تۇركىتىلدەس مەملەكەتتەردىڭ ىنتىماقتاستىق كەڭەسىنىڭ باكۋ دەكلاراتسياسى جاريالاندى

نۇر- سۇلتان. قازاقپارات - تۇركىتىلدەس مەملەكەتتەردىڭ ىنتىماقتاستىق كەڭەسىنىڭ توتەنشە سامميتىنىڭ باكۋ دەكلاراتسياسى جاريالاندى، دەپ حابارلايدى اقوردا.

« COVID-19پاندەمياسىنا قارسى كۇرەستە ىنتىماقتاستىق پەن تىلەكتەستىك» تاقىرىبىندا بەينەكونفەرەنسيا ارقىلى ءوتتى. ازەربايجان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى يلحام اليەۆتىڭ باستاماسى جانە توراعالىعىمەن وتكەن وسى وتىرىسقا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى قاسىم- جومارت توقايەۆ، قىرعىز رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى سوورونباي جەەنبەكوۆ، تۇركيا رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى رەدجەپ ەردوعان، وزبەكستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى شاۆكات ميرزيەۆ، تۇرىكمەنستان پرەزيدەنتى گۋربانگۋلى بەردىمۇحامەدوۆ، ماجارستاننىڭ پرەمەر- ءمينيسترى ۆيكتور وربان جانە تۇركى كەڭەسىنىڭ باس حاتشىسى باعداد امىرەيەۆ قاتىستى. سونىمەن قاتار، بەينەكونفەرەنسياعا دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ باس ديرەكتورى دوكتور تەدروس ادحانوم گەبرەيەسۋس قوسىلدى.

تۇركى كەڭەسىنە مۇشە- مەملەكەتتەردىڭ باسشىلارى، «COVID-19 « (بۇدان ءارى - پاندەميا) ىندەتىنە بايلانىستى ءتونىپ تۇرعان اۋىر جاھاندىق قاۋىپكە الاڭداۋشىلىق بىلدىرە وتىرىپ،

پاندەميانىڭ مۇشە- مەملەكەتتەر مەن ولاردىڭ حالىقتارىنا ءتۇرلى جولدار ارقىلى ءوسىپ كەلە جاتقان اسەرىن جانە ونىڭ كەلەڭسىز سالدارىمەن، سونىڭ ىشىندە ب ۇ ۇ- نىڭ تۇراقتى دامۋ ماقساتتارىن ىسكە اسىرۋ اياسىندا كۇرەسۋ قاجەتتىلىگىن مويىنداي وتىرىپ،

پاندەميامەن كۇرەستە كەمسىتۋشىلىكسىز نەگىزىندە ەكىجاقتى جانە كوپجاقتى ىنتىماقتاستىقتىڭ قاجەتتىلىگىن اتاي وتىرىپ،

بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ پاندەمياعا قارسى كۇرەستەگى ماڭىزدى ءرولىن اتاپ، ب ۇ ۇ- نىڭ باسىم مۇشە- مەملەكەتتەرى، ونىڭ ىشىندە تۇركى كەڭەسى مەملەكەتتەرىنىڭ تەڭ- اۆتورلىعىمەن ازىرلەنگەن جانە بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى باس اسسامبلەياسى 2020 -جىلعى 2 - ساۋىردە قابىلداعان COVID-19 ۆيرۋسىمەن كۇرەستەگى جاھاندىق تىلەكتەستىك» اتتى قاراردى قۇپتاي وتىرىپ،

دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى مەن باسقا دا حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ پاندەمياعا قارسى كۇرەس جونىندەگى تالاپتارى مەن ۇسىنىمدارىن ورىنداۋعا وزدەرىنىڭ ادالدىعىن بىلدىرە وتىرىپ،

دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنا مۇشە كەيبىر مەملەكەتتەردىڭ حالىقارالىق قوعامداستىقتىڭ پاندەمياعا قارسى باعىتتالعان كۇش- جىگەرىنە جاردەمدەسۋ ماقساتىندا كورسەتكەن ەرىكتى قارجىلىق كومەكتەرىن قولداي وتىرىپ،

ەرىك- جىگەرگە سۇيەنە تۇركى كەڭەسى شەڭبەرىندە پاندەمياعا جانە ونىڭ كەلەڭسىز سالدارىنا قارسى كۇرەستە ىنتىماقتاستىقتى جۇزەگە اسىرۋعا جانە كەڭەيتۋگە ءوز دايىندىعىن كورسەتىپ، تۇركىتىلدەس حالىقتار اراسىنداعى نيەتتەستىكتى ودان ءارى نىعايتاتىنىن نازارعا الا وتىرىپ،

