قازاقشا كىتاپ وقۋ سانگە اينالۋى كەرەك - رايسا سايران قىزى

None
None
نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - رايسا سايران قىزى - Steppe-WORLD باسپاسىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى جانە باسشىسى.

ونىڭ قازاقستانعا كوشىپ كەلگەنىنە ءبىر ايداي عانا ۋاقىت بولعان. رايسامەن ءبىز باسپا ءىسى، قازاقستان مەن موڭعولياداعى كىتاپ نارىعى تۋرالى سويلەستىك.

دىنمۇحامەد زيادين: كوپتى بىلە بەرمەيتىن قاراپايىم وقىرمان رەتىندەگى ويىم: قازاقستانداعى باسپا ءىسى - دينوزاۆر سياقتى دۇنيە. كىتاپتار نە مەملەكەتتىڭ ارقاسىندا جارىق كورەدى، نە الدەكىم 1000 دانامەن اۋىل-ايماعىنىڭ تاريحىن جازىپ شىعادى دا، ونىڭ 200 ىن توي- تومالاقتا تاراتىپ بەرىپ، قالعان 800 ىن ۇيدە قوراپتا ساقتاپ ۇستايدى. ارينە، شىن جاعداي مۇنداي ەمەس بولۋى دا مۇمكىن. ءبىراق تۇتىنۋشى رەتىندەگى اسەرىم - وسى.

كىتاپ ىسىنە بيزنەس، نارىق تۇرعىسىنان قاراۋدىڭ بەلگىلەرى ەندى- ەندى پايدا بولىپ جاتقان سياقتى. سودان بولار ءسىزدىڭ باتىس شىعارمالارىن - «اقىن قوياندى»، «گرۋففالونى»، «اننا فرانكتىڭ كۇندەلىگىن» شىعارعانمىن دەۋىڭىز سونداي تاڭسىق بولىپ وتىر. مۇنداي باسپا ىسىنە قالاي كەلدىڭىز؟

رايسا سايران قىزى: قازاق تىلىندە كىتاپ شىعارۋدى بۇرىننان ارماندايتىنمىن. ءبىر مىسال ايتايىن، ەلەكترون پوشتامدا «قازاقشا شىعارايىق» دەپ ەۋروپانىڭ باسپالارىنا 10 جىل بۇرىن جازعان حاتتارىم بار.

2016 -جىلى كۇزدە جولداسىم ەكەۋىمىز الماتىعا قىدىرىپ كەلدىك. قالانى ارالادىق، تاماشالادىق. سول ساپار كەزىندە بالالارعا، تۋىستارىمىزعا قازاق تىلىندە كىتاپ الايىق دەدىك. انا دۇكەنگە بارامىز جوق، مىنا دۇكەنگە بارامىز جوق. ىزا بولدىم، رەنجىدىم. ۇلكەن تاۋەلسىز ەلمىز دەيمىز. ال قازاق تىلىندە قاعاز بەتىن كورگەن شىعارما جوقتىڭ قاسى. سودان ەلگە جالىنعانشا، ءوزىمىز نەگە قولعا المايمىز دەگەن وي كەلدى. اقىرى، جولداسىم الاۋبەك بار، گۇلفايرۋز دەگەن قۇربىم بار - ۇشەۋمىز 2017 -جىلى موڭعوليادا Stepe-World باسپاسىن اشىپ، باستاپ كەتتىك.

«نە كەرەگى بار، قايتەسىڭ؟»، «ءبارىبىر قازاقشا كىتاپتى ەشكىم ساتىپ المايدى، وقىمايدى»، «قاعاز كىتاپتىڭ ءداۋىرى ءوتتى» دەگەندەر بولدى. ءبىراق وعان قاراعان جوقپىز.

