ب ۇ ۇ- نىڭ باس حاتشىسى الەم ەلدەرىن كومىردەن باس تارتۋعا شاقىردى
القالى جيىنعا اتسالىسقاندار الەمدەگى ەكولوگيا ماسەلەلەردى ورتاعا سالىپ، پروبلەمانى شەشۋ جولدارىن پىسىقتادى. شاراعا كەلگەن ماماندار عالامدىق جىلىنۋمەن بەلسەندى كۇرەسۋدىڭ حالىقارالىق تاجىريبەسىن تالقىلادى. حالىقارالىق كونفەرەنسيا ەندى عانا باستالعانمەن، ب ۇ ۇ- نىڭ باس حاتشىسى انتونيۋ گۋتەريش الەم ەلدەرىن كومىردەن باس تارتۋعا شاقىرىپ ۇلگەردى.
«ىسكە كىرىسەتىن ۋاقىت جەتتى!». ءدال وسىنداي ۇرانمەن وسى اپتادا يسپانيا استاناسى مادريدتە كليماتتىڭ وزگەرۋىنە قاتىستى ب ۇ ۇ- نىڭ كونفەرەنسياسى باستالدى. وسى جولعى كونفەرنەتسياعا 20 مىڭنان استام ادام قاتىستى. ولاردىڭ اراسىندا ەكولوگيا بەلسەندىلەرى مەن مەملەكەت باسشىلارى دا بار. سونىمەن قاتار الەمنىڭ تۇكپىر- تۇكپىرىنەن عالىمدار، ساياساتكەرلەر مەن قوعام قايراتكەرلەرى دە شاقىرىلدى. كەلگەن قوناقتاردى يسپانيا كورولى فيليپپ پەن حانشايىمى لەتيسيا قارسى الدى. فيليپپ دەلەگاتتاردى ادامزاتقا تونگەن قاۋىپكە بەي- جاي قاراماي، ءتيىستى امالداردى شۇعىل قولعا الۋعا شاقىرادى.
يسپانيا كورولى:
- بۇگىنگى تاڭدا ەكولوگيا ماسەلەسى ەڭ وزەكتى ماسەلەلەردىڭ بىرىنە اينالدى. بۇل ءوز كەزەڭىندە الەۋمەت پەن جاھان ەكونوميكاسىنا دا قاۋىپ. كونفەرەنتسيانىڭ ۇيىمداستىرىلۋىنا وراسان زور ۇلەسىن قوسقان ب ۇ ۇ- نىڭ باس حاتشىسى انتونيۋ گۋتەرريشكە العىسىمدى بىلدىرەمىن. مىنا مۇمكىندىكتى پايدالانىپ قولدان كەلگەنشە قورشاعان ورتانى ساقتاپ قالۋىمىز كەرەك.
القالى جيىن بارىسىندا قاتىسۋشىلار كليماتتى قورعاۋ بويىنشا 2015 -جىلى قول قويىلعان پاريج كەلىسىمىنىڭ شارتتارىن تالقىلاماق. ول كەزدە 190-نان استام مەملەكەت جاھاندىق جىلىنۋدى بولدىرماۋ ءۇشىن ءتيىستى شارالار قابىلداۋعا مىندەتتەلگەن بولاتىن. ساميتتى اشقان ب ۇ ۇ- نىڭ باس حاتشىسى انتونيۋ گۋتەرريش «كەز كەلگەن ادام كليماتتىڭ وزگەرۋىمەن كۇرەسۋ كەرەك» دەگەن پىكىردى العا تارتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، جاھاندىق جىلىنۋ پروتسەسى جىلدان جىلعا قارقىن الىپ بارادى.
انتونيۋ گۋتەرريش، ب ۇ ۇ- نىڭ باس حاتشىسى:
- قۇر ايتىپ قانا قويماي، ءسوز بەن ءىستىڭ بىرىگۋى ءتيىس. بارلىق ساياساتكەرلەردى ىسكە بىلەك سىبانا كىرىسۋگە شاقىرامىن. قورشاعان ورتانىڭ لاستانۋى حالىقتى الاڭداتىپ وتىرعانىن ءبارىمىز بىلەمىز. الايدا، ناقتى ناتيجە بولۋ كەرەك.
يسپانياداعى سامميت باستالىسىمەن الەمنىڭ بىرنەشە ەلىندە ەكولوگيا بەلسەندىلەرى ەرەۋىلدەتىپ جاتىر. مىسالى، لوندوندا وتكەن نارازىلىق اكسياسىندا قولدارىنا بالالارىن ۇستاپ شىققان انالار كليماتتىڭ وزگەرۋىنەن وسكەلەڭ ۇرپاق زارداپ شەگىپ وتىرعانىن ايتادى. ءتىپتى يسپانيانىڭ وزىندە دە حالىق ەرەۋىلدەتىپ جاتىر. كونفەرەنتسيا ءوتىپ جاتقان جەرگە جينالعان جۇرتتى تاراتۋ ءۇشىن بيلىك ءتارتىپ ساقشىلارىن جۇمىلدىرعان.
اقپارات كوزدەرىنىڭ حابارلاۋىنشا، ەكى ەلدە دە شارا تىنىش ءوتتى.
مادريدتەگى كليمات جونىندەگى سامميتكە كەلگەن قوناقتارعا بىرنەشە ەلدەگى لاس اۋانى جۇتۋ مۇمكىندىگى ۇسىنىلدى. ونى شوتلانديالىق سۋرەتشى مايكل پينسكي ويلاپ تاپقان. بۇل ءۇشىن پينسكي بىرنەشە جارتى شار پىشىندەگىدەي شاتىر جاساپ، ونىڭ ىشىنە لوندون، نيۋ- دەلي، بەيجىڭ جانە سان- پاۋلاۋداعى لاس اۋاعا ۇقساس ءتۇتىن شىعاراتىن قوندىرعى قويدى. ال سالىستىرۋ ءۇشىن تاعى ءبىر جارتىشار نورۆەگيانىڭ ترونحەيم قالاسىنىڭ تازا اۋاسىمەن تولتىرىلدى.
ماريا نەيرا، دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ وكىلى:
- ءبىز بۇل جوبا ارقىلى لاس اۋامەن ۇزاق ۋاقىت دەمالۋدىڭ قانشالىقتى زياندى ەكەنىن كورسەتكىمىز كەلدى. ياعني، مۇنداي اۋانى جۇتقان ادامنىڭ تىنىس الۋ ورگاندارى مەن جۇرەگى اۋىرىپ، وكپە وبىرى پايدا بولادى. لاس اۋا ميعا اسەر ەتىپ، ادامنىڭ تانىمدىق قابىلەتىن تومەندەتەدى.
جاسالعان تاجىريبە ناتيجەسىندە كەلۋشىلەردىڭ لاس اۋا ادام اعزاسىنا قانشالىقتى زياندى ەكەنىنە كوزدەرى جەتكەن كورىنەدى. ماسەلەن ەكسپەريمەنتتەن وتكەندەردىڭ اللەرگياسى شىعىپ، دەمىكپەسى باستالعان.
www.24.kz