حالىقارالىق قاتىناستارداعى ەگەمەندىك، اۋماقتىق تۇتاستىق جانە حالىقارالىق دەڭگەيدە تانىلعان مەملەكەتتەر شەكارالارىنىڭ مىزعىماستىعى، سونداي- اق حالىقارالىق قۇقىقتىڭ نورمالارى مەن قاعيداتتارىن باسشىلىققا الۋ مىندەتتەمەسىن قايتا راستاي وتىرىپ، كەلەسىنى مالىمدەيدى:

پاندەمياعا قارسى كۇرەستە تۇركى كەڭەسى شەڭبەرىندە ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋگە دايىندىعىن بىلدىرەدى، حالىقارالىق قوعامداستىقپەن ىنتىماقتاستىققا دايىن بولۋعا جانە پاندەميانىڭ تارالۋىن قىسقارتۋ مەن ونى جويۋ بويىنشا بىرلەسكەن شۇعىل شارالاردى قابىلداۋ ماقساتىندا بارلىق مەملەكەتتەردى جاھاندىق تىلەكتەستىك پەن كەڭەيتىلگەن ىنتىماقتاستىققا شاقىرادى،

بارلىق مەملەكەتتەر ورتاق يگىلىك ءۇشىن تىلەكتەستىكتى تانىتۋعا، تاجىريبە الماسۋدى كوتەرمەلەۋگە جانە وسى جاھاندىق اپاتپەن كۇرەستە ءوزىنىڭ عىلىمي، يننوۆاتسيالىق، تەحنولوگيالىق جانە مەديتسينالىق الەۋەتتەرىن تولىق جۇمىلدىرا وتىرىپ،

ءوز كۇش- جىگەرلەرىن بىرىكتىرۋگە ءتيىس ەكەنىنە كامىل سەنەدى، ميلليونداعان ادامنىڭ ءومىرىن قۇتقارۋ، سونداي- اق بولاشاق ۇرپاقتاردىڭ الەۋمەتتىك، ەكونوميكالىق، مورالدىق جانە پسيحولوگيالىق جاعدايلارىن ساقتاۋ بارلىق مەملەكەتتەردەن شىنايى جانە اشىق تۇردە جاھاندىق تىلەكتەستىك پەن قاجەتتى ءىس- قيمىلداردى بىرلەسىپ ورىنداۋىن تالاپ ەتەتىنىن اتاپ وتەدى، پاندەميانىڭ جاھاندىق اۋىر سالدارىن جەڭۋگە باعىتتالعان بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ شەڭبەرىندەگى بارلىق ءىس- ارەكەتتەر مەن تەتىكتەردى قولدايدى،

2019 -جىلى باكۋدە وتكەن 7- سامميت بارىسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى - ەلباسى ن. نازاربايەۆ جاريا ەتكەن «تۇركى كەلەشەگى - 2040» باستاماسىنىڭ شەڭبەرىندە مەديتسينا سالاسىنا، ونىڭ ىشىندە سانيتارلىق- ەپيدەميولوگيالىق قىزمەتتەرىنە جانە مەديتسينا عىلىمىنا قاتىستى ماسەلەلەردى دامىتۋعا اسا ءمان بەرۋ كەرەكتىگىن اتاپ وتەدى،

پاندەمياعا قاتىستى ماڭىزدى تاقىرىپتار بويىنشا وزىق تاجىريبە الماسۋ، ءبىر- بىرىنە كومەك كورسەتۋ ماقساتىندا مۇشە مەملەكەتتەردىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىكتەرىنىڭ ءوزارا تىعىز ءىس- قيمىلدارىن قامتيتىن ءتيىستى ۇلتتىق داعدارىس ورتالىقتارى اراسىندا كونسۋلتاتسيالار مەن ىنتىماقتاستىق تەتىگىن قۇرۋعا كەلىسەدى، پاندەمياعا قارسى كۇرەستە الدىڭعى قاتاردا جۇمىستارىن اتقارىپ جاتقان دارىگەرلەر مەن باسقا دا مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ جانكەشتى ەڭبەكتەرىن جوعارى باعالايدى،

