قارتايعاندا قۇلاق ەستىمەي قالماس ءۇشىن
بۇل - تابيعي زاڭدىلىق پا، الدە دۇرىس كۇتىم بولماي دەنساۋلىققا نەمقۇرايلى قاراعاننان با؟ قۇلاق اۋرۋىنا قۇلىقسىز قاراۋعا بولمايدى. اۋرۋدىڭ العاشقى بەلگىلەرى پايدا بولعان بويدا جانە ەستۋ ناشارلاي باستاسا مىندەتتى تۇردە دارىگەرگە تەكسەرىلگەن دۇرىس. جۋىردا امەريكالىق عالىمدار 20 جىلعا سوزىلعان تاجىريبە جۇمىستارىنىڭ قورىتىندىسىن شىعاردى. ولار جاس كەلە ادامنىڭ ەستۋ قابىلەتى نەلىكتەن ناشارلايتىنىن انىقتاعىسى كەلگەن. ناتيجەسىندە بارلىعى دۇرىسى تاماقتانۋعا بايلانىستى بولىپ شىققان. سالاماتتى ءومىر سالتىن ۇستانىپ، كۇندەلىكتى تاماقتانۋدى جونگە قويعان جانداردىڭ قۇلاعى كوپ اۋىرا قويمايدى ەكەن. قارتايعاندا دا ەستۋ قابىلەتى قاتتى ناشارلامايدى. امەريكالىق عالىمدار ءوز تاجىريبەلەرىن تەك ايەلدەرگە جۇرگىزگەن. زەرتتەۋ قورىتىندىسىن American Journal of Epidemiology باسىلىمىنا جاريالادى.
قۇلاق ساۋلىعى ءۇشىن ءۇش ءتۇرلى ديەتا ماڭىزدى سانالعان. سونىڭ ءبىرى - DASH. بۇل ديەتا قان قىسىمى جوعارى ادامدارعا ارنالعان. مايى از ەت، جەمىس- جيدەك پەن ءتۇرلى دانەكتەر جەۋ كەرەك. ءتاتتىنى اپتاسىنا بەس رەتتەن كوپ جەۋگە بولمايدى. گازدالعان جانە سپيرتتىك ىشىمدىكتەردى ىشۋگە مۇلدە بولمايدى. كۇنىنە از- ازدان كوبىرەك تاماقتانۋ قاجەت. تاعى ءبىر پايدالى ديەتا ءتۇرى - جەرورتا تەڭىزى حالىقتارى ديەتاسى. بۇل ديەتانىڭ ۇزاقتىعى بويىنشا قاتاڭ شەكتەۋلەر جوق. مۇنداي تاماقتانۋ جۇيەسىن ءومىر بويى ۇستانۋعا بولادى. سەبەبى بۇل ديەتا ءومىر ۇزاقتىعىن جاقسارتادى، ارتىق سالماقتان ارىلتادى جانە كوپتەگەن اۋرۋلاردىڭ الدىن الادى. بۇل ديەتانى جۇكتى ايەلدەر مەن بالالارعا دا ۇستاۋعا بولادى.
ءۇشىنشى پايدالى ديەتا ءتۇرى AHEI-2010 دەپ اتالادى. مۇنى ۇستايتىن ادامدار ءداندى داقىلدار، كوكونىس جانە ءتۇرلى جاڭعاقتاردى تۇتىنۋ كەرەك. كوپ ادامداردىڭ ەستۋ قابىلەتى 50-60 جاسىندا ناشارلايدى ەكەن. ال زەرتتەۋشىلەر بۇل جاس ارالىعىندا قۇلاقتىڭ ەستىمەۋىن ەرتە دەپ سانايدى. ەگەر كۇتىم مەن ەمى ۋاقىتىلى بولسا، بۇل جاستا ءسىزدى قۇلاعىڭىز مازالاماۋى كەرەك. - ادام ءوزىنىڭ ەستۋ قابىلەتى ناشارلاي باستاعانىن بىردەن سەزبەيدى. شارىقتاۋ شەگىنە جاقىنداپ قالعاندا عانا الاڭداي باستايدى، - دەيدى زەرتتەۋشىلەر. دەنى ساۋدىڭ - جانى ساۋ. ادام قاي جەرى اۋىرسا، جانى سول جەردە. سوندىقتان اۋىرىپ ەم ىزدەگەنشە، اۋىرمايتىن جول ىزدەگەن ءجون.
Massaget.kz