قازاق قوعامىنىڭ رۋحاني ومىرىندەگى ءدىننىڭ ورنى

None
None
الماتى. قازاقپارات - ءداستۇرلى ءدىن قازاق تاريحىندا ۇنەمى وركەندەۋشى ءرول اتقارعان. بۇل قازاق ەلى ءۇشىن جەكە ادام مەن قوعامدى تۇزەتەتىن، الەۋمەتتىك باقىتقا، شىنايى بوستاندىققا جانە بىرلىك- تاتۋلىققا جەتكىزەتىن قۇرال، ىزگى جول، بولاتىندىعىن قازاق ويشىلدارىنىڭ بارلىعى مويىندادى دەسەك تە قاتەلەسپەيمىز.

كەيبىر زەرتتەۋشى - عالىمداردىڭ پىكىرىنشە، ەجەلدەن كوشپەندىلەر باسقا حالىقتاردان رۋحاني - پسيحولوگيالىق جاعىنان ارتىعىراق بولدى. سەبەبى ولار، نەگىزىنەن باتىر، ەر مىنەزدى، جىگەرلى، سول سياقتى، ەركىن ويلى، ار- نامىسىن اقشاعا ساتپايتىن اسىل تەكتى ادامداردان قۇرالدى. وسىنداي تابيعي قاسيەتتەرگە يسلامنىڭ حانافي ءمازھابىنىڭ رۋحانياتى كەلىپ قوسىلعاندا نۇر ۇستىنە نۇر بولىپ، تاماشا ناتيجە تۋدى. قازاق حالقى يسلامدى سوقىر سەنىممەن ەمەس، اقىل- وي ەلەگىنەن وتكىزىپ، جان- جۇرەگىمەن قابىلداپ، ونى دانالىق، سوپىلىق ۇلگىسىندە ۇستانعان.

قازاقستان رەسپۋبليكاسى تاۋەلسىزدىك العاننان بەرى ءبىزدىڭ ەلىمىزدە حانافي ءمازھابىنىڭ حالىق اراسىندا قانات جايۋىنا مۇمكىندىك جاسالدى. قازاقستان كوپەتنوستى مەملەكەت بولعاندىقتان مۇندا تۇرىپ جاتقان باسقا ۇلت وكىلدەرىنىڭ دىنىنە، دىلىنە، تىلىنە شەكتەۋ قويمادى. قازاقستان زايىرلى مەملەكەت.

الايدا، زايىرلى مەملەكەت دەگەندى جات اعىمداعىلار وزدەرىنىڭ تەرىس پيعىلدارىن ىسكە اسىرۋ ءۇشىن پايدالانىپ جاتىر. حالىقتى شاتاستىرۋدا. جاستاردىڭ ميىن ۋلاپ، ءوز جاقتارىنا شىعارۋ ءۇشىن ءتۇرلى ايلا- ءتاسىلدى قولدانىپ كەلەدى. راديكالدار ۇلتتىق سالت- ءداستۇر، ادەت- عۇرىپتى جوققا شىعاردى. ءداستۇرلى دىنگە كۇيە جاعۋدى ادەتكە اينالدىردى.

الەمدە قانشاما دىندەر بار. ولاردىڭ وزدەرىنە ءتان سەنىم نەگىزدەرى بولادى. وسى سەنىم نەگىزدەرىنە جۇگىنە وتىرىپ، ادامگەرشىلىك جانە ادەپتىلىك نورمالارى ءدىني قۇندىلىق رەتىندە قالىپتاسادى. ەشقانداي دىندە وشپەندىلىك، كىسى ءولتىرۋ، ساياساتقا ارالاسۋ دەگەن ۇعىم جوق. دەمەك، سىرتتان كەلگەن كۇش ءدىندى جامىلىپ وزدەرىنىڭ قيتۇرقى ءىس- ارەكەتتەرىن جۇزەگە اسىرۋدى كوزدەگەن.

ەكسترەميزم مەن تەرروريزم دەگەن ۇعىمنىڭ ءداستۇرلى دىنگە ەشقانداي قاتىسى جوق. بۇل قىلمىس الەمىنە جاتاتىن دۇنيە. سوندىقتان قازىرگى قوعام الدىنداعى ۇلكەن مىندەت - ەلىمىزدى، حالىقتى اسىرەسە جاستاردى جات اعىمنان قورعاۋ.

جات اعىمنىڭ جەتەگىنە ىلەسكەندەردىڭ باسىم بولىگى شەكارا اسىپ قاقتىعىس ايماعىنا كەتتى. سيرياداعى ءمان- ماعىناسى جوق سوعىسقا ارالاسىپ، كۇناعا باتتى. ارينە، اراسىندا وكىنەتىندەرى دە بار. وتاننىڭ ساتىپ كەتكەندەردى قازاقستان وزەگىنەن تەپپەدى، كەرىسىنشە باۋىرىنا باسىپ، ەلگە ورالۋىنا جاعداي جاساپ جاتىر. ساناسى ۋلانىپ، نەنىڭ دۇرىس، نەنىڭ بۇرىس ەكەنىن اجىراتا الماي قالعاندارمەن ارنايى ماماندار جۇمىس ىستەپ جاتىر. تەولوگ، ءدىنتانۋشى، يسلامتانۋشى مەن پسيحولوگتار جاستار اراسىندا ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋدە. بۇل شارالار دا ءوز ناتيجەسىن بەرۋدە.

ۇلتتىق تاربيەگە كەلەر بولساق، اتا- بابالارىمىز اتا- انا مەن بالانىڭ اراسىنداعى تاربيەلىك مانگە ەرەكشە كوڭىل بولگەن. اتا- انالار بالالارىن ءبىلىمدار، پىسىق، ەڭبەكقور، ەلىنە، حالقىنا قىزمەت ەتەتىن ازامات بولسىن دەپ تاربيەلەيدى. تاربيە بارلىق جەردە بىردەي ەمەس. ايتسە دە ءاربىر اتا- انا ءوزىنىڭ بالاسىنىڭ بويىنا جاقسى قاسيەتتەردىڭ كالىپتاسۋىن قالايدى.

كوركەم مىنەز، بۇل - ءار حالىقتىڭ ارماندايتىن باعالى قۇندىلىعى. قوعامدىق ءومىردىڭ ۇندەستىكتە دامۋى ءۇشىن تەك مەملەكەت زاڭىنا مويىنسىنۋ جەتكىلىكتى ەمەس. ورتاق قۇندىلىقتار مەن داستۇرلەردىڭ بىرلەسۋى وتە قاجەت. دىندەردەگى مەيرىمدىلىك، وتىرىك ايتپاۋ، قوناقجايلىلىق، باسقا ادامعا كومەكتەسۋ، قۇرمەتتەۋ سياقتى قۇندىلىقتاردى مەملەكەت زاڭىمەن ورىنداتۋعا بولمايدى. مۇنداي قاسيەتتەر جاستاردىڭ بويىندا تەك تاربيەمەن قالىپتاسادى.

قارلىعاش بورباسوۆا

ءال- فارابي اتىنداعى قازۇۋ- نىڭ پروفەسسورى

سوڭعى جاڭالىقتار