كاتونقاراعايعا «قىتاي يەروگليفى بار» كوگەرشىندەر قايدان ۇشىپ كەلگەن
دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى ق ر ەكولوگيا، گەولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار مينيسترلىگى ورمان شارۋاشىلىعى جانە جانۋارلار دۇنيەسى كوميتەتىنىڭ باسپا ءسوز حاتشىسى ساكەن دىلداحمەتكە سىلتەمە جاساپ.
«وتكەن جىلدىڭ قازان- قاراشا ايلارىندا كاتونقاراي اۋدانىندا قۇيرىعى مەن قاناتىندا يەروگليف جازىلعان كوك كەپتەرلەر كەزدەسىپ، جەرگىلىكتى حالىقتىڭ مازاسىن قاشىرعان ەدى. اقسۋدان ورەلگە دەيىن كەزدەسكەن كوگەرشىندەرگە كەيبىرەۋلەرى ءمان بەرمەسە، كەيبىر ادامدار سونداعى ۇلتتىق پارككە جۇگىنگەن بولاتىن. عىلىمي قىزمەتكەرلەر حالىقتى تىنىشتاندىرىپ، جاعدايدى تۇسىندىرمەك بولدى. سەبەبى، ءبىز ءۇشىن بۇل الىپ بارا جاتقان جاڭالىق ەمەس»، - دەپ جازادى ساكەن دىلداحمەت Facebook-تەگى پاراقشاسىندا.
ونىڭ جازۋىنشا، وسىدان 4 جىل بۇرىن بەكالكا اۋىلىنىڭ ماڭىندا ءولى كەپتەر تابىلعان. قۇستىڭ سيراعىنان قارا پلاستيك ساقينا مەن التى تاڭبالى ءنومىر، سمارتفونمەن تابۋعا بولاتىن گولوگراممانىڭ بارى انىقتالعان. ونىڭ دا قاناتىندا يەروگليفتەر جازىلعان. سول جىلى اققاينار مەن جازابى اۋىلىندا دا وسىنداي كوگەرشىندەر كەزدەسىپتى.
«ءبىر قىزىعى، كوگەرشىندەر اۋلالارداعى تاۋىقتارعا جەم بەرەتىن ورىندارعا ۇنەمى ۇشىپ كەلىپ جۇرگەن. ولار ادامداردان مۇلدە قورىقپايتىن. ءبىز قىتايلىق كوگەرشىندەردى زەرتتەي باستاعان كەزدە ولاردىڭ شىنىمەن دە ماڭىزدى اقپاراتتىڭ تاسىمالداۋشىسى ەكەنىن انىقتادىق. ءبىراق ولار قۇپيا اقپاراتتى ەمەس، سپورتتىق سيپاتتاعى جازبا. كەيىن بىلگەنىمىزدەي، وتكەن عاسىردىڭ 90- جىلدارى كوگەرشىن سپورتى مەن كوگەرشىن توتاليزاتورى بيزنەسى قاتتى دامىپ، بۇل كاسىپ ايتارلىقتاي تابىس كوزىنە اينالعان. سونداي بيزنەس دامىعان ەلدىڭ ءبىرى - كورشىمىز قىتاي. اۋقىمى جاعىنان كوگەرشىن بيزنەسى ات جارىستارىنان تۇسەتىن تابىس پەن اقشالاي ۇتىستاردان دا اسىپ تۇسكەن»، - دەيدى ول.
وسىلايشا، توقسانىنشى جىلدارى قىتايدا كوگەرشىن بيزنەسى قاتتى دامىپ، قۇس وسىرۋشىلەر جارىسقا بەيىم كەپتەرلەردى جاپپاي وسىرە باستايدى. 1984 -جىلى قىتايدا كوگەرشىندەر جارىسى قاۋىمداستىعى قۇرىلسا، 1990 -جىلدان كەيىن وندا كەپتەرلەر سايىسى وتكىزىلە باستاعان. ال 2000 -جىلدان باستاپ بەيجىڭدە جانە باسقا دا ءىرى قالالاردا جوعارى جۇلدە قورى بار «جارىس كوگەرشىندەرى كلۋبى» ىسكە قوسىلادى. بۇگىن دە قىتايدا ونداعان مىڭ كوگەرشىن وسىرەتىن ورتالىقتار جۇمىس ىستەپ تۇرعان كورىنەدى.
كوگەرشىندەر جارىسى كوگەرشىندەردى ۇستاۋعا جانە جارىستار وتكىزۋگە ارنالعان ارنايى قۇرال- جابدىقتار ءوندىرىسىن ىنتالاندىرعان. ارتىنشا كوگەرشىندەردى جەكە تاڭبالاۋعا ارنالعان ساقينالار، ميكروچيپتەر، سكانەرلەر، كوگەرشىندەرگە ەلەكتروندى سكانەرلەنگەن ساعاتتار جانە قۇستاردىڭ ناقتى ورنالاسقان جەرىن عارىش ارقىلى انىقتايتىن جانە ينتەرنەت ارقىلى تىكەلەي تاراتۋدى جۇزەگە اسىراتىن مينياتيۋرالىق ناۆيگاتورلار (GPS) شىعارىلا باستاعان.
كوگەرشىننىڭ سپورت تۇقىمدارىن ءوسىرۋدى ارنايى ءتالىمباق - كوگەرشىن فەرمالارى جۇرگىزەدى. ولاردىڭ ءبىرى شىڭجاڭ- ۇيعىر اۆتونوميالىق اولكەسىنىڭ ورتالىعى - ءۇرىمجى قالاسىندا ورنالاسقان. وسىلايشا، سونداعى كوگەرشىندەر تۋعان مەكەنىنەن 700 شاقىرىم جەردەگى - الماتى مەن شىعىس قازاقستان وبلىستارىنا دەيىن ۇشىپ كەلە باستاعان. قۇستار وسى باعىتتا مامانداندىرىلعان كومپانيالار ۇيىمداستىرعان لوتەرەيالارعا قاتىسادى. ول ويىنداردىڭ ءبىرى - «ميلليونعا جۇگىر» دەپ اتالادى»، - دەيدى ساكەن دىلداحمەت.
كوميتەت وكىلى كاتونقاراعايدا ۇشىپ جۇرگەن «يەروگليفتى» سول كوگەرشىندەردىڭ قىتايدان جەتكەنىن ايتادى.
فوتو: www.facebook.com/s.dildakhmet
اۆتور ايان بەكەن ۇلى