ءور التايداعى «جۇمباق پيراميدا» ءالى زەرتتەلمەي تۇر - شەتەلدەگى قازاق ءتىلدى ب ا ق- قا شولۋ

استانا. قازاقپارات - «قازاقپارات» ح ا ا شەتەلدەگى قازاق تىلىندە تارايتىن اقپارات كوزدەرىنە اپتالىق شولۋىن ۇسىنادى.

تاريحتىڭ قاتپارلى سىرى جاسىرىنعان «ءۇش كولگە» بارعاندا - «التاي اقپارات» سايتى

 التاي تاۋىنىڭ باۋرايىندا ورنالاسقان شىڭگىل اۋدانىنىڭ ءۇش كول جايلاۋىنا ءار جولى ات باسىن بۇرعان سايىن، بۇل جەردىڭ تالاي تارلان تاريحتىڭ سىرىن بۇگىپ جاتقانىن اڭعاراسىز، دەپ جازادى  altxw.com سايتى.

 «ءۇش كول - شەتكىكول، ورتاكول، شۇباركول دەپ اتالاتىن ءۇش جايلاۋدىڭ ورتاق اتاۋى. تابيعات انانىڭ مەيىرى تۇسكەن ۇشكول - اشىق اسپان، ءمولدىر سۋلى، تازا اۋاسى جانعا جايلى مەكەن. وسىنداعى تالاي جاننىڭ تاڭدايىن قاقتىرعان، تاريحتىڭ قاتپارلى سىرى جاسىرىنعان جۇمباق قورىم، الىس- جۋىققا «حان مازارى» دەگەن اتىمەن ايگىلى. نازارلارىڭىزعا وسى كوركەم تابيعات كورىنستەرىنەن فوتورەپورتاج ۇسىنامىز» ، - دەپ جازادى «التاي اقپارات» سايتى.

 ايتا كەتەيىك، «حان مازارى» اتالعان الىپ قورىم قىتايدىڭ التاي ايماعى، شىڭگىل اۋدانىنىڭ ءۇش كول جايلاۋىندا  ورنالاسقان.  بەلگىسىز ءداۋىردىڭ قۇپياعا تولى، سىرلى ەسكەرتكىشى ءۇش قاباتتى شەڭبەرمەن قورشالعان. قورىمنىڭ ديامەترى 200 مەتردەن استام، بيىكتىگى 20 مەتر. ياعني، 4-5 قاباتتى ۇيمەن قارايلاس، تاستان ۇيىلگەن الىپ قۇرىلىس كوز الدىڭىزعا كەلەدى. ماڭايىندا بالبالدار مەن بۇعى تاستار كوپتەپ ۇشىراسادى. تاعى ءبىر تاڭعالارلىعى - وسى الىپ قورىمنىڭ ۇستىنە شىعۋعا ارناپ جاسالعان، اينالما قابىرعا جول دا بار. سونداي- اق، قورىمنىڭ اينالاسى سۋمەن قورشالىپ، تابيعي قامال تۇرىندە بولۋى دا ءوز الدىنا ءبىر قۇپيا.. .

ءبىز بۇل تاريحي قورىم تۋرالى قازاقپارات سايتىندا بۇرىندارى جاريالانعان «التاي تاۋىنداعى «جۇمباق پيراميدانىڭ» قۇپياسى قاشان اشىلادى؟ » اتتى ماقالامىزدا كەڭىرەك توقتالىپ، دەرەكتى مالىمەتتەر ۇسىنعان بولاتىنبىز.

«ەرتۇعىرىل» تەلەحيكاياسىنىڭ پروديۋسەرى وزبەكستاندا «جالوليددين حورەزمشاح» فيلمىن تۇسىرمەك - « ءو ز ا» اقپاراتتىق اگەنتتىگى

 تۇرىكتىڭ تاريحىن تەرەڭنەن زەرتتەيتىن «ەرتۇعىرىل» تەلەحيكاياسىنىڭ پروديۋسەرى مەحمەت بۋعداز حورەزمدى بيلەگەن جالوليددين مانگۋبەردى جايىندا فيلم تۇسىرەدى، دەپ جازادى وزبەكستاننىڭ  «ءو ز ا»  مەملەكەتتىك اقپاراتتىق اگەنتتىگى.

«تۇرىك پروديۋسەرى مەحمەت بۋعداز - اتالۋلى اۋقىمدى جاڭا جوبا الەمگە وزگەشە قارقىندا تارالىپ، سەريالدىڭ مازمۇنى وزبەك- تۇرىك دوستىعىنىڭ نەگىزىندە ەكراندالىپ، وزبەكستاننىڭ جاحانعا تانىلۋى ءۇشىن ۇلكەن مىندەتتەردىڭ ءبىرىن اتقارۋىن جەتكىزگەن. تاريحى تەرەڭدە جاتقان بۇل جوبانىڭ ۇستىندە 1000 عا جۋىق جاندار جۇمىس ىستەيتىن بولادى. 13 سەريادان تۇراتىن، ءار ءبولىمى ساعات كولەمىندە بولىپ ءفيلىمنىڭ ەكراندالۋى وزبەكستان مەن تۇركيا اۋماعىندا تۇسىرىلەدى» ، - دەپ جازادى « ءو ز ا» .

