ۇرمەبۇرشاق جايلى نە بىلەمىز؟

None
None
نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - بۇل بۇرشاق تۇقىمداس وسىمدىك العاش رەت شامامەن 7000 جىل بۇرىن ورتالىق جانە وڭتۇستىك امەريكا ەلدەرىندە وسىرىلگەن. ۇندىستەر تايپاسى ۇرمەبۇرشاقتى جەرلەۋ راسىمىنە قولدانعان ەكەن.

 ۇندىستەردىڭ ەلدى مەكەندەرىنەن ارحەولوگيالىق قازبالار كەزىندە اۋزىندا ماتاعا ورالعان اق ۇرمەبۇرشاعى بار مۋميا تابىلعان. بۇل ءراسىمنىڭ قايتىس بولعان ادام «باسقا ومىردە» اش بولماس ءۇشىن جاسالاتىنى انىقتالدى. ەۋروپاعا ۇرمەبۇرشاق XVI عاسىردا كەلدى. باستاپقىدا ەۋروپالىقتار ونى بولمە وسىمدىگى رەتىندە قولدانعان، تەك بىرنەشە جىل وتكەن سوڭ ونىڭ تۇقىمىنىڭ دامدىك قاسيەتتەرىن اشقان. ۋاقىت وتە ۇرمەبۇرشاقتى ۇناتۋشىلار تۇركيادان دا تابىلدى، سوندىقتان بىزدە كەيدە ۇرمەبۇرشاقتى «تۇرىك بۇرشاعى» دەپ تە اتايدى. بىزدە دە ۇرمەبۇرشاقتى باستاپقىدا بولمەنى بەزەندىرۋگە پايدالانعان. سوڭىراق فەرمەرلەر تاجىريبە جاساپ، ونى جەرگە وتىرعىزىپ كورگەن كەزدە ونىڭ وسۋىنە سۋىق تا كەدەرگى بولا المايتىنىن بايقاعان. ونىڭ تۇقىمىنىڭ بۇرشاققا (گوروح) ۇقساستىعىن بايقاعان ادامدار ونى اسۇيدە قولدانىپ كورگەن. بۇل وسىمدىك پايدا بولعاننان بەرى سەلەكتسيونەرلەر ونىڭ 200 گە جۋىق ءتۇرىن العان. الايدا، ونىڭ ەكى ءتۇرى كەڭ تارالعان: قاراپايىم ۇرمەبۇرشاق جانە بۇرشاققىندى ۇرمەبۇرشاق. ءبىرىنشىسى بۇرشاققا ۇقسايدى، ال ەكىنشىسى ىشىندە كىشكەنتاي تۇقىمدارى بار جارماعا كەلەدى. پايدالى قاسيەتتەرى قاراپايىم ۇرمەبۇرشاق پەكتين، ماي، جاسۇنىق، كومىرسۋ، سۋ جانە اقۋىزدان تۇرادى. اقۋىز ونىڭ قۇرامىندا %25 عا دەيىن بار جانە ول قۇندىلىعى بويىنشا ەتتىڭ كوپتەگەن سۇرىپتارىن باسىپ وزادى. سونىمەن قاتار، ونىڭ قۇرامىندا ميكروەلەمەنتتەر (فتور، تەمىر، موليبدەن، يود، مارگانەتس، مىس، مىرىش، كوبالت) ، ماكروەلەمەنتتەر (فوسفور، كالي، كالتسي، ماگني، ناتري) جانە دارۋمەندەر (س، B1, B2, B3, B6, ە، K، PP) بار.

