قان قىسىمى: قالاي دۇرىس ولشەۋ كەرەك، جاس بويىنشا نورمالارى جانە نورمادان اۋىتقۋ سەبەپتەرى
سوندىقتان ونىڭ كورسەتكىشتەن اۋىتقۋى دارىگەرگە ادامنىڭ ورگانيزمىندە الدەنەنىڭ دۇرىس بولماي تۇرعانىنان كۇدىكتەنۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
الايدا قان قىسىمىنىڭ كورسەتكىشى وزگەرۋى مۇمكىن ەكەنىن ەسكەرۋ كەرەك. مىسالى، ول تاۋلىك ىشىندەگى ۋاقىتقا جانە ادامنىڭ جاسىنا بايلانىستى.
ارتەريالىق قان قىسىمى دەگەن نە؟
بۇل ۇعىمنىڭ استارىندا قاننىڭ قان تامىرلارىنىڭ قابىرعاسىنا تۇسىرەتىن كۇشى جاتىر. ارتەريالىق قان قىسىمى كورسەتكىشتەرى ادام جۇرەگىنىڭ قانداي جىلدامدىقپەن جانە كۇشپەن جۇمىس ىستەيتىنىنە، سونىمەن قاتار ونىڭ ءبىر مينۋتتىڭ ىشىندە وزىنەن وتكىزە الاتىن قاننىڭ كولەمىنە بايلانىستى.
جاس بويىنشا مويىندالعان قان قىسىمىنىڭ نورماسى - جۇرەكتىڭ، ۆەگەتاتيۆتى جۇيكە جۇيەسى جانە ەندوكريندىك جۇيەنىڭ دۇرىس جۇمىسىنىڭ مەديتسينالىق كورسەتكىشتەرىنىڭ ءبىرى.
قان قىسىمىنىڭ نورماسى
ەرەسەك ادامنىڭ قالىپتى قان قىسىمىن تىنىشتىق جاعدايىندا عانا انىقتاۋ كەرەك. سەبەبى كەز كەلگەن فيزيكالىق نەمەسە ەموتسيونالدىق كۇش قان قىسىمىنىڭ كورسەتكىشىنە ۇلكەن اسەر ەتەدى. ادام ورگانيزمى ارتەريالىق قان قىسىمىن وزدىگىنەن باقىلايدى. وعان ازداعان كۇش تۇسكەندە، بۇل كورسەتكىش شامامەن 20 م م. سىناپ باعاناسنا كوتەرىلەدى. بۇل كۇش تۇسكەن بۇلشىقەتتەر مەن اعزالاردىڭ قانمەن قامتاماسىز ەتىلۋىنىڭ اناعۇرلىم ساپالى بولۋىن تالاپ ەتۋىمەن تۇسىندىرىلەدى.
ەگەر قان قىسىمىنىڭ قانداي كورسەتكىشى قالىپتى ەكەنى تۋرالى ءسوز قوزعاساق، قازىرگى ۋاقىتتا مەديتسينا 91…139/61…89 م م. سىناپ باعاناسى ارالىعىنداعى كورسەتكىشتى قالىپتى دەپ مويىندايدى. بۇل ورايدا ارتەريالىق قان قىسىمىنىڭ ءابسوليۋتتى نورماسى - 120/80 م م. سىناپ باعاناسى ، ازداپ كوتەرىلگەن كورسەتكىشى - 130/85 م م. سىناپ باعاناسى قالىپتى تۇردە كوتەرىلگەنى - 139/89 م م. سىناپ باعاناعسى. دەپ سانالادى. ال بۇل كورسەتكىشتىڭ 140/90 م م. سىناپ باعاناسىنان جوعارى كوتەرىلۋى اۋىتقۋ تۋرالى ەسكەرتەدى.
قان قىسىمىنىڭ قالىپتى كورسەتكىشى:
20 جاس - ەر ادامداردا - 123/76؛ ايەلدەردە - 116/75؛
30 جاسقا دەيىن - ەر ادامداردا 126/79؛ ايەلدەردە - 120/75؛
30-40 جاس - ەر ادامداردا - 129/81؛ ايەلدەردە - 127/80؛
40-50 جاس - ەر ادامداردا - 135/83؛ ايەلدەردە - 137/84؛
50-60 جاس - ەر ادامداردا - 142/85؛ ايەلدەردە - 144/85؛
70 جاستان جوعارى - ەر ادامداردا - 142/80؛ ايەلدەردە - 159/85.
