قازاقپارات كۇنتىزبەسى: بۇكىل الەمدىك دەنساۋلىق كۇنى
اتاۋلى كۇندەر
بۇكىل الەمدىك دەنساۋلىق كۇنى
جىل سايىن 7- ءساۋىر كۇنى اتاپ وتىلەدى، سەبەبى 1948-جىلى ءدال وسى كۇنى دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ (د د ۇ) جارعىسى كۇشىنە ەندى. سول تاريحي ۋاقىتتان بەرى الەمنىڭ 194 ەلى د د ۇ- نىڭ مۇشەسى بولدى. دەنساۋلىق كۇنىن جىل سايىن اتاپ ءوتۋ ءداستۇرى 1950-جىلدان باستاپ ەنگىزىلدى.
دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمدارى بۇل كۇندى سالاداعى ءارتۇرلى تاقىرىپتارعا ارناپ وتكىزەدى.
ەستە قالار وقيعالار
1918-جىلى «زۆەزدا پرييرتيشيا» گازەتىنىڭ العاشقى سانى جارىق كوردى. باسىلىم حالىققا وبلىس ومىرىندەگى، قالا جانە ەلدە بولىپ جاتقان وقيعالار جايلى حابار بەرىپ، قوعامدىق پىكىر قالىپتاستىرۋعا قىزمەت ەتتى. گازەتتىڭ و باستاعى اتاۋى «وبەدينەنيە» بولاتىن.
گازەتتىڭ بۇگىنگى ۇجىمى اعا بۋىننان مۇرا بوپ كەلە جاتقان داستۇرلەردى دامىتا وتىرىپ، ەرتىس ماڭى جۇرتىنىڭ شىنايى تاريحي جىلناماسىن قالىپتاستىرۋعا سۇبەلى ۇلەس قوسۋدا.
1992-جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەن شۆەتسيا كورولدىگى ديپلوماتيالىق قارىم-قاتىناس ورناتۋ تۋرالى نوتا الماستى. شۆەتسيا كورولدىگى - سكانديناۆيا تۇبەگىندە ورنالاسقان سولتۇستىك ەۋروپاداعى مەمەلەكەت. اۋماعى - 447435 ك م². استاناسى - ستوكگولم. شۆەتسيا ەكونوميكاسى - ءارتاراپتاندىرىلعان جانە باسەكەگە قابىلەتتى.
شۆەد كاسىپورىندارى تاۋارلاردىڭ ەڭ كوپ ءتۇرىن شەتەلگە ساتادى. ەل جىلدان جىلعا وڭ ساۋدا سالدوسىن ساقتاپ كەلەدى.
2000-جىلى اقىن ولجاس سۇلەيمەنوۆتىڭ «جازۋ ءتىلى» كىتابى جارىق كوردى. بۇل ەڭبەك زەرتتەۋشىنىڭ «1001 ءسوز» ەتيمولوگيالىق سوزدىگىنە دايىندىق رەتىندە جازىلدى. اۆتور وسى ەڭبەكتى جازاردا الدىنا فيلولوگيا عىلىمىن جاڭا ساتىعا كوتەرىپ، ولقىلىقتاردىڭ ورنىن تولتىرۋدى ماقسات ەتىپ قويعان.
2005-جىلى «قازپوشتا» اكتسيونەرلىك قوعامى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋماعىندا مەملەكەتتىك تاڭبالاردى پوشتالىق تولەمگە ەنگىزدى.
بۇل «قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسياسىنىڭ قابىلدانۋىنا 10 جىل» نومينالى ءبىر، ەكى، ءۇش، سەگىز، ون تەڭگە، جانە «ا» ليتەراسىمەن (قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋماعىنداعى جەر بەتىندەگى كولىكپەن سالماعى 20 گرامعا دەيىن جاي حاتتى جىبەرۋ تاريفىنىڭ نومينالى) نومينالى 50 جانە 65 تەڭگە ستاندارتتى پوشتا ماركالارى.
بەزەندىرۋشىسى - يگور ماكيەنكو.