 «التاي اياسى» جۋرنالى ۇزدىك اۆتورلاردى ماراپاتتادى - «التاي اقپارات» سايتى

 التاي ايماعىندا شىعاتىن «التاي اياسى» جۋرنالى، ءوز باسىلىمدارىندا جارىق كورگەن ماتەريالداردى سارالاپ، ۇزدىك اۆتورلاردى ماراپاتتدى، دەپ جازادى  altxw.com سايتى.

 ««التاي اياسى» جۋرنالى التاي ايماعىنىڭ جازۋشىلار قوعامىمەن بىرگە شىعارماشىلىق بايقاۋ ۇيىمداستىرىپ، ۇزدىك اۆتورلاردى ماراپاتتادى. بايقاۋعا 200 دەن استام تۋىندى قاتىسىپ، سارالاۋ ارقىلى 9 تۋىندى سىيلاندى. قازاق تىلىندە شىعاتىن «التاي اياسى» جۋرنالى - التاي ايماعىنىڭ ساياسي- قوعامدىق جاڭالىقتارىن، سونىمەن بىرگە تاريح جانە شەجىرەلەردى جاريالاۋىمەن دە ەرەكشەلەنەدى» ، - دەپ جازادى - «التاي اقپارات» سايتى.

 ەسكە سالا كەتەيىك، «التاي اياسى» جۋرنالى ءۇش ايدا بىر رەت شىعاتىن ماۋسىمدىق جۋرنال. جۋرنال العاش رەت 1935 -جىلى «تاڭشولپان» دەگەن اتپەن جارىق كورگەن.

 قازاقتار كوپ شوعىرلانعان مەكەندە ەكوتۋريستىك ورتالىق اشىلدى -  كەنيماح تاڭى گازەتى - كەنيماح تاڭى گازەتى (وزبەكستان)

 «بۇگىندە ەلىمىزدە ءتۋريزمنىڭ بارلىق ءتۇرى، اتاپ ايتقاندا، تانىمدىق، تۋريستتىك، ساۋىقتىرۋ، ەكولوگيالىق، اڭشىلىق تۇرلەرى بويىنشا قىزمەتتەر جولعا قويىلعان. ويتكەنى وزبەكستان قوقان، تاشكەنت، سامارقانت، بۇحارا، حيۋا، تەرمىز سىندى الەمگە ايگىلى تاريحي مەكەندەردىڭ ەلى. سونداي- اق رەسپۋبليكاداعى تابيعاتى عاجايىپ قورىقتار، ەمدىك بۇلاقتار، ارحەولوگيالىق جانە تاريحي ەسكەرتكىشتەرى مول وڭىرلەر ساياحات پەن ءتۋريزمنىڭ كوزى سانالادى. وسىعان بايلانىستى وزبەكستاندا 20 مىڭعا جۋىق قازاقتار تۇراتىن كەنيمەح اۋدانىندا «كەنيمەح-  قىزىلقۇم - شۇبات» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەلگەن قوعامى جاعىنان ەكوتۋريستتىك ورىن ۇيىمداستىرىلدى» ، دەپ جازادى وزبەكستاننىڭ اۋداندىق كەنيماح تاڭى گازەتى.

 گازەتتىڭ جازۋىنا قاراعاندا، «كەنيمەح-  قىزىلقۇم - شۇبات» قوعام باسشىسى ازامات ەلمۇراتوۆ 12 وتاۋ ورناتىپ، ساياحاتشىلار ءۇشىن ەرەكشە قوناق ءۇي مەن تاماقتانۋ ورنىن سالعان. تۇرعىندار مەن اۋدان قوناقتارىنىڭ كوڭىلدى دەمالىسىن ۇيىمداستىرۋ ءۇشىن مۋزىكالى فونتان، امفيتەاتر، قۇرىلىپ  قىزىلقۇمنىڭ كەلبەتىن سۋرەتتەيتىن جاساندى ءشول قۇمى توسەلگەن. كەلگەن قوناقتار 100 باس تۇيەنى كورىپ، ءبىر ۋاقىتتىڭ وزىندە ولاردىڭ ءسۇتى مەن شۇباتىن ىشۋىنە مۇمكىندىك جاسالۋدا. ەكوتۋريستتىك ورىن ءبىر ۋاقىتتىڭ وزىندە 700 دەن استام ساياحاتشىنى كۇتۋگە قاۋقارلى. ەڭ باستىسى 20 ادام جۇمىسپەن قامتاماسىز ەتىلەدى.