دىنمۇحامەد زيادين: وسى ەكى- ءۇش جىل ىشىندە Stepe-World قانداي كىتاپتاردى شىعاردى؟

رايسا سايران قىزى: ءدال قازىر باسپادان ءتورت كىتاپ شىقتى. العاشقى كىتاپ «اقىن قويان» بولدى. اۆتورى – ۇلى بريتانيانىڭ اتاقتى بالالار جازۋشىسى دجۋليا دونالدسون. كىتاپتى تانىمال جۋرناليست عالىم بوقاش اۋدارىپ شىقتى. كەيىن «اننا فرانكتىڭ كۇندەلىگى» دەگەن كىتابىمىز شىقتى. بۇل ەڭبەكتى ءار جاس ءوسپىرىم وقۋى ءتيىس كىتاپتاردىڭ ءبىرى سانايمىن. قاي ەلگە بارساڭىز دا، «اننا فرانكتىڭ كۇندەلىگى» سول جەرگىلىكتى تىلدەگى نۇسقادا دۇكەن سورەلەرىندە تۇرادى. كەيىنىرەك دجۋليا دونالدسوننىڭ «گرۋففالو» اتتى ەرتەگىسىن شىعاردىق. ونى دا عالىم بوقاش اۋداردى. ءتورتىنشىسى - «قوماعاي جۇلدىزقۇرت» دەگەن بالالار كىتابى.

بۇدان بولەك تاعى بىرنەشە كىتابىمىز دايىن تۇر. جارتى جىل ىشىندە جارىق كورەدى دەپ جوسپارلاپ وتىرمىز. ولاردىڭ اراسىندا حارۋكي مۋراكاميدىڭ «نورۆەگ ورمانىن» جاپون تىلىنەن اۋدارىپ جاتىرمىز. گارري پوتتەردىڭ دە ءبىرىنشى كىتابىنىڭ اۋدارماسى اياقتالىپ قالدى.

دىنمۇحامەد زيادين: گارري پوتتەردىڭ جەتى كىتابىنا دا ليتسەنزيا ساتىپ الدىڭىزدار ما؟

رايسا سايران قىزى: ءيا، جەتى كىتابىن دا الدىق. وعان قوسا، سول الەم تۋرالى باياندايتىن تاعى قوسىمشا ءتورت كىتاپ بار.

اقجارقىن قىدىرحانوۆا: گارري پوتتەردى باسىپ شىعارۋعا قازاقستاننان ۇسىنىس بىلدىرگەن العاشقى باسپا بولدىڭىزدار ما، الدە بۇعان دەيىن تالپىنىس جاساعان باسپالار بار ما ەكەن؟

رايسا سايران قىزى: بىلۋىمشە، بولماعان. ويتكەنى قازاق تىلىندە شىعارامىز دەگەندە ءبىراز اڭ- تاڭ بولدى.


دىنمۇحامەد زيادين: موڭعوليانىڭ الەم شىعارمالارىن موڭعول تىلىنە اۋدارۋى قانداي دەڭگەيدە؟

رايسا سايران قىزى: موڭعوليا كوممۋنيزم قۇلاپ، تاۋەلسىزدىك العان سوڭ وزىمەن-ءوزى قالعان ەل عوي. ەشكىم ولارعا كومەكتەسكەن جوق، شاما-شارقى جەتكەنشە كۇنىن كورىپ جۇرە بەردى. ۇلگى قىلاتىنى، قارايلايتىنى - قىتاي، جاپونيا، ا ق ش، كورەيا. سول جاققا كوپ بارادى. حالىق سانى 3 ميلليونداي عانا. ونىڭ جارتىسى كوشپەندى ءومىر سۇرەدى. قالعان 1,5 ميلليونعا جەتەر- جەتپەسى ەل استاناسى ۇلانباتىردا تۇرادى.

