لينزانىڭ دا، كوزىلدىرىكتىڭ دە كوزگە ەمدىك قاسيەتى از
كوزىلدىرىكتى كۇنى بويىنا تاعىپ ءجۇرۋدىڭ قاجەتى جوق
كوزىلدىرىك - كوزدىڭ وپتيكالىق كەمىستىگىن تۇزەتۋ، كۇن ساۋلەسىنەن، شاڭ- توزاڭنان، حيميالىق زاتتار اسەرىنەن قورعاۋ ءۇشىن قولدانىلاتىن قۇرال. كوزىلدىرىك شىنىسىنىڭ ساۋلەنى جينايتىن (+) (الىستان كورگىشتىكتى تۇزەتۋ ءۇشىن) جانە ساۋلەنى شاشىراتاتىن (- ) (الىستان كورمەۋشىلىكتى تۇزەتۋ ءۇشىن) تۇرلەرى بولادى. كوزىلدىرىك ەكى جاعى ويىس (- ) نە ەكى جاعى دوڭەس (+) شىنىدان جاسالادى. كوزدىڭ كورۋى وتە ناشارلاعاندا 2 - 3 قاتار لينزادان جاسالعان كوزىلدىرىك قولدانىلادى.
كەيبىر ادامداردىڭ الىستان كورگىشتىگى دە، جاقىننان كورۋى دە ناشارلايدى. مۇندايدا ەكى كوزىلدىرىك كيمەۋ ءۇشىن جوعارى بولىگىمەن الىستاعىنى، تومەن بولىگىمەن جاقىنداعىنى كورۋگە بولاتىن شىنىدان جاسالعان قۇراما كوزىلدىرىك بەرىلەدى. جاستىڭ ۇلعايۋىنا بايلانىستى (40-تان اسقان ادام گازەت، كىتاپ وقۋ ءۇشىن) ءار ءتۇرلى شىنىلى كوزىلدىرىك كيۋگە تۋرا كەلەدى. كوزدىڭ كورۋ كەمىستىگىن قالىپتاستىرۋ ءۇشىن كيىلەتىن كوزىلدىرىكتىڭ قاي ءتۇرىن بولسا دا دارىگەردىڭ نۇسقاۋىمەن كيۋ كەرەك.
كوزىلدىرىك كيۋ نەمەسە كيمەۋ - اركىمنىڭ ءوز تاڭداۋى. كوزدىڭ كورۋى بۇدان وزگەرمەيدى. ءسال عانا الىستان كورمەۋشىلىك ءۇشىن كوزىلدىرىك پەن لينزا كيمەۋ جالپى كۇيگە اسەر ەتپەيدى. ءبىراق الىستان كورمەۋشىلىك -3 بولسا كوزىڭدى ءبىر نۇكتەگە قاداپ قاراۋدان باسىڭ اۋىرادى، ەڭبەككە دەگەن بەيىمدىلىگىڭ تومەندەيدى. ال كەيبىر جاعدايلاردا، كوزىلدىرىك نەمەسە لينزا كيگەن سوڭ كوزىنىڭ كورۋى ناشارلايدى دەپ جاتادى. سەبەبى كوزىلدىرىك ارقىلى كورۋگە كوزدەر تەز بەيىمدىلىپ الادى. ال ونى شەشكەن كەزدە كوزدەر دەمەۋسىز كورۋ ءۇشىن ءبىراز ۋاقىت قاجەت. ءبىراق كوزدىڭ كورۋ دەڭگەيى بۇرىنعىشا ساقتالادى. سوندىقتان دا، كوزىلدىرىكتى ۇنەمى تاعىپ ءجۇرۋدىڭ قاجەتى جوق. تەك قاتتى قاجەت بولعان جاعدايدا، تەلەديدار نەمەسە كومپيۋتەر الدىندا وتىرعاندا تاققان دۇرىس. ءدال وسىنداي جاعداي، كوزىلدىرىكتى مۇلدەم تاقپاي جۇرۋگە دە بولمايدى. سەبەبى كوزىنىڭ كورمەۋ مۇمكىنشىلىگى ارتا ءتۇسۋى مۇمكىن.
دۇرىس رەتسەپتپەن تاڭدالعان كوزىلدىرىكتىڭ ءوزى سىزگە ىڭعايسىزدىق تۋدىرۋى مۇمكىن. كوزىلدىرىكتىڭ سىنۋى، شىنىسىنىڭ ءتۇسىپ قالۋى، بۋلانۋى، كورۋ اۋماعىن شەكتەۋى، مۇرىننىڭ قىرىنا باتۋى نەمەسە ونى ۇمىتىپ كەتۋىڭىز دە مۇمكىن.