تاجىريبە، ەپيدەميولوگيالىق جانە كلينيكالىق دەرەكتەرمەن الماسۋدىڭ جانە ەمدەۋ ادىستەرى مەن ۆاكسينالاردى ازىرلەۋ بويىنشا كۇش- جىگەردى بىرىكتىرۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ كورسەتەدى،

پاندەمياعا قارسى كۇرەستىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋداعى جانە وسى باعىتتاعى حالىقارالىق كۇش- جىگەردى جانداندىرۋداعى دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ ءرولىن قولدايدى،

مۇشە- مەملەكەتتەردىڭ ۇلتتىق دەڭگەيدە قابىلداعان دايەكتى جانە شەشۋشى شارالارىن، ونىڭ ىشىندە الەۋمەتتىك- ەكونوميكالىق سالاداعى قادامدارىن جوعارى باعالايدى جانە وسى سالادا تاجىريبە الماسۋ قاجەتتىگىن اتاپ كورسەتەدى،

پاندەميا كەزىندە مۇشە- مەملەكەتتەر اراسىنداعى ساۋدا، ەكونوميكالىق جانە كولىك قاتىناستارىنىڭ تۇراقتىلىعىن، ونىڭ ىشىندە جۇك كولىكتەرىنىڭ شەكارادان ءوتۋىن جەڭىلدەتۋ جانە وسى سالادا تۋىندايتىن ماسەلەلەر تۋرالى اقپارات الماسۋ ءۇشىن قاجەتتى شارالاردى قابىلداۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن قايتا راستايدى،

پاندەميانىڭ مۇشە- مەملەكەتتەردىڭ ەكونوميكاسىنا كەلتىرەتىن تەرىس سالدارىن ازايتۋ ءۇشىن كەلىسىلگەن جانە ۇيلەستىرىلگەن ءىس- ارەكەتتەردىڭ قاجەتتىلىگىن اتاپ وتەدى،

قوعامدىق جانە الەۋمەتتىك ءومىردى قامتاماسىز ەتۋدەگى ءوسىپ كەلە جاتقان تسيفرلىق تەحنولوگيالاردىڭ ماڭىزدى ءرولىن، سونداي- اق وسى سالاداعى كەڭ ىنتىماقتاستىقتىڭ قاجەتتىلىگىن مويىندايدى،

پاندەمياعا بايلانىستى ساپارلارعا شەك قويۋ سالدارىنان مۇشە- مەملەكەتتەردىڭ اۋماعىندا قالىپ قويعان ازاماتتارعا قانداي دا ءبىر سانكتسياسىز ۆيزالىق رەجيمدى جەڭىلدەتۋدى قوسا العاندا قولداۋ مەن كومەك كورسەتۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ وتەدى،

پاندەمياعا قارسى كۇرەس تۋرالى حالىقتىڭ حاباردارلىعىن ارتتىرۋداعى، سونداي- اق جالعان اقپارات تاراتۋعا قارسى ءىس- قيمىلداعى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ ماڭىزدى ءرولى مەن جاۋاپكەرشىلىگىن اتاپ ايتادى،

پاندەميا جانە ونىڭ سالدارىنا قارسى كۇرەستە ۇكىمەت پەن حالىق بولىپ بەلسەندى اتسالىسۋى مەن ىنتىماقتاستىعىنىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ وتەدى، پاندەميادان تۋىنداعان بۇرىن- سوڭدى بولماعان داعدارىستان تۇراقتى جاھاندىق تىلەكتەستىك پەن ىنتىماقتاستىق ارقاسىندا ءوتۋ مۇمكىن ەكەنىنە سەنىم بىلدىرەدى.

مەملەكەت باسشىلارى ازەربايجان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ي. اليەۆكە تۇركى كەڭەسىنىڭ توتەنشە سامميتىنىڭ تابىستى قورىتىندىلارى ءۇشىن زور العىسىن بىلدىرەدى. تۇركى كەڭەسىنىڭ باس حاتشىسىنا وسى دەكلاراتسيادا كوزدەلگەن ءوزارا ءىس- قيمىلدار مەن بىرلەسكەن كۇش- جىگەردى ۇيلەستىرۋ تاپسىرىلدى. 2020 -جىلعى 10 - ساۋىردە ۆيدەوكونفەرەنسيا ارقىلى ازەربايجان، قازاق، قىرعىز، تۇرىك جانە وزبەك تىلدەرىندە قابىلداندى.