گولوشەكيندى ۇرعان قازاقتىڭ كىم ەكەنىن بىلەسىز بە؟

None
None
نۇر-سۇلتان. قازاقپارات – ماڭعىستاۋ، مارقاسقا پەرزەنتكە دە كەندە بولماعان قاي كەزدە دە، قاي زاماندا دا.

جالاۋ مىڭباي ۇلى - ەلىنىڭ بولاشاعىنا ۇلكەن سەنىممەن قاراپ، قازاق حالقىنىڭ تاتۋ-ءتاتتى ءومىر ءسۇرۋىن قالاعان جانداردىڭ ءبىرى، الاش ارداقتىسى، قارىمدى قالامگەر، ءتىلشى- پۋبليتسيست، كورنەكتى مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى.

جالاۋ سىرتقى كاسپي وبلىسى، ماڭعىستاۋ ۋەزىنىڭ كەلىمبەردى بولىسىنىڭ I قۇنانورىس اۋىلىندا 1892 -جىلى دۇنيەگە كەلگەن ەكەن.

1926 -جىلدىڭ كۇز ايلارىنىڭ سوڭدارىندا بولسا كەرەك، قازاقستان ولكەلىك پارتيا كوميتەتىنىڭ حاتشىسى فيليپپ يسايەۆيچ گولوشەكين، قازاق اۆتونوميالىق كەڭەستىك سوتسياليستىك رەسپۋبليكاسى ورتالىق اتقارۋ كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى جالاۋ مىڭباي ۇلىن كابينەتىنە شاقىرىپ الىپ، جەدەل تۇردە ورتادان جوعارى، شارۋاشلىعى بار قازاقتاردان باستاپ ولاردان دا اۋقاتتىلارىنىڭ مالدارىن سىپىرىپ الىپ، يەلەرىن دۇنيە-مۇلكىن كامپەسكەلەۋگە ۇشىراتىپ، جەر اۋدارۋعا تاپسىرما بەرەدى.

جالاۋ ف. گولوشەكيننىڭ بۇل تاپسىرماسىنا زىعىردانى قايناپ تۇرسا دا شىدامدىلىق كورسەتىپ، ودان بۇل ءىستىڭ ورىندالۋىن كەلەسى جىلدىڭ كوكتەمى تۋعانشا كىدىرتە تۇرۋدى سۇرايدى. جانە بايلاردىڭ مالىن قازىر، ياعني قىسقا تاياۋ جيناپ السا، ولاردى قىستان امان شىعارۋدىڭ قيىندىعىن العا تارتادى. ونىڭ ۇستىنە تەك مال قىرىلىپ قويمايدى، مالدان ايىرىلعان حالىقتىڭ دا قىرىلاتىندىعىن سوزىنە جەلەۋ ەتەدى.

بۇرىننان دا كوپتەگەن ماسەلەلەر بويىنشا پىكىرلەرى كەرەگار بولىپ جۇرگەن ف. گولوشەكين جالاۋدىڭ ايتقاندارىن قۇلاعىنا دا ىلمەستەن، كەرىسىنشە ورىندىقتا وتىرعان جالاۋدىڭ الدىن ءارلى- بەرلى كەزىپ ءجۇرىپ، ونى بالاعاتتاپ، «كونترسىڭ، وكىمەت پەن پارتيا ساياساتىنا قارسى شىقتىڭ، ۇلتشىلسىڭ» دەپ جەر-جەبىرىنە جەتەدى.

ايتقان ءۋاجىن تىڭداتا الماي، ونىڭ ۇستىنە جەكە باسىنا بالاعات ەستىگەنگە شىدامى تاۋسىلعان ج. مىڭباي ۇلى ءبىر ءسات اۋزىنان اق يت كىرىپ، كوك يت شىعىپ، كولبەڭدەپ جۇرگەن گولوشەكيندى قۇلاق شەكەدەي ءبىر ۇرىپ، ۇشىرىپ جىبەرەدى.

