ابايدىڭ قاراسوزدەرى. ءتورتىنشى ءسوز
دانا ويشىلدىڭ مەرەيتويىن حالىقارالىق دەڭگەيدە يۋنەسكو مەن تۇركسوي اياسىندا اتاپ وتكىزۋ جوسپارلانعان. اباي قۇنانباي ۇلىنىڭ ءومىر مەن شىعارماشىلىعىن دارىپتەۋ ماقساتىندا «قازاقپارات» ح ا ا-دە ۇلى اقىننىڭ «قارا سوزدەرىن» وقىرماندار نازارىنا كۇن سايىن ۇسىنىپ وتىراتىن بولادى.
ءتورتىنشى ءسوز
ءاربىر بايقاعان ادام بىلسە كەرەك: كۇلكى ءوزى ءبىر ماستىق ەكەنىن، ءاربىر ماس كىسىدەن عافيل كوپ وتەتۇعىنىن دا، ءاربىر ماستىڭ سويلەگەن كەزىندە باس اۋىرتاتۇعىنىن.
بۇلاي بولعاندا، كۇلكىگە سالىنعان كىسى نە شارۋادان، نە اقىلدان، نە ءبىر ۇيات كەلەرلىك ىستەن قۇر، عافيل كوپ وتكىزىپ وتىرسا كەرەك. وسىنداي عافيلدىك كوپ وتكىزىپ، ولمەگەن كىسىنىڭ نە دۇنيەدە، نە احيرەتتە باسى ءبىر اۋىرماي قالماسا كەرەك.
ءاربىر ۋايىم- قايعى ويلاعىش كىسى نە دۇنيە شارۋاسىنا، نە احيرەت شارۋاسىنا وزگەدەن جيناقىراق بولسا كەرەك. ءاربىر جيناقىلىقتىڭ ءتۇبى كانىش بولسا كەرەك. ەندى ولاي بولعاندا، ۇنەمى ۋايىم- قايعىمەنەن جۇرە الامىز با؟ ۇنەمى كۇلمەي جۇرۋگە جان شىداي ما ەكەن؟ جوق، مەن ۇنەمى ۋايىم- قايعىمەنەن بول دەمەيمىن. ۋايىم- قايعىسىزدىعىڭا ۋايىم- قايعى قىل داعى، سول ۋايىم- قايعىسىزدىقتان قۇتىلارلىق ورىندى حارەكەت تابۋ كەرەك ءھام قىلۋ كەرەك. ءاربىر ورىندى حارەكەت ءوزى دە ۋايىم- قايعىنى ازايتادى، ورىنسىز كۇلكىمەنەن ازايتپا، ورىندى حارەكەتپەن ازايت!
شىعار ەسىگىن تابا الماي، ۋايىم- قايعىنىڭ ىشىنە كىرىپ الىپ، قامالىپ قالماق، ول ءوزى دە - ءبىر انتۇرعاندىق. جانە ءاربىر جامان كىسىنىڭ قىلىعىنا كۇلسەڭ، وعان راحاتتانىپ كۇلمە، ىزا بولعانىڭنان كۇل، ىزالى كۇلكى - ءوزى دە قايعى. ونداي كۇلكىگە ۇنەمى ءوزىڭ دە سالىنباسسىڭ، ءاربىر جاقسى ادامنىڭ جاقسىلىق تاپقانىنا راحاتتانىپ كۇلسەڭ، ونىڭ جاقسىلىقتى جاقسىلىعىنان تاپقاندىعىن عيبرات كورىپ كۇل. ءاربىر عيبرات الماقتىڭ ءوزى دە ماستىققا جىبەرمەي، ۋاقىتىمەن توقتاتادى. كوپ كۇلكىنىڭ ءبارىن دە ماقتاعانىم جوق، ونىڭ ىشىندە ءبىر كۇلكى بار- اۋ، قۇداي جاراتقان ورنىمەنەن ىشتەن، كوكىرەكتەن، جۇرەكتەن كەلمەيدى، قولدان جاساپ، سىرتىمەنەن بەت- اۋزىن تۇزەپ، باي- باي كۇلكىنىڭ ءانىن ساندەپ، ادەمىشىلىك ءۇشىن كۇلەتىن بوياما كۇلكى.
ادام بالاسى جىلاپ تۋادى، كەيىپ ولەدى. ەكى ورتادا، بۇ دۇنيەنىڭ راحاتىنىڭ كايدا ەكەنىن بىلمەي، ءبىرىن- ءبىرى اڭدىپ، بىرىنە- ءبىرى ماقتانىپ، ەسىل ءومىردى ەسكەرۋسىز، بوسقا، جارامسىز قىلىقپەن، قور ەتىپ وتكىزەدى دە، تاۋسىلعان كۇندە ءبىر كۇندىك ءومىردى بار مالىنا ساتىپ الۋعا تابا المايدى.
قۋلىق ساۋماق، كوز ءسۇزىپ، تىلەنىپ، ادام ساۋماق - ونەرسىز ءيتتىڭ ءىسى. اۋەلى قۇدايعا سىيىنىپ، ەكىنشى ءوز قايراتىڭا سۇيەنىپ، ەڭبەگىڭدى ساۋ، ەڭبەك قىلساڭ، قارا جەر دە بەرەدى، قۇر تاستامايدى.