سەناتور مال باسىن شەتەلگە شىعارۋعا نارازىلىق ءبىلدىردى
«كورشى مەملەكەتتەر، اسىرەسە وزبەكستان رەسپۋبليكاسى مەملەكەتارالىق ساۋدا- ساتتىق قارىم- قاتىناستىڭ وڭتايلىعىن پايدالانا وتىرىپ، قازاقستاندىقتاردان ءىرى قارا مال مەن ۋاق مالداردى جاپپاي ساتىپ الۋ ساياساتىن جۇرگىزۋدە. مىسالى، 2018 -جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا قازاقستاننان تىس جەرگە 88 مىڭعا جۋىق مال ساتىلسا، تەك بيىلعى توعىز ايدىڭ وزىندە 333 مىڭنان استام مال شىعارىلعان. بۇل بىلتىرعى جىلمەن سالىستىرعاندا 3,8 ەسە كوپ. ساتىلعان ءىرى قارانىڭ سانى 2 ەسە، ال ۋاق مالدىڭ سانى 7 ەسەگە وسكەن. سىرتقا ساتىلعان مال باسىنىڭ 80 پايىزىن وزبەكستان ازاماتتارى ساتىپ العان. ولار قازاقستاننىڭ شەكارا اۋماعىندا ورنالاسقان تۇركىستان، قىزىلوردا وبلىستارىنان عانا ەمەس، شىعىس قازاقستان، اقمولا، قاراعاندى، الماتى، جامبىل وبلىستارىنان دا مالدىڭ ساپالى بولىگىن ىرىكتەپ الۋدا. ەڭ سوراقىسى، شەتكە ساتىلعان مالداردىڭ 50 پايىزعا جۋىعى رەپرودۋكتيۆتى انالىق باستار، ياعني كورشىلەس مەملەكەتتەر قازاقستاننىڭ مالدارىن ەتكە عانا ەمەس، ءوز مالدارىنىڭ ساپاسىن جاقسارتۋعا جانە مال باسىن كوبەيتۋ ءۇشىن دە ساتىپ الۋدا»، - دەدى ءالي بەكتايەۆ ق ر ۇكىمەت باسشىسى اسقار ماميننىڭ اتىنا جولداعان دەپۋتاتتىق ساۋالىندا.
سەناتوردىڭ پايىمىنشا، بۇل جاعداي ءالى دە 1991 -جىلدىڭ دەڭگەيىنە جەتە قويماعان قازاقستانداعى مال باسىنىڭ وسۋىنە كەرى اسەرىن تيگىزەدى.
«ارينە، نارىق زامانىندا ءاربىر فەرمەر، بولماسا اۋىل تۇرعىنى وزدەرى وسىرگەن مالدارىن قايدا جانە قاي باعامەن ساتامىن دەسە دە ءوز ەركى. مەملەكەت تاراپىنان ول ءۇشىن وڭتايلى جاعدايلار دا جاسالىنۋى ءتيىس. اۋىل تۇرعىندارىنىڭ تابىستى بولعانى وزدەرىنە دە، مەملەكەتكە دە ماڭىزدى ەكەندىگىن ءبارىمىز دە جاقسى تۇسىنەمىز. ءبىراق، شەتەلگە مال شىعارىپ، ساتۋمەن اينالىسىپ جۇرگەندەردىڭ كوپشىلىگى شارۋالار ەمەس، ورتادا جۇرگەن دەلدالدار. سەبەبى ناعىز شارۋا، ادال ەڭبەك ادامى، ماڭداي تەرىن توگىپ جۇرگەن فەرمەر ەشقاشاندا مالدىڭ انالىق باسىن شەتكە ساتپايدى. مالدىڭ كوبەيۋى ءۇشىن انالىق باستىڭ قانشالىقتى كەرەك ەكەندىگىن شارۋا جاقسى تۇسىنەدى. ناعىز فەرمەر مالدىڭ قايسىسىن ساقتاۋ كەرەك، قايسىسىن ەتكە جىبەرۋگە، قاي بولىگىن ساتۋعا بولاتىنىن جاقسى بىلەدى»، - دەدى ءا. بەكتايەۆ.
سەناتوردىڭ اتاپ وتۋىنشە، ق ر ۇكىمەتى تاراپىنان مال ەكسپورتىنا قاتىستى اۋقىمدى جانە ۇتىمدى شارالار قابىلدانۋى قاجەت.
«اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنىڭ شەتكە شىعاراتىن مالداردىڭ انالىق باستارىن شەكتەۋ تۋرالى قابىلداعان شەشىمى جەتكىلىكسىز دەپ ويلايمىز. سوندىقتان ۆەتەرينارلىق قىزمەتتەن بولەك، كەدەن جانە كىرىس، تاعى دا باسقا قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ بۇل باعىتتاعى جۇمىستارىن ۇيلەستىرەتىن ۇكىمەتتىڭ ارنايى نورماتيۆتىك قۇجاتى قابىلدانۋى كەرەك. بۇل جەردە نارىق تالابىنا ساي وزگە دە مەحانيزمدەردى پايدالانعان ءتيىمدى بولماق. اسىرەسە جەرگىلىكتى جەرلەردە مالداردى سويىپ، ەتىن قايتا وڭدەيتىن ءوندىرىستى جاپپاي دامىتۋ ماڭىزدى. شەتەلگە ءتىرى مال ەمەس، ەت جانە ەت ونىمدەرىن ساتۋ الدەقايدا ءتيىمدى بولماق. بۇل باعىتتا مال بورداقىلاۋ مەن ەت ءوندىرىسىن سۋبسيديالاۋ ساياساتىن دا ناقتى قاراپ، پىسىقتاۋ قاجەت دەپ ەسەپتەيمىز. قولداعى بار مالىمەتتەرگە سۇيەنسەك، بيىلعى جىلدىڭ سەگىز ايىندا شەت مەملەكەتتەرگە 4800 توننا قارا مال مەن قويدىڭ ەتى ساتىلسا، ءتىرى مال كۇيىندە 300 مىڭ باس ساتىلعان، ونى ەتكە اينالدىرعاندا 26 مىڭ توننادان اسادى، ياعني 5,4 ەسە كوپ»، - دەدى دەپۋتات.
اۆتور: رۋسلان عابباسوۆ