 ايتا كەتەرلىگى، اۋدان اكىمى م. ەگەمقۇلوۆ قولداۋىمەن «كەنيمەح-  قىزىلقۇم- شۇبات» جاۋاپكەرشىلىگىنە قاراستى زامانالىق جوبا نەگىزىندە سالىنعان ەكوتۋريستىك ورتالىق كومپلەكسى قىركۇيەك ايىنىڭ ەكىنشى ونكۇندىگىندە ءوز جۇمىسىن باستاعان.

 تۇرعىندار اراسىندا سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ناسيحاتتاۋ، حالىق مەديتسيناسىندا ەمدىك قاسيەتتەرى جوعارى سانالعان تۇيە، جىلقىنىڭ ەت- ءسۇت ونىمدەرىن كادەگە جاراتۋ، سونداي- اق اتا- بابالار تۇرعان كيىز ءۇي سىندى حالىقتىق مۇرانى كەلەر ۇرپاققا دارىپتەۋ ماقساتىندا ۇيىمداستىرىلعان ەكولوگيالىق- تۋريستىك كومپلەكس جوباسىن كاسىپكەر ازامات ەلمۇراتوۆ 12 ميللياردتان استام قارجى ەسەبىنەن قۇرىپ، تۇرعىندار يگىلىگىنە بەرىپتى. كومپلەكس قۇرامىندا بوي كوتەرگەن «كەنيمەح» كافەسىندە قازاق، وزبەك جانە قاراقالپاق حالقىنىڭ ۇلتتىق تاعامدارى ازىرلەنەدى. سونداي- اق وزىندىك ستيلدە جاسالعان جاساندى كولدە تۋريستەر بالىق ۇستاپ، ارنايى اسحانادا تۇتىنۋ مۇمكىندىگىنە يە.

 قازاقستان ەلشىسى موڭعوليا پرەزيدەنتىنە سەنىم گراموتالارىن تابىستادى -  kaznews.mn

 1 - قازان كۇنى ۇلانباتىردا قازاقستاننىڭ ەلشىسى جالعاس ادىلبايەۆ موڭعوليا پرەزيدەنتى حالتمااگيين باتتۋلگاعا سەنىم گراموتالارىن تاپسىردى، دەپ جازادى موڭعوليانىڭ  KAZNEWS اقپاراتتىق پورتالى.

«ءراسىم بارىسىندا حالتمااگين باتتۋلگاعا موڭعول- قازاق ەلدەرى اراسىنداعى قالىپتاسقان دوستىق قاتىناستار مەن ءوزارا سەنىم احۋالىن، سونداي- اق وڭىرلىك جانە جاھاندىق كۇن تارتىبىندەگى نەگىزگى ماسەلەلەر بويىنشا ەكى مەملەكەتتىڭ ىنتىماقتاستىعىن اتاپ ءوتتى. كەزدەسۋدە ساۋدا ەكونوميكالىق، كولىك- لوگيستيكالىق، اۋىل شارۋاشىلىق، مادەني- گۋمانيتارلىق سالالارداعى ەكىجاقتى ىنتىماقتاستىقتار جانە جوعارعى دەڭگەيدەگى ساپارلار  ماسەلەلەرى تالقىلاندى. سونداي- اق، موڭعوليا پرەزيدەنتى كەزدەسۋ سوڭىندا ءوزارا بايلانىستاردىڭ ودان ءارى نىعايا بەرەتىنىنە سەنىم ءبىلدىرىپ، ەلشىگە ديپلوماتيالىق جۇمىستا تابىس تىلەدى» ، - دەپ جازادى kaznews.mn.

انزالي مەن اقتاۋ ايلاقتارىنىڭ ىنتىماقتاستىعى تۋرالى كەلىسىمگە قول قويىلدى - «فارس» اقپارات اگەنتتىگى

 نۇر- سۇلتاندا يراننىڭ سولتۇستىگىندەگى انزالي مەن قازاقستاننىڭ اقتاۋ ايلاقتارىنىڭ ىنتىماقتاستىعى جونىندەگى كەلىسىمگە قول قويىلدى، دەپ حابارلايدى  parstoday اقپارات اگەنتتىگى.

