زاڭ جۇزىندە نەكە قانداي جاعدايدا بۇزىلادى؟

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - نەكە ەرلى-زايىپتىلاردىڭ بىرەۋىنىڭ نەمەسە ەكەۋىنىڭ دە ءوتىنىشى بويىنشا، سونداي-اق سوت ارەكەتكە قابىلەتسىز دەپ تانىلعان جۇبايدىڭ قورعانشىسىنىڭ ءوتىنىشى بويىنشا ونى بۇزۋ جولىمەن توقتاتىلۋى مۇمكىن.

نەكەنى ايەلدىڭ جۇكتىلىگى كەزەڭىندە جانە بالا تۋعاننان كەيىنگى بىر جىل ىشىندە ايەلدىڭ كەلىسىمىنسىز بۇزۋعا بولمايدى.

ازاماتتىق حال اكتىلەرىن جازۋ ورگاندارىندا نەكەنى بۇزۋ كامەلەتكە تولماعان ورتاق بالالارى جوق جانە بىر- بىرىنە مۇلىكتىك جانە وزگە دە تالاپتار قويمايتىن ەرلى-زايىپتىلاردىڭ نەكەنى بۇزۋعا ءوزارا كەلىسۋى جاعدايىندا جۇرگىزىلەدى. ەرلى-زايىپتىلارعا ورتاق كامەلەتكە تولماعان بالالارىنىڭ بولۋىنا قاراماستان، ەرلى-زايىپتىلاردىڭ بىرەۋىنىڭ ءوتىنىشى بويىنشا، ەگەر ەرلى-زايىپتىلاردىڭ ەكىنشىسىن:

1) سوت حابار- وشارسىز كەتكەن دەپ تانىسا؛

2) سوت ارەكەتكە قابىلەتسىز دەپ تانىسا؛

3) قىلمىس جاساعانى ءۇشىن كەمىندە ءۇش جىل مەرزىمگە باس بوستاندىعىنان ايىرۋعا سوتتالسا، نەكە ازاماتتىق حال اكتىلەرىن جازۋ ورگاندارىندا بۇزىلادى.

نەكەنى سوت تارتىبىمەن بۇزۋ كەلەسى جاعدايلاردا ىسكە اسىرىلادى:

1) ەرلى-زايىپتىلاردا كامەلەتكە تولماعان ورتاق بالالاردىڭ بولۋى؛

2) ەرلى-زايىپتىلاردىڭ بىرەۋىنىڭ نەكەنى بۇزۋعا كەلىسىمى بولماعان كەزدە؛

3) ەگەر ەرلى-زايىپتىلاردىڭ بىرەۋى ءوزىنىڭ قارسىلىعى بولماۋىنا قاراماستان، نەكەنى بۇزۋدان ءوز ارەكەتتەرى نە ارەكەتسىزدىگى ارقىلى جالتارسا؛

4) ەرلى-زايىپتىلاردىڭ بىر- بىرىنە مۇلىكتىك تالاپتارى بولعان جاعدايلاردا.

ەگەر سوت ەرلى-زايىپتىلاردىڭ ودان ءارى بىرلەسىپ ءومىر ءسۇرۋى جانە وتباسىن ساقتاۋى مۇمكىن ەمەستىگىن انىقتاسا، نەكە سوت تارتىبىمەن بۇزىلادى. ەرلى-زايىپتىلاردىڭ بىرەۋىنىڭ نەكەنى بۇزۋعا كەلىسىمى بولماعان جاعدايدا، سوت ەرلى-زايىپتىلاردى تاتۋلاستىرۋعا شارالار قولدانۋعا جانە ەرلى-زايىپتىلارعا تاتۋلاسۋ ءۇشىن ارنايى مەرزىم تاعايىنداي وتىرىپ، ىستى قاراۋدى كەيىنگە قالدىرۋعا قۇقىلى. ەگەر ەرلى- زايىپتىلاردى تاتۋلاستىرۋ جونىندەگى شارالار ناتيجەسىز بولىپ شىقسا جانە ەرلى-زايىپتىلار (ولاردىڭ بىرەۋى) نەكەنى بۇزۋدى تالاپ ەتسە، نەكە بۇزىلادى.

نەكەنى سوت تارتىبىمەن بۇزۋ كەزىندە ەرلى-زايىپتىلار سوتتىڭ قاراۋىنا كامەلەتكە تولماعان بالالار وزدەرىنىڭ قايسىسىمەن تۇراتىندىعى تۋرالى، بالالاردى جانە (نەمەسە) ەڭبەككە جارامسىز مۇقتاج جۇبايىن اسىراۋعا قاراجات تولەۋ ءتارتىبى تۋرالى، بۇل قاراجاتتىڭ مولشەرى تۋرالى نە ەرلى- زايىپتىلاردىڭ ورتاق مۇلكىن ءبولۋ تۋرالى كەلىسىم ۇسىنا الادى.

ەگەر ەرلى-زايىپتىلاردىڭ اراسىندا جوعارىدا اتالعان ماسەلەلەر بويىنشا كەلىسىم بولماسا، سونداي- اق ول كەلىسىم بالالاردىڭ نەمەسە ەرلى- زايىپتىلاردىڭ بىرەۋىنىڭ مۇددەلەرىن بۇزاتىندىعى انىقتالسا، سوت:

1) نەكە بۇزىلعاننان كەيىن كامەلەتكە تولماعان بالالار اتا- اناسىنىڭ قايسىسىمەن تۇراتىندىعىن ايقىنداۋعا؛

2) بالالاردى اسىراۋعا اليمەنت اتا- انالاردىڭ قايسىسىنان جانە قانداي مولشەردە ءوندىرىلىپ الىناتىنىن بەلگىلەۋگە؛

3) ەرلى-زايىپتىلاردىڭ (ولاردىڭ بىرەۋىنىڭ) تالاپ ەتۋى بويىنشا ولاردىڭ بىرلەسكەن ورتاق مەنشىگىندەگى مۇلىكتى ءبولۋدى جۇرگىزۋگە؛

4) ەكىنشى جۇبايدان اسىراۋعا قاراجات الۋعا قۇقىعى بار جۇبايدىڭ تالاپ ەتۋى بويىنشا وسى اسىراۋ قاراجاتىنىڭ مولشەرىن ايقىنداۋعا مىندەتتى.