ا ق ش ازيانىڭ قاي ەلىنە راكەتا ورنالاستىرۋى مۇمكىن - الەم ساراپشىلارىنىڭ پىكىرى
«ازياعا ورتا جانە شاعىن قاشىقتىقتاعى راكەتالاردى ورنالاستىرۋ - كەلەشەكتە تالقىلاناتىن ماسەلە. قىتايمەن تەكەتىرەستە ءوز وداقتاستارىن قولداۋ ءۇشىن ا ق ش- تىڭ ازياعا راكەتا ورنالاستىرعىسى كەلەتىنى جايلى ايتىلىپ جاتىر. الايدا بىرىنشىدەن، مەن ەشقانداي تەكەتىرەستى كورىپ تۇرعان جوقپىن. ەكىنشىدەن، ءدال قازىرگى كۇنى جەرۇستى راكەتالارىن امەريكالىقتار قاي مەملەكەتكە قويعىسى كەلەتىنى تۇسىنىكسىزدەۋ. ويتكەنى، ا ق ش ءبىر كەزدەرى زىمىرانعا قارسى THAAD قارۋىن وڭتۇستىك كورەياعا قويعىسى كەلگەن ەدى. وسىدان كەيىن قىتاي وڭتۇستىك كورەياعا، كورەي تاۋارلارىنا بويكوت جاريالاعان بولاتىن. شىندىعىندا، قىتايدىڭ كورشى ەلدەرگە ىقپال ەتە الاتىن ەكونوميكالىق تەتىكتەرى ايتارلىقتاي سالماقتى. راكەتالار جاپونياعا قويىلۋى مۇمكىن. ءبىراق، ول جاققا قويسا، قاۋىپ قىتايعا عانا ەمەس، رەسەيگە دە تۋىندايدى. اۆستراليا دەسەك، ا ق ش 5 مىڭ شاقىرىمعا ۇشىرارلىق راكەتالاردى ءالى جاساعان جوق. ەۋروپاعا قويسا، وندا كەزەكتى داعدارىس باستالادى. سوندىقتان، امەريكالىق ارىپتەستەر راكەتالارىن ءدال قاي جەرگە قوياتىنىن بايقاپ كورەلىك» ، - دەدى رەسەيلىك پير ورتالىعىنىڭ ءتوراعاسى، گەنەرال- لەيتەنانت ەۆگەني بۋجينسكي.
بۇل ماسەلەگە قاتىستى 2007-2012 -جىلدار ارالىعىندا سلوۆەنيا پرەزيدەنتى بولعان دانيلو تيۋرك تا پىكىر ءبىلدىردى. ونىڭ ايتۋىنشا، الەم مەملەكەتتەرى اراسىندا سەنىم دەڭگەيى تومەندەپ بارا جاتىر. بۇل - ناعىز ساياسي پروبلەماعا اينالعان.
«قازىرگى ۋاقىتتا سەنىم اتاۋلىعا سەلكەۋ تۇسكەنىن انىق باقىلاپ وتىرمىز. اتالعان ماسەلەگە قاتىستى ايتارىم: ەڭ باستىسى، ەشكىم دە ەشبىر جەرگە راكەتا ورنالاستىرماعانى ابزال. ەكىنشىدەن، ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن بەلگىلى ءبىر جەردە فورمالدان تىس پروتسەسس باستاعان دۇرىس. سەنىمنىڭ ءتۇسىپ كەتكەنىن ەسكەرسەك، سالماقتى كەلىسسوزدەردى جۇرگىزەرلىك ءدال قازىر جاعداي جوق. بۇگىن ءبىز قازاقستان استاناسى نۇر- سۇلتان قالاسىندا باس قوسىپ وتىرمىز. قازاقستاندا بەيبىت پروتسەسستەردى ۇيىمداستىرۋدا مول تاجىريبەسى بار. يادرولىق قارۋلاردان بەيبىت اۋماقتاردى قۇرۋدا بۇل ەل زور جەتىستىككە جەتتى. ودان بولەك، قازاقستان سيريا ماسەلەسى شەشۋدە اسا بەلسەندىلىك تانىتتى. استانا پروتسەسىن ايتىپ تۇرمىن. سوندىقتان، ءدال وسىنداي فورمالدان تىس پروتسەستى قازاقستان باستاي الار ەدى» ، - دەدى ول.
ال ا ق ش- تىڭ كارنەگي قورىنىڭ ۆيتسە- پرەزيدەنتى ەۆان فەيگەنباۋمنىڭ سوزىنە قۇلاق اسساق، قازىرگى الەمدىك جاعدايدا ا ق ش پەن قىتايدىڭ باسەكەسىن رەتتەۋ ىسىنە ەرەكشە نازار اۋدارىلىپ وتىر.
«امەريكالىق- قىتايلىق احۋال جايلى: بۇگىنگى كۇنى قىتاي مەن ا ق ش- تىڭ الەم ەلدەرىنە سالىپ وتىرعان ينۆەستيتسياسى قىرۋار ەكەنى بەسەنەدەن بەلگىلى. ودان بولەك، ا ق ش اۋماعىندا وقىپ جاتقان شەتەلدىك ستۋدەنتتەردىڭ 40 پايىزى - قىتايلىقتار. سوندىقتان، بۇل - باسەكەلەستىك ماسەلەسى عانا ەمەس، ول - ەكونوميكالىق جارىس. بۇل تەكەتىرەس كونتينەنتتەگى ەلدەرگە قۇيىلىپ جاتقان كاپيتالدى توقتاتىپ تاستاۋى دا مۇمكىن. باسەكەنىڭ باسەڭدەۋىنىڭ ەشقانداي جولى كورىنىپ وتىرعان جوق. البەتتە، بەلگىلى ءبىر ءپوزيتيۆتى ەلەمەنتتەر بار. ءبىراق، ولار شىنايى ەمەس. سول سەبەپتى قىتايلىق- امەريكالىق احۋالدىڭ جايى وسىلاي. ءبارىن ىسىرىپ، امەريكا مەن قىتاي بەلگىلى ءبىر كەلىسىمگە كەلسە دە، بۇل مامىلە قوردالانىپ قالعان ماسەلەلەردى شەشە المايدى» ، - دەدى ەۆان فەيگەنباۋم.
ايتا كەتسەك، وسى جازدا euronews اقپارات كوزى ا ق ش- تىڭ ازياعا ورتا قاشىقتىقتاعى ورتاشا قاشىقتىقتاعى راكەتالاردى قويعىسى كەلەتىنى تۋرالى حابارلاما تاراتقان بولاتىن. پەنتاگون باسشىسى مارك ەسپەر بۇل تۋرالى اۆسترالياعا جۇمىس ساپارى بارىسىندا مالىمدەگەن.
ەسكە سالا كەتسەك، نۇر- سۇلتاندا Astana Club ساياسي فورۋمىنىڭ بەسىنشى وتىرىسى ءوتىپ جاتىر. وتىرىس بارىسىندا «ەۋرازيا ءۇشىن 10 باستى سىن- قاتەر» تاۋەكەلدەر رەيتينگىسىنىڭ ەكىنشى باسىلىمىنىڭ تۇساۋى كەسىلدى. فورۋم جۇمىسىنا 40 قا تارتا الەمدىك بەدەلدى ساراپشى مەن ساياساتكەر قاتىسۋدا.