تاۋەلسىزدىكتىڭ بۇلتارتپاس اقيقاتى
1991-جىلدىڭ 16- جەلتوقسانىندا قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك تاۋەلسىزدىگى تۋرالى» كونستيتۋتسيالىق زاڭعا قول قويدى. وسىلايشا، الەم كارتاسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پايدا بولدى.
قازاق تاۋەلسىزدىكتى قالاي قارسى الدى؟ «بۇل كۇنى ۋاقىت ولشەمىنە باعىنا قويمايتىن ماقتانىش، قۋانىش پەن تولقىنىس ءوزارا ۇيلەسىم تاۋىپ، ەرەكشە سەزىمگە بولەندىك»، - دەپ ەسكە الادى ەسكى كۇندى ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ. ءيا، قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىگى - ارقادا استانا تۇرعىزعان ەلدىڭ عانا ەمەس، بۇكىل الەمدەگى قارعا تامىر قازاقتىڭ باقىتى ەدى. ءدىن قايراتكەرى حاليفا التاي ىستانبۇل كوشەسىندە كەلە جاتقاندا راديودان «بۇگىن قازاق ەلى تاۋەلسىزدىك الدى!» دەپ تۇرىك تىلىندە ساڭقىلداپ جاتقان داۋىستى ەستىپ، تۇرعان جەرىندە قۇبىلانى تاۋىپ الىپ، جاراتقان يەدەن «قازاق دەگەن حالىقتى عۇمىرلى قىلا گور!» دەپ دۇعا تىلەپتى. ال ءابىش كەكىلبايەۆ ءوز ەستەلىگىندە «ەل تاعدىرى شەشىلەر ساعاتتا ازاماتتارىمىز ءبىر ءۇيدىڭ بالاسىنداي ىنتىماقتى مىنەز تانىتقانىن» جازسا، حالىق جازۋشىسى قابدەش ءجۇمادىلوۆ «سول كۇنى جاڭالىقتى ەستىپ، تەلەديداردىڭ الدىندا ەگىلىپ جىلاعانىن» ەسكە الادى.
«ازات بولۋدان، ەشكىمگە باسىبايلى قۇل بولماۋدان ارتىق باقىت بار ما؟»، - دەيدى امەريكالىق اقىن ۋولت ۋيتمەن.
قۇدايعا شۇكىر، قازاق قۇلدىقتىڭ قامىتىنان بوساپ، دەربەس مەملەكەت بولىپ وتىر. دەسە دە، زامانىمىزدىڭ بەلگىلى اقىنى قالقامان ساريننىڭ ەگەمەندىك جايلى: «ساعان جەتۋ قيىن بولسا قانشالىق، ساقتاپ تۇرۋ قيىنىراق ودان دا»، - دەگەنى دە ءاربىرىمىزدى ويسىز قالدىرماۋى ءتيىس. ايتپەگەندە، «ءوز قولىڭنان كەتكەن سوڭ ەندى ءوز ىرقىڭ» دەپ تۇڭىلە جىرلاعان اباي ازاتتىقتى اڭسامادى دەيسىز بە؟ ۇرپاعىم كوركەۋدە بولماسىن دەپ، ۇلت قايراتكەرلەرى «وزىنە ارتىلعان جۇكتى جەتەر جەرىنە اپارىپ تاستادى». ولاردىڭ اربىرىنە قارىزدار بۇگىنگى ۇرپاق. ەندىگى مىندەت - وسى تاۋەلسىزدىكتى باياندى ەتۋ. ەندەشە، ءاليحان بوكەيحاننىڭ مىنا ءسوزىن ەسىمىزدەن شىعارماۋىمىز كەرەك: «بوستاندىققا اپاراتىن جالعىز جول - ۇلتتىق ىنتىماق قانا!».
بيىل تاۋەلسىزدىكتىڭ 28- جەلتوقسانىن قارسى الىپ وتىرمىز. ءبىر كەزدە سورى قايناپ، سورپاسى توگىلگەن، توقىمى كەپپەي، توز-توزى شىققان جۇرت بۇل كۇندە تۇتاس مەملەكەتكە اينالدى. ءمان بەرسەك، مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ جاستار جىلىنىڭ اياقتالىپ، ۆولونتەر جىلىنىڭ باستالۋىنا وراي وتكىزىلگەن جيىنداعى سوزىندە زور ماعىنا بار.
«بۇلتارتپايتىن ءبىر اقيقاتتى ەستەن شىعارماعان ءجون: ەلدىڭ تاۋەلسىزدىگى مەن ونىڭ اۋماقتىق تۇتاستىلىعىن حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ داۋىستارى ارقىلى عانا ەمەس، ويلى ىشكى جانە سىرتقى ساياساتپەن عانا قورعاپ قالۋعا بولادى. حالىق ءوز تاۋەلسىزدىگىن مىعىم ءارى بىرلىگى بەكەم مەملەكەت تۇرعىسىندا ساقتاپ قالا الادى. سوندىقتان، ويلاردىڭ سان سالالى بولۋىنا قاراماستان، باستىسى - قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىگىن ۇستاپ تۇرعان نەگىزدى السىرەتىپ الماۋ كەرەك!».
پرەزيدەنتتىڭ ءدال وسى ءسوزدى جاستار الدىندا ايتۋىنىڭ ماڭىزى زور. حالىقارالىق ساياساتتان حابارى مول باسشىنىڭ بۇل ءسوزدى تەككە ايتپاعانى حاق. راس، بۇلتارتپايتىن دا بۇرا تارتۋعا كەلمەيتىن وسى شىندىقتى ەستەن شىعارماعان ابزال. ەندەشە، «الاش تۋى استىندا، كۇن سونگەنشە سونبەۋگە» سەرت بەرگەن رۋحتى جاستارىمىز كوبەيە بەرسىن!
تاۋەلسىزدىگىمىز باياندى بولسىن!