ءبىراق ەسكەرە كەتەتىن جايت، لينزانىڭ دا، كوزىلدىرىكتىڭ دە ەمدىك قاسيەتى جوق.
ميوپيا (جاقىننان كورگىشتىك نەمەسە الىستان كورمەۋ)
ميوپيا نەمەسە باسقاشا اتاۋى الىستان كورمەۋشىلىك، سىعىرلىق. ميوپيا كەزىندە ادامنىڭ كوز الدىنداعى بەينە كوزدەگى كوز تورىندا ەمەس، ونىڭ الدىندا كورىنەدى. سوندىقتان كوز تورى الدىنداعى بەينە ادامعا بۇلدىراپ كورىنەدى. ميوپيا - كوز رەفراكتسياسى، (كوزدىڭ ساۋلەنى سىندىرۋ كۇشى) كلينيكادا كوز كورۋ فوكۋسى، تور قابىق الدىنا ورنالاسادى.
ميوپيالىق اۋرۋ - الىستان كورمەۋشىلىكتىڭ اسقىنعان ءتۇرى، شىنى ءتارىزدى دەنە مەن كوز ءتۇبىنىڭ وزگەرۋىمەن قايتالانبايتىندىعىمەن ۇشتاسادى. ميوپيا جاس وسپىرىمدەر اراسىندا ءجيى كەزدەسەدى.
بۇل اۋرۋدىڭ پايدا بولۋ سەبەپتەرى: كەمىستىك بولمەدە جارىقتىڭ جەتكىلىكسىزدىگىنەن، زاتقا كوزدى تىم تاقاپ جۇمىس ىستەۋدەن (وقۋ، جازۋ، كەيبىر قولونەرى كاسىبىمەن شۇعىلدانۋ) ت. ب. بولادى. الىستان كورمەۋشىلىك ادەتتە بالالاردىڭ مەكتەپتە وقىپ جۇرگەن كەزىندە باستالىپ، كەيىننەن ءورشي ءتۇسۋى مۇمكىن. مۇندايدا كوز تەز تالادى؛ ۇزاق ۋاقىت ساباققا دايىندالعاننان كەيىن كوزىنىڭ ءتۇبى سىزداپ اۋىرادى؛ كوزى بۇلدىرايدى. زاتتى ايقىن كورۋ ءۇشىن ونى امالسىز كوزىنە تاقاۋعا ءماجبۇر بولادى.
ميوپيا اۋرۋىن مىناداي بەلگىلەردەن بايقاۋعا بولادى:
•الىستان كورمەۋ؛
•كوزدىڭ بۇلدىراۋى؛
•كوزدىڭ الىستاعى تۇرعان زاتتان جاقىن تۇرعان زاتقا قاراۋدا نەمەسە كەرىسىنشە قاراۋدا اۋىرتپالىعى؛
•زاتتاردىڭ ەكى ەسەلەنۋى؛
•الىستاعى زاتتار تۇسىنىكسىز كورىنۋى؛
•الىستاعى زاتتاردى كورۋى ءۇشىن ادامنىڭ كوزدى سىعىرايتۋى.
كورۋ رەجيمىن وقۋ كەزىندە ساقتاۋ:
1. كىتاپ شريفت جاقسى كورىنەتىن ايماقتاعى قاشىقتىقتا جانە يەكتەن تومەن دەڭگەيدە بولۋ قاجەت؛
2. كىتاپتىڭ بىرنەشە باعانىن وقىپ بولعاسىن، كوزدى الىس تۇرعان زاتقا قاراۋ كەرەك (1-2 س ە ك) ؛
3. وقۋ كەزىندە كوزدى ءجيى جىپىلىقتاتۋ كەرەك، نەگىزى ءار باعان سوڭىندا جاساعان وڭايىراق؛
4. كوزگە جۇكتەمەنى ازايتۋ ءۇشىن ءاربىر جاڭا جولدىڭ سوڭىندا كوزدى 1-2 سەكۋندقا جۇمعان پايدالى.
