بۇركىت اياعان: التىن ورداعا قارىزدار مەملەكەتتەر ونىڭ تاريحىن زەرتتەمەي وتىر

نۇر- سۇلتان. قازاقپارات - التىن ورداعا قارىزدار مەملەكەتتەر - ەۋرازيا تاريحشىلارى ونىڭ تاريحىن زەرتتەمەي وتىر. تاريح عىلىمىنىڭ دوكتورى، ق ر  ب ع م مەملەكەت تاريحى ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى بۇركىت اياعان التىن وردا مەملەكەتىنىڭ تاريحىنا قاتىستى وسىلاي مالىمدەدى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.

«التىن وردا تاريحى جەتكىلىكتى دەڭگەيدە زەرتتەلمەي جاتىر. الايدا قازىرگى مەملەكەتتەردىڭ كوبى وسىناۋ الىپ مەملەكەتكە قارىزدار. ەۋرازيانىڭ تاريحشىلارى نەلىكتەن التىن وردا تاريحى جايلى اۋىز اشپاي وتىر. بۇل جەردە ءبىر ادىلەتتىلىكتى ايتا كەتۋ كەرەك: رەسەيدە ريەۆوليۋتسياعا دەيىن كليۋچيەۆسكيي، كوستاماروۆ، زەرنوۆ، بارتولد قاتارلى تاريحشىلار وبەكتيۆتى زەرتتەۋ جۇرگىزگەن. البەتتە، ولاردىڭ ەڭبەگىنەن ءبىرقاتار سۋبەكتيۆتى قاتە تابا الامىز. الايدا ولار وراسان زور ەڭبەك اتقارىپ كەتتى. تاتار عالىمى ماحمۋد ساپارعالييەۆتىڭ ەڭبەگى مەن ىزدەنىسى - ەڭ كەرەمەت زەرتتەۋلەردىڭ ءبىرى بولىپ قالىپ وتىر»، - دەدى بۇركىت اياعان ەلوردادا ءوتىپ جاتقان «التىن وردا. تاريح پەن تاعىلىم» اتتى دوڭگەلەك ۇستەلدە.

تاريحشى ءوز سوزىندە التىن وردا تاريحىن زەرتتەۋدە عالىمدار كورپۋسى مەن ادىستەمەنىڭ وزىنە سوۆەت زامانى تۇسىندا قاتتى زالال كەلگەنىن اتاپ ءوتتى.

«سوۆەت قوعامىن قۇرۋداعى تالاپ- تىلەك تاريحتانۋعا ۇلكەن سوققى بەرىپ، التىن وردا كەزەڭىن زەرتتەۋ ءولى نۇكتەدە توقتاپ قالدى. سوڭعى ۋاقىتتا ءبىزدىڭ باۋىرلاس ەلدەر عانا، ونىڭ ىشىندە تاتارستان التىن وردا تاريحىن دەندەي زەرتتەپ كەلەدى. الەمدىك تاريحقا تاتارلار «الەم تاريحىنداعى التىن وردا» ءۇش تومدىق كىتابىن سىيلادى. قازاقستان ءۇشىن بۇل تاقىرىپ مەملەكەتتىك «ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى» باعدارلاماسى اياسىندا زەرتتەلىپ كەلەدى. الايدا بۇل رەتتە كۇردەلى جاعدايعا قاراماستان، بىزگە التىن وردانىڭ قۇندىلىعىن جەتكىزگەن تۇلعالارعا العىسىمىز زور. اكادەميك الكەي مارعۇلان، سۇلتان تۇرسىنوۆ، ۆەنيامين يۋدين، سەرگەي پرەستورنىي، كلاۆديي پەشۋلينا سەكىلدى تاريحشىلاردىڭ ەڭبەگى ەرەن. سونىمەن بىرگە مەرۋەرت ابۋسەيىتوۆا، بەكەت كارىبايەۆ، راديك تەمىرعالييەۆ قاتارلى زامانداستارىمىز دا التىن وردا تاريحىن زەرتتەۋدە زور ۇلەسىن قوسىپ كەلەدى»، - دەدى بۇركىت اياعان.

ەسكە سالا كەتسەك، 2019 -جىلدىڭ 24 - تامىزىندا وتكەن « ۇلىتاۋ - 2019» حالىقارالىق تۋريستىك فورۋمىنا قاتىسقان مەملەكەت باسشىسى قاسىم- جومارت توقايەۆ التىن وردانىڭ 750 جىلدىعىن مەرەكەلەۋ اياسىندا ءبىرقاتار جۇمىس جاسالۋ كەرەكتىگىن اتاپ وتكەن ەدى. پرەزيدەنت التىن وردانىڭ نەگىزىن قالاعان جوشى حاننىڭ ەسىمىن ۇلىقتاۋدى مىندەتتى تۇردە قولعا الۋدى ۇسىندى. ونىڭ ايتۋىنشا، جوشىنىڭ مازارى قازاق جەرىندە تۇرعانىن بۇگىندە ەلىمىزدەگى جانە شەتەلدەگى جۇرتشىلىقتىڭ كوبى بىلە بەرمەيدى.

جيىندا تۇركى اكادەمياسىنىڭ ساراپشىسى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى تيمۋر كوزىريەۆ قازاقستان التىن وردانىڭ زاڭدى ءارى تىكەلەي مۇراگەرى دەپ مالىمدەدى.

اۆتور ايان بەكەن ۇلى