2005-جىلى ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىندە قازاقتىڭ العاشقى كاسىبي جۋرناليستيكاسى مەن باسپا ءسوزىنىڭ نەگىزىن قالاۋشىلار - الاش ارداقتىلارى ءاليحان بوكەيحان، احمەت بايتۇرسىنوۆ، ءمىرجاقىپ دۋلاتوۆتىڭ ءمۇسىن-بارەلەفىنىڭ اشىلۋ ءراسىمى ءوتتى.
2008-جىلى پاۆلوداردا تالانتتى سپورتشى جانە پەداگوگ، قازاقستاننىڭ ۇزدىك جاتتىقتىرۋشىلارىنىڭ ءبىرى باتىربەك سەيسەنبايەۆقا ارنالعان مەموريالدىق تاقتا ورناتىلدى. ك س ر و- نىڭ سپورت شەبەرى، بۇكىلوداقتىق دارەجەدەگى سۋديا، دزيۋدو، سامبو جانە قازاق كۇرەسىنەن جۇزدەن استام شەبەردى دايىنداعان. باتىربەك سەيسەنبايەۆتىڭ جىگەرلىلىگىنىڭ جانە ونىڭ شاكىرتتەرىنىڭ حالىقارالىق سپورت الاڭدارىنداعى ناتيجەلەرىنىڭ ارقاسىندا، 1985-جىلى پاۆلوداردا دزيۋدو كۇرەسى بويىنشا «باتىر» وليمپيادالىق قورىنىڭ مامانداندىرىلعان بالالار- جاس وسپىرىمدەر مەكتەبى اشىلدى.
2010-جىلى قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ب ۇ ۇ- نىڭ باس حاتشىسى پان گي مۋندى ءبىرىنشى دارەجەلى «دوستىق» وردەنىمەن ماراپاتتادى. نۇرسۇلتان نازاربايەۆ «دوستىق» وردەنى جاھاندىق دەڭگەيدەگى بەيبىتشىلىكتى، الەۋمەتتىك ادىلەتتىلىكتى جانە تۇراقتى دامۋدى ىلگەرلەتۋگە ايىرىقشا ۇلەس قوسقانى ءۇشىن بەرىلگەنىن اتاپ كورسەتتى.
2010-جىلى بەيبىتشىلىك جانە كەلىسىم سارايىندا بىرەگەي فوتوكورمە اشىلدى. قازاقستاندا العاش رەت وسى كورمەدە 1500-2000 جىل ءومىر سۇرگەن ءبىزدىڭ ارعى اتا-بابالارىمىزدىڭ سۋرەتتەرى ۇسىنىلدى.
2012-جىلى تانىمال قازاقستاندىق سپورتشى اسحات قاراتابانوۆ حالىقارالىق ەكسپەديتسيا قۇرامىندا سولتۇستىك پوليۋستە بولىپ، مۇزدى ايماقتىڭ اسپانىندا قازاق ەلىنىڭ كوك بايراعىن جەلبىرەتتى. ولار سولتۇستىك پوليۋستى باعىندىرعاننان كەيىن نورۆەگيانىڭ شپيتسبەرگەن ارحيپەلاگىنداعى لونگير قالاسى ارقىلى ماسكەۋگە جەتتى.
2014-جىلى ۇلى بريتانياداعى قازاق ادەبيەتىنىڭ اپتالىعى اياسىندا بەلگىلى قازاق دراماتۋرگى دۋلات يسابەكوۆتىڭ «وكپەك جولاۋشى» اتتى پەساسى لوندون تەاترىندا ساحنالاندى.
2016-جىلى تۇركيانىڭ ەرزۋرۋم قالاسىدا اتاتۇرىك اتىنداعى ۋنيۆەرسيتەتتىڭ رەكتورى، پروفەسسور حيكمەت كوچاك اقىن، تۇركى الەمىنىڭ تانىمال قوعام قايراتكەرى، «مادەنيەت» قورىنىڭ پرەزيدەنتى ولجاس سۇلەيمەنوۆكە ۋنيۆەرسيتەتتىڭ قۇرمەتتى دوكتورى اتاعىن بەردى.
بۇل اتاق وعان مادەنيەتارالىق ديالوگتى دامىتۋعا، حالىقتار دوستىعىن نىعايتۋعا سىڭىرگەن ەڭبەگى جانە تۇركىتانۋ سالاسىنداعى كوپجىلدىق جەمىستى زەرتتەۋلەرى ءۇشىن بەرىلدى.