ەندى قاراڭىز، سول موڭعوليادا نەشە ءتۇرلى الەم بەستسەللەرلەرى موڭعول تىلىندە باسىلىپ شىعىپ جاتىر. ءبارى بىردەي ساپالى دەي المايمىن. اۋدارماسى جاقسى، ورتاشاسى، ناشارى دا بار. ءبىراق الامىن، كورەمىن دەگەن ادامعا ءبارى تۇر. تەك كلاسسيكا ەمەس، بيزنەس كىتاپتار دا، فانتاستيكا دا، اتاقتى ادامداردىڭ ءومىرباياندارى دا، بالالار شىعارمالارى دا ساتىلادى. كىتاپ وقيتىن اۋديتوريا سانى شامامەن 300 مىڭداي عانا ادام شىعار. سوعان قاراماستان باسپا ءىسى - موڭعوليادا ءوزىن اقتايتىن پايدالى بيزنەس.

دىنمۇحامەد زيادين: 300 مىڭ؟

رايسا سايران قىزى: ءيا. موڭعوليانىڭ تاعى ءبىر ەرەكشەلىگىن ايتا كەتەيىن. ول جاقتا ەشكىم ۇكىمەتكە «انانى جاسامادىڭ، مىنانى جاسامادىڭ» دەپ وتىرمايدى. «ءبارىبىر مەملەكەتتىڭ قولىنان كەلمەيدى»، - دەيدى دە، وزدەرى كىرىسەدى. ساۋداعا، كاسىپكەرلىككە جاقىن. تاۋەكەل ەتەدى دە الدەبىر ءىستى باستاپ كەتەدى. جۇرمەدى مە؟ كەلەسىسىن قولعا الادى. قورىقپايدى. قاي جەردەن جاقسى يدەيا كوردى، سونى قايتالايدى. كورەياعا بارىپ تابىستى ءبىر ستارتاپتى بايقاسا، ءدال سونداي ءىستى موڭعوليادا بايقاپ كورەدى. حالقىنىڭ بويىندا وسىنداي ادەت قالىپتاسقان.

دىنمۇحامەد زيادين: ەڭ ءبىرىنشى كىتاپتارىڭىزدى موڭعوليادا ساتتىڭىز با؟ قازاقستانعا قالاي كەلدى؟

رايسا سايران قىزى: ءيا، موڭعولياداعى قازاقتار الدىمەن الىپ وقىدى. كەيىنىرەك اقىرىنداپ قازاقستانعا كەلە باستادى. قازىر «مەلوماندا»، تاعى ءبىراز دۇكەندەردە ساتىلىپ جاتىر. بۇل جاقتا «ۇلتتىق اۋدارما بيۋروسىندا» دوستارىمىز بار. سولار ۇلكەن قولداۋ، كومەك كورسەتتى.

دىنمۇحامەد زيادين: قازاقستاندا قازىر ءتورت كىتاپتى دا ساتىپ الۋعا بولا ما؟

رايسا سايران قىزى: «اننا فرانكتىڭ كۇندەلىگى» موڭعوليادا باسىلعان، تاۋسىلىپ قالدى. قازىر وسى جاقتان باسىپ شىعارۋدى ويلاستىرىپ جاتىرمىز.

دىنمۇحامەد زيادين: بىزدەگى باسپا نارىعىن ءبىراز بايقاعان بولارسىز. قانداي دەڭگەيدە دەپ ويلايسىز؟

رايسا سايران قىزى: ورىس ءتىلدى كىتاپتار ءۇشىن جوعارى دەڭگەيدە. سەبەبى كىتاپتى بەزەندىرۋدەن باستاپ ماركەتينگىنە دەيىن ءبارى جولعا قويىلعان. تىسى ادەمى، زاماناۋي جاسالعان، سودان كەيىن، ارينە، ەل قىزىعىپ الادى.

ال قازاق تىلىندەگى كىتاپتاردىڭ دامۋ جولى ەندى باستالعان سياقتى.