5. كۇن وتە جارىق ءتۇسىپ تۇرعان جەردە وقۋعا بولمايدى، سەبەبى شاعىلعان كۇن ساۋلەلەرىنەن كوز تەز شارشايدى جانە كوزگە اسىرا جۇكتەمە تۇسەدى؛
6. ءار ءتۇرلى سترەستى جاعدايدا، وتە قاتتى شارشاعاندا جانە باس قاتتى اۋرعاندا، وقۋعا بولمايدى؛
لينزا تاعۋدىڭ زيانى جوق
لينزا كوزىلدىرىككە قاراعاندا اينالانى تولىق كورۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. جاڭبىر مەن قار جاۋعاندا، سپورتپەن اينالىسقاندا قيىندىق تۋدىرمايدى. كوزىلدىرىك زاتتاردىڭ فورماسى مەن ولشەمىن وزگەرتەدى. ال لينزا قورشاعان ورتانىڭ ءوڭىن وزگەرتپەي كورۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
لينزانىڭ ەرەكشەلىگى - ونىڭ كۇتىمى كوپ. لينزا تاعاتىن ادامدارعا، ەڭ باستىسى، ونى كۇندەلىكتى بەلگىلەنگەن ۋاقىتىنان ارتىق تاعىپ جۇرۋگە بولمايدى. سونداي- اق، مىندەتتى تۇردە پايدالانۋ مەرزىمىنەن ۇزاق ساقتاۋعا بولمايتىنىن ۇمىتپاڭىز، ياعني، ەگەر ول ايلىق بولسا، وتىز كۇننەن ارتىق تاقپاعانىڭىز دۇرىس. سونىمەن قاتار لينزانى مىندەتتى تۇردە ءوزىنىڭ ارنايى سۇيىقتىعىندا ساقتاپ، سونىمەن تازالاۋ كەرەك.
لينزالار - بىرىنشىدەن ولاردى كيىپ، شەشۋدىڭ ءوزى وڭاي ەمەس. باستاپقى كەزدە بۇل پروتسەدۋرا جارتى ساعاتتاي ۋاقىتىڭىزدى الادى. ودان كەيىن ولاردى كۇندە جۋۋ، ارنايى ەرىتىندىگە سالۋ، ۋاقىتىلى ساتىپ الۋ، جاڭارتۋ، وزىمەن بىرگە كوزگە تامىزاتىن تامشى الىپ ءجۇرۋ جانە ت. ب.
لينزانىڭ بىرنەشە تۇرلەرى بولادى: ءبىر كۇندىك، بىرنەشە كۇندىك، اپتالىق، ايلىق، ءۇش ايلىق، جارتى جىلدىق جانە ءبىر جىلدىق. ءبىراق ەڭ دۇرىسى مامان رەتىندە ءبىر ايلىق لينزانى تاعۋعا كەڭەس بەرەمىن.
لينزانىڭ تاعى ءبىر ءتۇرى - تۇڭگى لينزا. ياعني، لينزانى ۇيىقتار الدىندا تاعىپ جاتىپ، تاڭەرتەڭگىسىن شەشىپ تاستايسىز. تاڭەرتەڭگى ۋاقىتتا كوزدىڭ كورۋ مۇمكىندىگى ارتا تۇسەدى. مۇنى ورتوكەراتولوگيا لينزا دەپ اتايدى.
لازەرلىك وتا جاساتۋ وتە ءتيىمدى
كوزدىڭ كورۋىن لازەرمەن تۇزەتۋ - ول قازىرگى وفتالمولوگياداعى وزىق باعىت. لازەرلىك حيرۋرگيا سالاسىنداعى جەتىستىكتەر بۇگىنگى كۇنى ميلليونداعان ادامدارعا ءار- ءتۇرلى كورۋ ناشارلىعى رەفراكسياسىنىڭ بۇزىلۋىن (جاقىننان كورمەۋ، الىستان كورمەۋ، استيگماتيزم، پرەسبيوپيا) تۇزەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. لازەرلىك وتا 20 جاسپەن 40 جاس ارالىعىندا جاسالادى. لازەرلىك وتا جاساتۋدىڭ ەش زيانى جوق.
لازەرلى وپەراتسيا بۇگىنگى كۇنى ميلليونداعان ادامدارعا ءار- ءتۇرلى كورۋ ناشارلىعىن (جاقىننان كورمەۋ، الىستان كورمەۋ، استيگماتيزم، پرەسبيوپيا) تۇزەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. سايكەسىنشە ادامداردى كوزىلدىرىكتەن، لينزادان ارىلۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى.