 IRNA اقپارات اگەنتتىگىنىڭ مالىمەتى بويىنشا، قىتاي- قازاقستان- يران حالىقارالىق ءدالىزى ارقىلى جۇك تاسىمالىن ارتتىرۋ، ەكى ەلدىڭ بيزنەسمەندەرىنە پورت قىزمەتىن ۇسىنۋ سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋعا كومەكتەسۋ جانە يراننىڭ Kaspian جانە اقتاۋ ايلىقتارى اراسىنداعى جۇك تاسىمال بويىنشا كەمە قاتىناسىن دامىتۋ ماقساتتارىندا يراننىڭ انزالي جانە قازاقستاننىڭ اقتاۋ ايلاقتارىنىڭ ىنتىماقتاستىعى جونىندەگى كەلىسىمگە قول قويىلدى.

يران- قازاقستان ورتاق كوميسسياسىنىڭ ىنتىماقتاستىعى تۋرالى قۇجاتتا ەكى تاراپ ازات ايماقتىڭ مۇمكىندىكتەرىن ەكى ەلدىڭ، اسىرەسە انزالي ازات ايماعىنىڭ ىنتىماقتاستىعىن حالىقارالىق جۇك تاسىمالداۋ كومپانيالارى مەن كەمە قاتىناسى ارقىلى دامىتۋ قۋاتتالدى. ۆاليۋتالىق اينالىمدى جەڭىلدەتۋ ءۇشىن انزالي ەركىن ايماعىندا قازاقستاندىق بانكتىڭ فيليالىن نەمەسە قارجى- بانكتىك بولىمشە اشۋ يران- قازاقستان ورتاق كوميسسياسى ىنتىماقتاستىعى قۇجاتىنىڭ كەلەسى بولىمدەرىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى.

 تۇركى ىنتىماقتاستىق كۇنىن بىرلىك نىعايعان كەزدە تويلاپ وتىرمىز - TRT

 تۇركيا سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى 3 - قازان تۇركىتىلدەس مەملەكەتتەر ىنتىماقتاستىق كۇنىنە وراي حابارلاما جاريالادى، دەپ جازادى  تۇركيا راديو تەليەۆيزيا پورتالى.

اتالعان اقپارات كوزىنىڭ جازۋىنشا، تۇركيا سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى 3 - قازان تۇركىتىلدەس مەملەكەتتەر ىنتىماقتاستىق كۇنىنە وراي حابارلاما جاريالادى. حابارلامادا تۇركى تىلدەس مەملەكەتتەر ىنتىماقتاستىق كەڭەسىنىڭ قۇرىلۋىنا بايلانىستى ناحچىۆان كەلىسىمىنە 2019 -جىلى 3 - قازان كۇنىندە قول قويىلعانى ەسكە سالىندى. تۇركيا، ءازىربايجان، قازاقستان جانە قىرعىزستان اراسىندا قول قويىلعان كۇننىڭ جىل سايىن تۇركىتىلدەس مەملەكەتتەر ىنتىماقتاستىق كۇنى رەتىندە تويلانعانى اتاپ كورسەتىلدى.

مالىمدەمەدە «10 جىل تولعان تۇركى تىلدەس مەملەكەتتەر ىنتىماقتاستىق كۇنىن 15 - قازان كۇنى ءازىربايجاننىڭ باس قالاسى باكۋدە وتەتىن 7- سامميتتە وزبەكستاننىڭ دا تولىق مۇشە رەتىندە قوسىلاتىنىنا جانە تۇرىك كەڭەسى ەۋروپا كەڭسەسىنىڭ اشىلۋىنا كۋا بولىنعان، نىعايعان كەزەڭدە تويلاپ وتىرمىز» دەپ ايتىلدى.

 سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى ون جىلدىق مەرزىمدە تۇرىك كەڭەسىنىڭ ماڭىزدى قادامدار باسقانىنا نازار اۋداردى. مالىمدەمەدە «كەڭەس ىنتىماقتاستىعى ءۇشىن جۇمىستانعان تۇرىكپا، تۇرىكسوي، تۇرىك اكادەمياسى، تۇرىك مادەنيەت جانە مۇرا فوندى، تۇرىك بيزنەس كەڭەسى جانە تۇرىك كەڭەسى ورتاق ساۋدا جانە ونەركاسىپ پالاتاسى ارقىلى مۇشە ەلدەر اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق اۋقىمدى جاعدايعا كەلدى. دوس جانە باۋىرلاس تۇرىك رەسپۋبليكالارىنىڭ ورتاق ءتىل، تاريح جانە مادەنيەتىنەن كۇش- قۋات العان تۇرىك كەڭەسى ەۋرازيا تەرريتورياسىندا بەيبىتشىلىك، تۇراقتىلىق جانە مولشلىقققا ماڭىزدى ۇلەس قوسۋ ماقساتىمەن بولاشاققا جىلجيدى» دەپ ايتىلدى.

تۇرىك كەڭەسى 2009 -جىلدىڭ 3 - قازان كۇنى قازاقستاننىڭ ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ باستاماسىمەن قۇرىلعان بولاتىن.

باقىتجول كاكەش