قايراتتى جىگىتتىڭ سوققىسىنان مۇرتتاي ۇشقان گولوشەكين ەكى-ءۇش مينۋتتاي ەسىنەن تانىپ قالىپ، ءبىر مەزگىلدە ەسىن جيىپ، ەڭبەكتەپ بارىپ، ستولىنىڭ استىندا تۇرعان ءبىر تەتىكتى باسىپ قالعاندا، ار جاعىنان: «فيليپپ يسايەۆيچ، نە بولىپ قالدى؟» - دەگەن ستاليننىڭ سابىرلى ءۇنى ەستىلەدى. قول-اياعى دىرىلدەي ورىندىعىنا وتىرا بەرگەن گولوشەكين ورنىنان اتىپ تۇرىپ، ستول ۇستىندە تۇرعان ميكروفوندى الىپ، ءوزى كابينەتىندە جالاۋ مىڭباي ۇلىڭ ۇرىپ-سوققاندىعىن باياندايدى. سول ساتتە ستالين: «بايلانىس جەلىسىنە تۇتقاسىن جالاۋ مىڭباي ۇلىنا بەرىڭىز» - دەپ بۇيىرادى.

تەلەفون ارقىلى جالاۋمەن امانداسىپ، ءمان-جايعا قانىققان ي. ۆ. ستالين جالاۋ مىڭباي ۇلىنىڭ تەز ارادا ماسكەۋگە كەلۋىنە بۇيرىق بەرەدى.

ماسكەۋگە كەلگەن جالاۋ مىڭباي ۇلىن ستالين جەكە قابىلداپ، ونىڭ گولوشەكيندى ۇرۋىنىڭ سەبەبىن سۇراعاندا، جالاۋ ساسپاستان: «ونىڭ بەرگەن تاپسىرماسىنىڭ ارتى نەگە سوقتىرارىن، ونىڭ ايتقانىن جاساماساق مالدى دا، حالىقتى دا قىرىپ الاتىندىعىمىزدى تۇسىندىرسەم، تىڭداماي ءوزىمدى بالاعاتتاپ، ءنايىستىق كورسەتتى، سول سەبەپتى ۇردىم» - دەپ، جانە «قازاق ولكەلىك پارتيا كوميتەتى باسشىلىعىنا اقىلسىز، ۇردا-جىق گولوشەكيننەن باسقا ادام جوق پا؟» دەگەن ويىن دا بىلدىرسە كەرەك.

ستالين وعان ءسال جىميا قاراپ: «جاقسى، جالاۋ، سەن گولوشەكينمەن بىرگە جۇمىس ىستەي المايدى ەكەنسىڭ، ءوزىڭنىڭ تۋىپ-وسكەن اۋلىڭا جاقىنداپ جۇمىس ىستە» - دەپ ج. مىڭباي ۇلىن گۋريەۆ وكرۋگى اتقارۋ كوميتەتى ءتوراعاسى قىزمەتىنە اۋىستىرتقان ەكەن.

ءبىراق، سۇرقيا ساياسات ءوز دەگەنىن ىستەمەي قويمايدى. ەلدە گولوشەكيننىڭ «اسىرا ىستەۋ بولماسىن، اشا تۇياق قالماسىن» دەگەن جۇمىسقى تالابى ورىندالىپ، كامپەسكەلەۋ ناۋقانى ءجۇرىپ، قولدا بار مالىنان ايىرىلعان قازاق حالقى ازاماتتارى قۋدالانىپ، «حالىق جاۋى» دەپ تانىلىپ، ايدالدى، اتىلدى، ەلدىڭ توز-توزى شىقتى.

قازاق ەلى ءۇشىن، الاش قوزعالىسى ءۇشىن ەزىلە شاۋىپ، حالقىنىڭ بولاشاق باقىتى ءۇشىن كۇرەسكەن جانداردىڭ ءبىرى جالاۋ مىڭباي ۇلى.

ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ ماڭعىستاۋعا كەلگەن ساپارلارىنىڭ بىرىندە 1998 -جىلى ءوز سوزىندە «سىزدەر جالاۋ مىڭبايەۆ سىندى ارىستاردىڭ ەلىسىزدەر» دەپ ەرەكشە اتاپ وتكەن بولاتىن. ءيا، بىزدەر قوعام قايراتكەرى، جەرلەسىمىز جالاۋ مىڭباي ۇلىن قۇرمەت ەتىپ، ماقتان تۇتامىز.

ءاليحان، احمەت، ءمىرجاقىپ باستاعان الاش ارىستارىمەن بىرگە قاتار ارالاسىپ، ەلى ءۇشىن جانىن پيدا ەتكەن ەسىل ەردىڭ ەسىمى ەشقاشان وشپەيدى. تاريحتىڭ پاراقتارىندا التىن ارىپتەرمەن ساقتالاتىنىنا سەنىمىز كامىل.

جانۇزاق قويشىقۇلوۆ

فەيسبۋكتەگى پاراقشاسىنان


سوڭعى جاڭالىقتار