لازەرلىك وتانىڭ جاسالۋ ءادىسى:
1. ناۋقاستىڭ كوزىنە جانسىزداندىراتىن تامشىلاردى تامىزادى (ناركوز نەمەسە انەستەتيس ۋكولدارى قولدانىلمايدى)؛
2. جانسىزداندىرۋ اسەر ەتكەننەن كەيىن قاباقتى ەرىكسىز جىپىلىقتاۋدان ۇستاپ تۇراتىن قاباق كەڭەيتكىش ورناتىلادى؛
3. سەنترلەۋ جۇرگىزىلەدى، ۆاكۋۋمنىڭ بەلگىلى ءبىر دەڭگەيىندە ارنايى لينزا جوسپارلانادى جانە فەمتوسەكۋندتىق لازەردىڭ كومەگىمەن قاساڭ قابىق تىندەرىنىڭ بەتكى قاباتتارىنان بەرىلگەن كونفيگۋراتسياداعى قيما جانە ينتراسترومالدى لەنتيكۋلا قالىپتاسادى؛
4. Flap ءبولىنىپ الىنادى جانە شپاتەلمەن «كونۆەرت» تۇرىندە ءبىر جاعىنا جينالادى؛
5. ءارى قاراي ينتراسترومالدى لەرتيكۋلانىڭ ىشكى جانە سىرتقى شەتى ءبولىنىپ الىنادى، بولىنگەن لەنتيكۋلانىڭ ءبولىنۋى جانە جويىلۋى، قالدىق لوجانىڭ تەكسەرىسى جۇرگىزىلەدى؛
6. Flap بۇرىنعى ورنىنا جينالادى، بەيىمدەلەدى؛
7. لازەرلىك تۇزەتۋ اياقتالعاننان كەيىن قاساڭ قابىق ارنايى ەرىتىندىنىڭ كومەگىمەن شايىلادى. پاتسيەنتكە قابىنۋعا قارسى جانە انتيباكتەريالدى تامشىلار تامىزىلادى؛
8. سودان كەيىن تۇزەتۋ وسىنداي تۇردە ەكىنشى كوزگە دە جاسالادى.
وتا جاسالعاننان كەيىن ورىندالاتىن ارەكەتتەردىڭ دالدىگى ەلەۋلى تۇردە جوعارىلايدى، ساۋىعۋ كەزەڭى قىسقارادى، ترانسپلانتات تولىق بەيىمدەلگەننەن كەيىن الىنعان كوزدىڭ كورۋ ساپاسى جوعارىلايدى. ءسىز قالىپتى ادامدارشا كورەتىن بولاسىز، جاقسى كورۋ ءۇشىن سىزگە قوسىمشا زاتتار، پرەپاراتتار نەمەس پروتسەدۋرالار قاجەت بولمايدى.
كوز كۇتىمى كەزىندە قانداي ەرەجەلەردى ۇستانۋ قاجەت؟
•ۋاقىتىلى تەكسەرىستەن ءوتۋ؛
•تازالىقتى ساقتاۋ؛
•كوز جاتتىعۋلارىن جاساۋ؛
•جۇمىس جاسايتىن بولمەنىڭ قاراڭعى بولماۋى قاجەت؛
•تازا اۋادا سەرۋەندەۋ؛
•كوزگە قاتتى كۇش تۇسىرمەۋ؛
•دارۋمەندەر ءىشۋ؛
•ءار جارتى جىلدا ءبىر مەديتسينالىق تەكسەرىستەن ءوتۋ؛
• 40 جاستان اسقاندا سكرينينگتىك تەكسەرىستەن ءوتىپ، كوز قىسىمىن ولشەتىپ تۇرۋ؛
• جەمىس- جيدەك، كالتسيي، بالىق مايىن ءىشۋ.
كەرەك كەڭەس:
جۇمىس ورنىنداعى جارىقتى رەتتەپ وتىرۋ: ول تىم جارىق نەمەسە تىم كومەسكى، ءالسىز بولماۋى كەرەك؛
ۇستەلگە قوياتىن شامنىڭ جارىعى سول جاقتان ءتۇسۋ كەرەك؛
كىتاپ وقىعاندا، تەلەديدار كورىپ كوپيۋتەرمەن جۇمىس جاساعانداعى قاشىقتىق 30-35 س م بولۋ كەرەك. ياعني ۇستەلدە دۇرىس دەنەنى تىك ۇستاۋ كوز اۋرۋىنىڭ بولدىرماۋىنىڭ بىردەن ءبىر سەبەبى؛
وي ەڭبەگى مەن دەنە ەڭبەگىن الماستىرىپ وتىرۋ. ۇنەمى كومپيۋتەرمەن جۇمىس جاساعاندا كوزگە ارنالعان جاتتىعۋلاردى جاساۋ ءتيىس؛
كىتاپتى كولىكتە، قوزعالىس كەزىندە، جاتىپ وقىماعان دۇرىس؛
كومپيۋتەرمەن جۇمىس جاساعان كەزدە 10-15 مينۋت ءبولىپ، كوزگە ارنالعان جاتتىعۋ جاساۋ كەرەك؛
تەلەباعدارلامالاردى قاراعاندا ەكران اراسىنداعى اراقاشىقتىق 2-3 م- دەن كەم بولماۋى كەرەك؛
اۆتوكولىك جۇرگىزگەندە اۆتوقوزعالىس كەزىندە جۇرگىزۋشى دۇرىس قالىپتى تاڭداۋ كەرەك؛
مويىننىڭ جوعارعى بولىگى ومىرتقامەن ءبىر سىزىق بويىندا بولۋ كەرەك.