دىنمۇحامەد زيادين: سوڭعى كەزدە قازاقشا ىسكەري كىتاپتار ءجيى شىعا باستادى. سولاردىڭ ساپاسى، اۋدارماسى تۋرالى قانداي پىكىردەسىز؟

رايسا سايران قىزى: قۋانىش شونبايدىڭ «ەكىنشى بولماسى» جاقسى جازىلعان كىتاپ دەپ ويلايمىن. اۆتور اۋديتورياسىن جاقسى بىلەدى. سونداي كىتاپتىڭ بارىنا قاتتى قۋانامىن. تاعى باسقا ىسكەري كىتاپتاردى وقىپ كورگەنمىن. كەيبىرى اعىلشىن تىلىنەن اۋدارىلعان ورىس تىلىندەگى ءماتىننىڭ قازاقشا اۋدارماسى بولدى. مەيلى، ول دا جامان ەمەس. شىعا بەرسىن. ۋاقىت وتە جاقسارادى ءبارى.

دىنمۇحامەد زيادين: موڭعوليا 300 مىڭ ادامدىق اۋديتوريامەن ءوز-ءوزىن اقتايتىن بيزنەس جاساپ، تابىس تاۋىپ جاتسا، قازاقستاننىڭ الەۋەتى اجەپتەۋىر سياقتى.

رايسا سايران قىزى: سونى ءتۇسىنىپ باستاپ وتىرمىن عوي. كىتاپ شىعارۋدى كوبى قايىرىمدىلىق قور، حالىققا كومەك كورسەتۋ، وكىمەتتىڭ تاپسىرماسى دەپ قابىلدايدى. جوق، مۇنى الەۋمەتتىك ىقپالى جوعارى، قوعامعا پايداسى زور بيزنەس دەپ ءتۇسىنۋ كەرەك. ول شىعىندارىن جاۋىپ، پايدا اكەلۋى ءتيىس، كەيىنگى جوبالارعا جۇمسالاتىن قاراجات تابۋى قاجەت.

دىنمۇحامەد زيادين: گارري پوتتەردى باسىپ شىعارۋ ارزان ەمەس شىعار؟ وعان مۇمكىندىكتەرىڭىز جەتىپ تۇر ما؟

رايسا سايران قىزى: جەتىپ تۇر.

دىنمۇحامەد زيادين: جەرگىلىكتى اۆتورلاردىڭ كىتاپتارىن شىعاراسىزدار ما؟

رايسا سايران قىزى: ازىرشە جوسپارىمىز جوق. ونىڭ ۇستىنە، باستى ماقساتتارىمىزدىڭ ءبىرى - الەم ادەبيەتىن قازاقشاعا اۋدارۋ. ءبىراق الداعى ءۇش-ءتورت جىلدا وتاندىق جازۋشىلارمەن سەرىكتەستىك ورناتۋدى دا قولعا الاتىن شىعارمىز.

جازۋشىمەن جۇمىس ونىڭ كىتابىن شىعارىپ بەرۋمەن شەكتەلىپ قالمايدى. ونىڭ سىرتىندا ماركەتينگ، جارناما، PR، كىتاپتاردى ساتۋ بويىنشا ۇلكەن ىستەر اتقارىلۋى ءتيىس، ياعني اۆتوردى باستان- اياق قولداپ، ونىڭ جازعان «تاۋارىن» حالىققا وتكىزۋ كەرەك. بۇل - ۇلكەن جۇمىس.

دىنمۇحامەد زيادين: تاعى دا وقىرمان رەتىندە پىكىرىمدى بىلدىرە كەتەيىن: بىزدەگى شىعارمالار يا دالانى اڭسايدى، يا وتكەندى ساعىنادى. وسى تاقىلەتتەس بىرنەشە باعىت، جانرمەن شەكتەلىپ قالعان سياقتى. الدە قازاقتارعا حوررور، فەنتەزي، فانتاستيكا، انتيۋتوپيا، پوستاپوكاليپسيس، دەتەكتيۆ وتپەي مە؟

رايسا سايران قىزى: جوق، ءبارى وتەدى. جوق قوي، بولسا، حالىق وقيتىن ەدى. بارلىق جانر قىزىق. ادام تالعامىنا قاراي دەتەكتيۆتى دە وقيدى، فانتاستيكانى دا الادى. كوميكس تە، انيمە دە، تۇلعا رەتىندە دامۋعا كومەكتەسەتىن شىعارمالار دا، ءبارىن شىعارۋعا بولادى. تەك قولعا الۋ كەرەك. جاي عانا قاعاز بەتىن كورگەننەن success-بەستسەللەر بولىپ كەتەتىن كىتاپ جوق. جۇگىرىپ جارنامالاۋ، ەلگە تانىستىرۋ، ساتۋ قاجەت. الەم باسپالارى 1 سەنت ءۇشىن بارىن سالادى.

