قالاي انىقتالاتىنىن، ول ادامنىڭ قانداي ورگاندارىن زاقىمدايتىنىن جانە ءوزىن- ءوزى ەمدەۋدىڭ سالدارى نەمەن قاۋىپتى ەكەنىن ايتىپ بەردى.
- مۇحتار ابدەش ۇلى، ءسىزدىڭ جۇمىسىڭىزعا پاندەميا قالاي اسەر ەتتى؟ رەنتگەنولوگتاردىڭ ۆيرۋس جۇقتىرعانداردى انىقتاۋداعى مىندەتى قانداي؟
- ءبىزدىڭ ماقاجانوۆ اتىنداعى كوپسالالى كلينيكادا كوروناۆيرۋستىڭ اسقىنعان تۇرىمەن كەلگەن «نولدىك» پاتسيەنت بولدى. وكىنىشكە قاراي، بارلىق ەمدەۋ شارالارى وڭ ناتيجە بەرمەدى. پاتسيەنت قايتىس بولدى. دارىگەرلەر ءۇشىن وسى اۋرۋعا شالدىققان ناۋقاستىڭ ءولىمى كۇش- جىگەرىمىزدى جۇمىلدىرۋ ءۇشىن جانە ك ۆ ي دەرتىنە شالدىققانداردى ەمدەۋ ءۇشىن ءوزىمىزدىڭ بارلىق كۇشىمىزدى، مۇمكىندىكتەرىمىز بەن كاسىبيلىگىمىزدى وسى ىندەتتى جەڭۋگە باعىتتاۋ ءۇشىن ەلەۋلى تۇرتكى بولدى. كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىنا ۇقساس بەلگىلەرى بار بارلىق پاتسيەنتكە دياگنوستيكا جاساۋ - مەنىڭ مىندەتىم. كومپيۋتەرلىك توموگرافيا كومەگىمەن ءبىز COVID-19-عا كۇدىكتەنىپ كەلەتىن بارلىق پاتسيەنتكە مونيتورينگ جۇرگىزە باستادىق. سوڭعى حالىقارالىق دەرەكتەر بويىنشا، كومپيۋتەر توموگرافياسى – پ ت ر- تالداۋعا قاراعاندا دياگنوز قويۋدىڭ %98 عا دەيىن ءتيىمدى ءتاسىلى.
- كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسى قالاي پايدا بولادى جانە ادام اعزاسىنا تيگىزەر تەرىس اسەرى قانداي؟
- ءبىز كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىنا كۇدىكتى پاتسيەنتتەرگە عانا ەمەس، انىقتالعان پاتسيەنتتەرگە دە كۇشەيتىلگەن مونيتورينگ جۇرگىزۋدى باستاعاندا ولاردىڭ وكپەسىندە «كۇڭگىرت شىنى» بارىن انىقتادىق. وكپەدە وسى ءورشۋدىڭ كوپشىلىگى وشاقتىق سيپاتقا يە بولادى. ياعني، بۇل - كولەمى 1-3 س م ارالىعىنداعى «كۇڭگىرت شىنى» وشاقتارى. وكپەدە وسى وشاقتاردىڭ سانىنا بايلانىستى، اۋرۋدىڭ كۇردەلىلىگى دە انىقتالادى. سونداي- اق، ودان دا اۋقىمدى وزگەرىستەرى بار پاتسيەنتتەردى كوردىك. ءبىز ولاردى وكپەسىندە كەڭ ينتەرستيتسيالدى وزگەرىستەرى بار ناۋقاستار رەتىندە تىركەدىك. اۋرۋ اسقىنعان جاعدايلاردا فيبروزداۋ بەلگىلەرى (وكپە جاسۋشالارىنىڭ ءولۋى) بار ەكىجاقتى توتالدى كوروناۆيرۋس پنيەۆمونياسى بولادى. بۇل ينفەكتسيانىڭ ەڭ ءقاۋىپتى ەرەكشەلىگى - كەي جاعدايلاردا ول مۇلدەم سيمپتومسىز وتەدى. جانە ءبىزدى وكپەدە بەلگىلى ءبىر وشاقتار بولا تۇرا ەمدەلۋشىدە كاتارالدى سيمپتومدار (تەمپەراتۋرا، جوتەل، السىزدىك) پايدا بولمايتىنى تاڭقالدىردى. ادام ءتىپتى بۇل ينفەكتسيانى تاسىمالداۋشى ەكەنىن بىلمەي قالۋى دا مۇمكىن.
