التاي تۋرالى اڭىز
سولاردىڭ جان دەگەندە جالعىز ءبىر بالاسى بار ەكەن. ۋاقىت ءوز دەگەنىن الماي قويا ما. جاسى جەتىپ قارتايعان شال مەن كەمپىر كۇندەردىڭ ءبىر كۇنىندە اۋرۋعا شالدىعىپتى. بىرتە- بىرتە اۋرۋلارى مەڭدەپ، اسقىنىپ، ەكەۋى دە توسەك تارتىپ جاتىپ قالادى. جانتالاسقان جالعىز بالاسى كورشى اۋىلدا تۇراتىن ءبىر ەمشى اقساقالعا بارىپ، اۋرۋدىڭ ەمىن سۇرايدى. سىرقاتتىڭ جاي- كۇيىمەن سىرتتاي تانىسقان ەمشى ءوزىنىڭ ءومىر تاجىريبەسىنە سۇيەنە وتىرىپ، اۋرۋدىڭ سىرىن اشىپتى. ءسويتىپ، ول ۇزاق ويلانىپ بارىپ جىگىتكە بىلاي دەيدى.
- شىراعىم، بۇل وڭايلىقپەن جازىلاتىن جەڭىل- جەلپى سىرقات ەمەس. ەگەر شىنىمەن اتا- اناڭا جانىڭ اشىسا، كۇننىڭ شىعىسىنا قاراي ساپارعا اتتان. كۇن جۇرەرسىڭ، ءتۇن جۇرەرسىڭ، اي جۇرەرسىڭ، ءسويتىپ بيىك تاۋلى ءبىر ولكەگە جەتەرسىڭ. سول جەرلەرگە بارعاندا ءبىر ۇڭگىردى مەكەندەگەن، قاباقتارىن اعاشتىڭ بۇتاقتارىمەن كوتەرىپ قويىپ قارايتىن، بۋىرىل ساقالى بەلىنە تۇسكەن ءبىر قارياعا تاپ بولارسىڭ. ول مەنىڭ ۇستازىم، مىڭ جىل عۇمىر كەشىپ كەلە جاتقان ادام. اۋرۋدىڭ ەمىن سول كىسى عانا ايتا الادى. وسى اڭگىمەدەن كەيىن جاس جىگىت اتا- اناسىنا ەم ىزدەپ جولعا شىعادى. قاريا ايتقانداي، اراعا كوپتەگەن ايلار سالىپ سول جەرگە جەتەدى. قارتقا ول وڭ جاق قاباعىن اعاشتىڭ بۇتاسىمەن كوتەرىپ قويىپ:
- قاراعىم، قادامىڭ قۇتتى بولسىن. كەلگەنىڭ دۇرىس بولىپتى. ول اۋرۋ «بەزگەك» دەپ اتالادى. ونى ەمدەيتىن ءشوپ وسى ولكەدە عانا وسەدى. لايىم، اتا- اناڭنىڭ دەرتىنە ءدارۋ بولسىن، - دەپ، ءبىر تۇينەك ءشوپتى جىگىتتىڭ قولىنا ۇستاتىپتى. قۋانىشى قوينىنا سىيماعان جىگىت ەلىنە قايتىپ ورالادى. الگى ءشوپتى قايتانىپ ىشكىزىپ، اكەسى مەن شەشەسىن ەمدەپتى. از عانا ۋاقىتتىڭ ىشىندە سىرقات كىسىلەر دەرتىنەن ايىعىپتى. كەيىن وسىنى ەستىگەن ماڭايىنداعى دەرتتى جاندار الگى جەرگە بارىپ ەم ءشوپتى الىپ كەلۋ ءۇشىن جاڭاعى جىگىتتەن جولدى سۇراپتى. سوندا جىگىت: - كۇننىڭ شىعىسىنا قاراي التى اي ءجۇرىپ جەتەسىڭدەر، قايتاردا التى اي ءجۇرىپ كەلەسىڭدەر، - دەپتى. سونان جاڭاعى تاۋلى ولكە «التاي» دەپ اتالىپ كەتىپتى.
ادەبيەتتەر ءتىزىمى: التاي // قازاق اڭىز- ءاپسانالارى. قۇراست. د. ماعلۇموۆ، ءا. تاۋ ۇلى - الماتى: «بالاۋسا» باسپاسى، 2014. - ب.8-9.
erjanibek.kz