دىنمۇحامەد زيادين: «كىتاپ وقۋ مادەنيەتى جوعالىپ بارا جاتىر» دەپ، كەيدە كوپ نارسەنى سوعان جاۋىپ قويامىز.

رايسا سايران قىزى: كىتاپ جوق قوي. مادەنيەت جوعالمايدى. كىتاپ تۇرىپ، مادەنيەت جوعالدى دەگەن - وتىرىك. ادامدار تەك ەلەكترون نۇسقاعا كوشتى، جاستار وقىمايدى دەگەنگە سەنبەيمىن. الەمنىڭ ۇلكەن كىتاپ جارمەڭكەلەرىنە بارىپ كورىڭىز. ميلليونداعان كىتاپتى مىڭداعان ادام تالقىلاپ جاتادى.

اقجارقىن قىدىرحانوۆا: جاستار وقىمايدى دەگەنمەن مەن دە كەلىسپەيمىن. كەز كەلگەن ۋاقىتتا كىتاپ دۇكەنىنە بارىڭىز، جاستار تولىپ جۇرەدى.

دىنمۇحامەد زيادين: كىتاپتارىڭىز قانداي تيراجبەن شىقتى؟

رايسا سايران قىزى: العاشقى تيراج 2000-3000 دانا ارالىعىندا باسىلىپ شىعادى. سودان كەيىن 10000 داناعا دەيىن كەتەدى.

دىنمۇحامەد زيادين: «اننا فرانكتىڭ كۇندەلىگىن» قازاقستاندا شىعارساق دەدىڭىز. قانداي تيراجبەن جارىق كورەدى؟

رايسا سايران قىزى: 5000 نان باستالادى عوي. وڭاي تارالادى دەپ ويلايمىن. كەيىن 10-20 مىڭعا دەيىن جەتىپ قالار.

اقجارقىن قىدىرحانوۆا: قانداي كىتاپتاردى قازاق تىلىنە اۋدارعىڭىز كەلەدى؟

رايسا سايران قىزى: كوپ وقىلعان كلاسسيكالاردى اۋدارعىم كەلەدى. مىسالى، لي حارپەردىڭ To Kill a Mockingbird دەگەن شىعارماسى، كەرەمەت اڭگىمەلەرى بار. سولار اۋدارىلسا دەيمىن. ءوزىم جاقسى كورىپ وقىعان، بالالارىم ءسۇيىپ وقيتىن ەڭبەكتەردى حالىققا تانىستىرعىم كەلەدى.

دىنمۇحامەد زيادين: بۇگىنگى اڭگىمەدەن ءوزىم ءۇشىن ءبىراز جاڭالىق اشتىم.

رايسا سايران قىزى: قازاقستاندا كىتاپ نارىعى بار. جوق بولسا، جاسار ەدىك. قازاقشا كىتاپ وقىعاندى cool بولدىرۋ، سانگە اينالدىرۋ كەرەك. سوندىقتان قازاق تىلىندە كىتاپ باساتىن باسپالار كوبەيسە ەكەن دەيمىن. باسەكە جوعارىلايدى. ساپاسى دا جاقسارادى. وتە جاقسى، باسپالار بولسا، باسپا اشامىن دەگەندەر بولسا، اقىل-كەڭەس بەرۋگە ءازىرمىن. بەرىپ تە كەلەمىن.

دەرەككوز:baribar.kz


سوڭعى جاڭالىقتار