ۇرمەبۇرشاق ديەتالىق ونىمگە جاتادى: 100 گ ۇرمەبۇرشاقتا 298 ككال، ال 100 گ بۇرشاققىندى ۇرمەبۇرشاقتا 31 ككال بار. ول زات الماسۋدى قالپىنا كەلتىرەدى جانە رەتتەيدى. قۇرامىنداعى كوپتەگەن پايدالى زاتتاردىڭ ارقاسىندا ۇرمەبۇرشاق تۋبەركۋلەزدىڭ الدىن الۋعا جانە ەمدەۋگە قولدانىلادى. سونىمەن قاتار، ول تەرى، برونح اۋرۋلارىنا، بۇيرەكتەگى تاستى شىعارۋعا كومەكتەسەدى. قانت ديابەتى كەزىندە بۇرشاققىندى ۇرمەبۇرشاق قايناتپاسى پايدالى دەپ سانالادى. قالاي تاڭداۋ كەرەك؟ جوعارىدا ايتىپ وتكەندەي، ۇرمەبۇرشاقتىڭ سۇرىپتارى وتە كوپ. ولار تەك ءپىشىنى مەن ءتۇسى بويىنشا ەرەكشەلەنەدى. سوندىقتان ۇرمەبۇرشاقتى تاڭداردا ونىڭ سىرتقى جاعدايىنا ءمان بەرۋ كەرەك: ونىڭ سىرتى زاقىمدالماعان بولۋى قاجەت جانە ءتۇسى جارقىراپ تۇرۋى كەرەك. ال كونسەرۆىدەگى ۇرمەبۇرشاقتى تاڭداعاندا ونىڭ قاپتاماسىنداعى قۇرامىن مۇقيات وقىڭىز. ول جەردە ۇرمەبۇرشاق، تۇز، قانت، سۋ دەپ تۇرۋى كەرەك. ەگەر ول تومات تۇزدىعىمەن بولسا، ول كەزدە دە تابيعي ونىمدەر عانا بولۋىنا ءمان بەرىڭىز. جاسىل بۇرشاققىندى ۇرمەبۇرشاقتى تاڭداۋدا قانداي دا ءبىر داقتاردىڭ بولماۋىن تەكسەرۋ كەرەك. بۇرشاققىن تەگىستەي جاسىل بولۋى كەرەك جانە ۇستاعاندا قىتىرلاپ تۇرۋى قاجەت.

قالاي دايىنداۋ كەرەك؟ ۇرمەبۇرشاقتى شيكىلەي تاماققا قولدانۋعا بولمايدى، ونى تاماققا قولدانار الدىندا الدىمەن قايناتىپ الۋ كەرەك. ۇرمەبۇرشاقتى مىنا جولمەن قايناتىڭىز: 1. ۇرمەبۇرشاقتى جۋىپ، كاسترولگە سالقىن سۋعا (2 ستاقان سۋعا 1 ستاقان ۇرمەبۇرشاق) سالىپ قويىڭىز. ول سۋدا 6-8 ساعاتتاي تۇرۋى كەرەك، سوندىقتان ونى ۇيىقتار الدىندا سۋعا سالىپ قويعان ءتيىمدى. 2. ۇرمەبۇرشاق تۇرعان سۋدى توگىپ، جاڭاسىن قۇيىڭىز. 3. كاسترولدى وتقا قويىپ، وتتى بۇقتىرىپ قويىڭىز. 4. ونىڭ سۋى ءبىر قايناعاننان كەيىن سۋدى تاعى ءبىر رەت اۋىستىرۋدى ۇسىنادى. سودان سوڭ 50-60 مينۋت شاماسىندا قايناتۋ كەرەك. قايناتار الدىندا سۋعا 2 اس قاسىق سۇيىق ماي قۇيۋعا بولادى. ال دايىن بولىپ قالعان كەزدە وعان 1 شاي قاسىق تۇز سالۋ كەرەك. پىسكەن ۇرمەبۇرشاقتى قۇتىعا سالىپ، ۇستىنە سۋ قۇيىپ، دامدەۋىشتەر قوسىپ كونسەرۆىلەۋگە بولادى نەمەسە تاماق (سورپالار، تويىمدى سالاتتار جانە ت. ب) دايىندايدى. ال بۇرشاققىندى ۇرمەبۇرشاق جىلدام دايىندالادى. ونى ءجيى بىلاي دايىندايدى: بولىكتەرگە ءبولىپ، الدىمەن 3-4 مينۋت قايناتىپ الىپ، سودان سوڭ باسقا كوكونىستەرمەن بىرگە قۋىرادى.

Massaget.kz 


سوڭعى جاڭالىقتار