- ادام بۇل ينفەكتسيانى تاسىمالداۋشى ەكەنىن بىلمەۋىمەن قاتار، بۇل ۆيرۋستىڭ ءىس جۇزىندە بار ەكەنىنە سەنبەيتىندەر دە از ەمەس. سىزگە رەنتگەن ءتۇسىرىلىمى ارقىلى ونى دالەلدەۋگە تۋرا كەلگەن جايتتار بولدى ما؟
- ەلىمىزدە، ونىڭ ىشىندە ءبىزدىڭ وڭىردە پاندەميا باستالعاننان بەرى ءبىز ارىپتەستەرىمىزبەن تاۋلىك بويى جۇمىس ىستەپ جاتىرمىز. مىسالى، كەشە ءبىز ءبىر تاۋلىك ىشىندە 133 ادامدى كومپيۋتەرلىك توموگرافپەن تەكسەردىك جانە زەرتتەۋ جۇرگىزدىك. ارىپتەسىم ەكەۋىمىز مونيتور الدىندا 24 ساعاتتان ارتىق وتىردىق. ەگەر ءبىز وسى پاتسيەنتتەردىڭ ءارقايسىسىنا ولاردىڭ اۋرۋى تۋرالى دالەلدەپ وتىرساق، وندا جۇمىس ىستەۋگە كۇشىمىز جەتپەس ەدى. ءبىز، دارىگەرلەر، بارلىق ناۋقاستاردىڭ ءومىرىن ەمدەۋگە جانە كۇرەسۋگە انت بەردىك. ءبىز ءومىرىمىزدى وسىعان ارنايمىز. دارىگەردىڭ ناۋقاستى الداۋى ناداندىق بولىپ سانالادى. مەنىڭ ارىپتەستەرىمنىڭ اراسىندا اۋرۋ ويلاپ تاباتىن ادامدار جوق، اسىرەسە بەلگىلى ءبىر ماقساتتاردى قۋدالاۋ ءۇشىن وسىنداي قادامعا باراتىن ارىپتەستەرىم جوق ەكەنىنە سەنىمدىمىن. ءبىز بۇل پاتولوگيانى شىنىمەن كورىپ وتىرمىز. جانە ونىڭ بار ەكەنىن ادامدارعا سوزبەن دالەلدەۋدىڭ ەش ءمانى جوق دەپ ويلايمىن. دارىگەرلىك پارىز - ناۋقاستى ەمدەۋگە ۇگىتتەۋ ەمەس، ونى ەمدەۋ ەكەنىن ادامدار ءتۇسىنۋى ءتيىس.
- وسى ۆيرۋستان ساقتانۋ جونىندە قانداي كەڭەس بەرەسىز؟
- بۇل ينفەكتسيادان ءوزىن قورعاۋدىڭ ەڭ ءتيىمدى ءتاسىلى - گيگيەنا جانە ءوزىن- ءوزى وقشاۋلاۋ. ءتىپتى ۆيرۋستى ينفەكتسيا كەزىندە دە ادامدار ماسكا كيۋگە جانە اينالاسىنداعىلارعا جۇقتىرماۋعا تىرىسادى. سول سەكىلدى كوروناۆيرۋس كەزىندە دە ءبىز ءوزىمىزدى جانە اينالامىزداعىلاردى اۋرۋدىڭ تارالۋىنان ساقتاۋىمىز كەرەك. جانە سيمپتومدار مەن كۇدىك پايدا بولعان كەزدە دەرەۋ دارىگەر شاقىرۋ كەرەك. سەبەبى ەرتە انىقتالعان كەزدە بۇل اۋرۋدى ەمدەۋ جىلدام جانە ناتيجەلى وتەدى. وكپەدە پايدا بولعان بارلىق وشاقتار ەرتەرەك ەمدەسە، تەز جويىلادى. ەگەر ادامدار ءوزىن- ءوزى ەمدەۋمەن اينالىسسا نەمەسە دارىگەرگە جۇگىنبەسە، وندا اۋرۋعا قوسىمشا باكتەريالىق فلورلار قوسىلادى جانە تيىسىنشە اۋىرلىق دارەجەسى كۇشەيە تۇسەدى. مۇنداي جاعدايدا بۇل پاتسيەنتتىڭ دەنساۋلىعى مەن ءومىرى ءۇشىن كۇرەسۋ الدەقايدا قيىنعا سوعادى.