ادامنىڭ جاسى ۇلعايعان سايىن ورگانيزمىندە قالپىنا كەلمەيتىن پروتسەستەر ورىن الادى. ولار ءومىر بويىنا قان قىسىمىنىڭ كوتەرىلۋىنە اسەر ەتەدى. ادامنىڭ جاسى قانشالىقتى ۇلكەن بولسا، ونىڭ قان قىسىمى سونشالىقتى جوعارى بولادى.
ارتەريالىق قان قىسىمى: جاس بويىنشا نورما
ادامنىڭ قالىپتى قان قىسىمى قانداي؟ بۇل سۇراققا ناقتى جاۋاپ بەرۋ قيىن. سەبەبى ءار ادامنىڭ قان قىسىمى وزىنە ءتان ەرەكشە بولادى. مەديتسينالىق وقۋ ادەبيەتىندە 120/80 مم. سىناپ باعاناسى. تۇرىندەگى كورسەتكىشتى قالىپتى دەپ قابىلداۋدى ۇسىنىلادى. 20-40 جاس ارالىعىنداعى ادامداردا ءدال وسىنداي كورسەتكىش تىركەلەدى.
16-20 جاس ارالىعىنداعى قالىپتى ارتەريالىق قان قىسىمى ازداپ تومەن بولۋى مۇمكىن. جالپى، تىنىشتىق كۇيىندەگى 100/70 م م. سىناپ باعاناسى. قان قىسىمى فيزيولوگيالىق نورما بولىپ تابىلادى.
قان قىسىمىنىڭ كوتەرىلۋى عانا ەمەس، ونىڭ تومەندەۋى دە ورگانيزم قىزمەتىنىڭ ناشارلاۋىنىڭ بەلگىسى بولىپ تابىلادى. ءدال وسى سەبەپتى تونومەتردى قولدانا ءبىلۋدى بارلىق دەرلىك اۋرۋدىڭ الدىن الۋدىڭ جاقسى ءادىسى دەپ ايتۋعا بولادى. قان قىسىمىنىڭ وزگەرۋ ديناميكاسىن باقىلاۋ ءۇشىن، ارنايى كۇندەلىك جۇرگىزگەن دۇرىس.
قان قىسىمىن قالاي دۇرىس ولشەۋ كەرەك؟
قان قىسىمىن ولشەۋگە ارنالعان تونومەتر اتالاتىن قۇرال بار. ءۇي جاعدايىندا اۆتوماتتاندىرىلعان نەمەسە جارتىلاي اۆتوماتتاندىرىلعان ءتۇرىن قولدانعان ىڭعايلىراق. سەبەبى قولمەن جۇمىس ىستەيتىن تونومەتر بەلگىلى ءبىر داعدىنى تالاپ ەتەدى.
قان قىسىمىن دۇرىس ولشەۋ ءۇشىن كەلەسى نۇسقاۋلاردى ساقتاعان ءجون:
قان قىسىمىن ولشەر الدىندا دەنەڭىزگە كۇش تۇسپەۋى كەرەك؛
شىلىم شەگۋگە بولمايدى؛
تاماقتانعاننان كەيىن بىردەن ارتەريالىق قان قىسىمىن ولشەۋ دۇرىس ناتيجە كورسەتپەيدى؛
قان قىسىمىن ولشەگەندە ىڭعايلى ورىندىققا وتىرۋ كەرەك؛
ارقانى الدەنەگە تىرەپ وتىرعان دۇرىس؛
قان قىسىمى ولشەنىپ جاتقان قولدى جۇرەكتىڭ دەڭگەيىندە قويۋ كەرەك؛
قان قىسىمىن ولشەگەن كەزدە قيمىلداماۋ جانە سويلەمەۋ قاجەت؛
قان قىسىمىن ەكى قولدان دا ولشەۋ كەرەك (ولشەۋ ارالىعى - 10 مينۋت) .
قان قىسىمىنىڭ نورمادان ايتارلىقتاي اۋىتقۋى دارىگەرگە جۇگىنۋدى تالاپ ەتەدى. بارلىق دياگنوستيكالىق پروتسەدۋرادان وتكەننەن كەيىن، تەك دارىگەر انىقتالعان پروبلەمانى ەمدەۋدىڭ دۇرىس ءادىسىن تاعايىنداي الادى.
