قوناققا تارتىلاتىن باستىڭ ءتىسىن نەگە قاعادى

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - باس تارتۋ - سىيلى قوناققا، قۇداعا، قارياعا كورسەتىلەتىن ۇلكەن قۇرمەتتىڭ ءبىرى. الايدا ونىڭ داستارحان باسىنا كەلگەنگە دەيىن اتقارىلاتىن شارۋاسى بار.

وسى ورايدا KAZ. NUR. KZ پورتالى «مارتەبەلى مەيمانعا ۇسىنىلاتىن باستىڭ ءتىسىن نە ءۇشىن قاعۋ كەرەك؟» دەگەن سۇراققا جاۋاپ ىزدەپ كوردى.

قازاق حالقىندا ءتىستى قاقپاي الىپ كەلۋ وكپە، نازدى بىلدىرەدى.

زەينەپ احمەتوۆانىڭ «بابالار اماناتى» كىتابىندا وسى تۋرالى جاقسى مىسال كەلتىرىلگەن.

«قوناقتار كەتكەن سوڭ جاڭالاپ شاي جاساپ، ەندى ءوزىمىز داستارحان باسىنا وتىردىق. بايقايمىن اتانىڭ (باۋىرجان مومىش ۇلى) قاباعى سالىڭقى. ءبىر كەزدە:

«داستارحانىڭ تولىمدى، استارىڭ ءدامدى بولدى. اسىرەسە «ۇمىتىلعان تاماق قوي مىنالار» دەپ ءاسىپ پەن ءسۇت قۇيعان وكپە ولارعا وتە ۇنادى. ءبىراق سونىڭ ءبارىن سەن جىبەرگەن ءتورت قاتەلىك جۋىپ كەتتى. قوناقتار ونى بايقادى-بايقامادى دەي المايمىن. ال مەن انىق كوردىم»، - دەگەندە دىمىم ىشىمە ءتۇسىپ، كوزىم قاراۋىتىپ كەتتى. بۇرىسكەنىم سونشالىق: قۇرتتاي تەسىككە سىيىپ-اق كەتەر ەدىم.

«ول نە، پاپا؟» - دەپ باكەڭ اكەسىنە قارادى. ءبىراق اتا ماعان قاراپ، ماعان ارناپ سويلەدى:

«بىرىنشىدەن، ەسى دۇرىس قازاقتىڭ ايەلى قوناققا باس كوتەرىپ كىرمەيدى. جامان-جاقسى بولسىن باسيەڭ امان. ەكىنشى قاتەلىگىڭ - باستى شۇيدە جاعىمەن اكەلگەنىڭ. قوي شۇيدەسى ەمەس، تۇمسىعىن العا بەرىپ جۇرەدى. ءۇشىنشى قاتەلىگىڭ - قويدىڭ ءتىسىن قاقپاي اكەلگەنىڭ»، - دەلىنگەن شىعارمادا.

سونداي-اق، وسى مىسالدا باستىڭ ءتىسى نە ءۇشىن قاعىلۋ كەرەك دەگەن سۇراققا تۇشىمدى جاۋاپ بەرىلەدى.

«بۇل - ەڭ الدىمەن، تازالىق. قوي ءتىسىنىڭ تۇبىندە نە جاتقانىن قايدان بىلەسىڭ؟! ءشوپ جەيتىن، جەم جەيتىن مال عوي. سودان كەيىن مۇنىڭ ەكىنشى ماعىناسى بار. قازىر ۇمىتىلعان، كونەكوزدەر بولماسا، كوپشىلىك بىلە بەرمەيتىن جاعىن دا ايتايىن.

قازاقتار - تالاي نارسەنى ىم، تۇسپال، يشارا ارقىلى بىلدىرگەن تەكتى حالىق. سونىڭ ءبىرى وسى قاعىلماعان تىسكە بايلانىستى. سىيلاسىپ جۇرگەن ەكى ادامنىڭ بىرەۋى الدەنەگە رەنجىپ، ءبىراق سونى «ءسوز كوبەيەر» دەپ ايتا الماي جۇرسە، ءوزى رەنجىپ جۇرگەن ادامى ۇيىنە كەلگەندە ەتپەن بىرگە الدىنا ءتىسى قاعىلماعان باستى قويادى. سوندا باس ۇستاعان ادام: «ءا-ءا، مىنانىڭ ىشىندە ماعان دەگەن ءبىر قىجىلى بار ەكەن، ءتىسىن باسىپ ءجۇرىپتى-اۋ»، - دەپ ۇعا قويادى. ارى قاراي رەنىشتىڭ ءتۇيىنىن شەشىپ، تۇسىنىسۋگە بەت تۇزەيدى.

ال ءتورتىنشى قاتەلىگىڭ - باستى قاسقالاماي اكەلگەنىڭ. تالايلار مۇنىڭ ءمانىن ۇقپايدى. ول - «ءتورت قۇبىلاڭ تەڭ بولسىن، ماڭدايىڭ اشىق بولسىن» دەگەن ىزگى تىلەك…»، - دەگەن باۋىرجان مومىش ۇلىنىڭ ءسوزى «بابالار اماناتى» شىعارماسىندا كەلتىرىلگەن.