قان قىسىمىنىڭ نورمادان اۋىتقۋى: نە سەبەپ بولۋى مۇمكىن
قان قىسىمىنىڭ وزگەرۋىنە اسەر ەتەتىن سەبەپتەر كوپ. الايدا كەلەسى فاكتورلار ايتارلىقتاي ءجيى كەزدەسەدى:
جۇرەكتىڭ بۇرىنعى تارتىپتە جانە قاجەتتى كۇشپەن جۇمىس ىستەي الماۋى.
قان ساپاسىنىڭ وزگەرۋى. جاس ۇلعايعان سايىن قان قويۋلانا تۇسەدى. قان قويۋلانعان سايىن، وعان تامىر بويىمەن اعۋ قيىندايدى. قاننىڭ قويۋلانۋىنا قانت ديابەتى جانە ءاۋتويممۋندى اۋىتقۋلار سياقتى اۋرۋلار سەبەپ بولۋى مۇمكىن.
قان تامىرلارىنىڭ يكەمدىلىگىنىڭ تومەندەۋى. بۇعان دۇرىس تاماقتانباۋ، دەنەگە كوپ كۇش ءتۇسىرۋ، بەلگىلى ءبىر دارىلىك پرەپاراتتار الىپ كەلۋى ىقتيمال.
قاندا «ناشار» حولەستەريننىڭ ارتۋىنىڭ سالدارىنان اتەروسكلەروز تۇيىندەرىنىڭ پايدا بولۋى.
گورمونداردىڭ اسەرىنەن قان تامىلارى ساڭىلاۋلارىنىڭ كۇرت وزگەرۋى.
ەندوكريندى بەزدەردىڭ دۇرىس جۇمىس ىستەمەۋى.
قان قىسىمى اۋىتقۋىنىڭ سەبەپتەرىنىڭ نەگىزگى بولىگىن ءوز بەتىڭىزشە جويىپ، دەنساۋلىعىڭىزدى اناعۇرلىم ۇزاق ساقتاۋعا بولادى. دۇرىس تاماقتانۋ، بەلسەندى ءومىر ءسۇرۋ، تىنىش ءومىر سۇرۋگە تىرىسۋ جانە كۇيزەلىسكە تۇسىرەتىن جاعدايلاردان قاشۋعا تىرىسۋ ءتارىزدى قاراپايىم قاعيدالار قان قىسىمىن قالپىنا كەلتىرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
تامىر سوعىسىنىڭ دەنساۋلىق كورسەتكىشى رەتىندەگى قىزمەتى
قان قىسىمىنان بولەك، دەنساۋلىعىڭىزدىڭ احۋالىنىڭ كەلەسى كورسەتكىشى - تامىر سوعىسى. جۇرەكتىڭ مينۋتىنا 60-80 ارالىعىندا سوعۋى قالىپتى سانالادى. ورگانيزمدە زات الماسۋى قانشالىقتى قارقىندى بولسا، جۇرەكتىڭ مينۋتتىق ىرعاعى سونشالىقتى جوعارى بولادى.
سونىمەن قاتار قان قىسىمىنىڭ كورسەتكىشتەرى سياقتى، ءار جاسقا ساي وزىندىك نورمالارى بولادى.
تامىر سوعىسىن ولشەۋ ارقىلى دەنساۋلىعىڭىزدا قانداي قيىندىق تۋىنداۋى مۇمكىن ەكەنىن انىقتاۋعا بولادى. مىسالى، تاماقتانعاننان 2-3 ساعاتتان كەيىن جۇرەك سوعىسىنىڭ سانى ارتسا، ادام استان ۋلانعان بولۋى مۇمكىن.
ال اۋا رايىنداعى وزگەرىستەر قاتتى اسەر ەتەتىن ادامداردىڭ ماگنيت بورانى كەزىندە قان قىسىمى تومەندەيدى. مۇنداي كەزدە ورگانيزم قان قىسىمىن ءتيىمدى دەڭگەيدە ۇستاپ تۇرۋ ءۇشىن، تامىر سوعىسىن جيىلەتەدى.
ال تامىر سوعىسى كۇشەيىپ، سوققىسى انىق سەزىلەتىندەي بولسا، بۇل ارتەريالىق قان قىسىمىنىڭ كۇرت جوعارىلاعانىن اڭعارتادى.