الەمدەگى ەڭ ەرەكشە ارالدار

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - جەر بەتىندە قانشا ارال بار ەكەنى بەلگىسىز.

ىشىندە ۇلكەنى دە، كىشكەنتايى دا، جاسى دا، كارىسى دە بار. مىڭداعان ارالدىڭ ىشىندە مىنا 7 ارال ەڭ ەرەكشەسى. نەگە؟ ونى الدا بىلەتىن بولاسىزدار.

كاففەكلۋببەن - سولتۇستىك پوليۋسكە ەڭ جاقىن ورنالاسقان ارال

ۇزاق ۋاقىت گرەنلانديا سولتۇستىك پوليۋسكە جاقىن ورنالاسقان ارال سانالىپ كەلگەن. الايدا زەرتتەۋشى روبەرت پيري بۇل تۇسىنىكتىڭ قاتە ەكەنىن انىقتادى. ول 1900 -جىلى باسقا ءبىر كىشكەنتاي عانا ارالدى تاپقان. اراعا 21 جىل سالىپ ارالعا العاش اياق باسقان لاۋگە كوح ونى كوپەنگاگەندەگى مەيرامحاناسىنىڭ قۇرمەتىنە اتاپ، ونى سولتۇستىك پوليۋسكە ەڭ جاقىن ورنالاسقان ارال ەكەنىن مالىمدەدى.

بۋۆە - الەمدەگى ەڭ وقشاۋ جانە سالقىن ارال

افريكادان دا، انتاركتيدان دا 2200 شاقىرىم قاشىقتىقتا ورنالاسقان بۋۆە ارالى الەمدەگى ەڭ سالقىن جەر. ونىڭ ۇستىنە وقشاۋ جاتىر. ارالدىڭ بەتكى قاباتىنىڭ %90 مۇز توڭى باسقان. بۇل جەردە ادام بالاسىنىڭ تۇرماۋىنا بار جاعداي جاسالعان. سۋىق اۋا- رايى، اراسىندا سوعىپ تۇراتىن قۋاتتى داۋىلدار، 6 قاباتتى ءۇيدىڭ بيىكتىگىمەن بىردەي تولقىن ارالدىڭ بەتىن جايپاپ وتەدى.

پوينت - ىشىندە ارالى بار ارالدا ورنالاسقان ارال

تۇسىنىكسىز بە؟ فيليپپين ەلىنىڭ ەڭ ءىرى ارالى لۋسوننىڭ ورتاسىندا جاقىن ۋاقىتقا دەيىن مۇحيتتىڭ بولىگى بولعان كول بار. وسى ءبىر كولدىڭ قاق ورتاسىندا ۆولكانو اتالىپ كەتكەن ارال ورنالاسقان. قىزىق ەندى باستالادى. جانارتاۋعا ۇقسايتىن ارالدىڭ پوينت اتتى ءوز ارالى بار.

سۋرتسەي - الەمدەگى ەڭ جاس ارال

يسلانديا جاعالاۋىنداعى نورۆەگيا تەڭىزىندە 1963 - جىلى سۋ استىنداعى جانارتاۋ اتقىلاعان. كۇشىنىڭ قۋاتتى بولعانى سونشالىقتى سۋ بەتىنە شىققان لاۆا قاتىپ، كىشىگىرىم ارالدىڭ پايدا بولۋىنا سەبەپ بولدى. وسىلايشا كۇنتىزبەنىڭ 14 - قاراشاسى الەمدەگى ەڭ جاس ارالدىڭ تۋعان كۇنى سانالادى. ارالعا بار بولعانى 56 جىل بولسا دا قازىر ول جەردى ءتۇرلى وسىمدىكتەر مەن قۇستار مەكەن ەتەدى. بۇگىنگى تاڭدا سۋرتسەي اۋدانى - 2,5 شارشى شاقىرىم. ارال نورۆەگيا ميفولوگياسىنداعى وتتى الىپ سۋرتانىڭ قۇرمەتىنە اتالعان. حالىقارالىق ۇيىمنىڭ باستاماسىمەن ادام اياعى باسپاۋ ءۇشىن ارالعا بارۋعا تىيىم سالدى. دەگەنمەن جاس ارالعا قىزىعۋشىلىق تانىتىپ باراتىن تۋريستەردىڭ سانى جىل سايىن ارتىپ كەلەدى.

ماداگاسكار - الەمدەگى ەڭ كارى ارال

ەگەر سۋرتسەي ەڭ جاس ارال سانالسا، ماداگاسكار كەرىسىنشە - ەڭ كارىسى. افريكا قۇرلىعىنىڭ وڭتۇستىك- شىعىسىندا ورنالاسقان ارال وسىدان شامامەن 160 ميلليون جىل بۇرىن پايدا بولعان. ماداگاسكار دينوزاۆرلاردىڭ ومىرگە كەلۋىن، دامۋىن جانە جەر بەتىنەن جويۋلۋىنا دەيىن كورگەن. ميلليونداعان جىل بويى افريكا قۇرلىعىنان بولەك ورنالاسقاندىقتان ماداگاسكاردىڭ ەكوجۇيەسىندە وزگەشىلىكتەر بار.

بۇل ارالدا الەمنىڭ وزگە ايماعىندا جوق وسىمدىكتەر مەن جانۋارلار ءومىر سۇرەدى.

بيشوپ- روك - الەمدەگى ەڭ كىشكەنتاي ارال

جەردەگى ەڭ كىشكەنتاي ءارى ادام تۇراتىن ارال - بيشوپ- روك. انگليانىڭ جاعالاۋىندا ورنالاسقان ارالدىڭ جەر اۋدانى بار بولعانى 0,0006 شارشى شاقىرىمدى قۇرايدى. ال ونىڭ بەتىندە 1858 -جىلى شامشىراق سالىنعان.

گرەنلانديا - الەمدەگى ەڭ ۇلكەن ارال

گەوگرافيالىق تەرريتورياسىنا وراي گرەنلانديا سولتۇستىك امەريكاعا كىرەدى. ارال دانيانىڭ ءوزىن- ءوزى باسقاراتىن پروۆينتسياسى سانالادى. جەر اۋدانى بويىنشا دانيادان 50 ەسە ۇلكەن بولسا دا، ارال حالقى كىشى قالانىڭ تۇرعىندارىنان اسپايدى. گرەنلانديانىڭ باسىم بولىگى مۇزبەن قاپتالعان. كەيبىر جەرلەردەگى مۇز قالىڭدىعى 3 شاقىرىمعا دەيىن جەتەدى. ەسكيموستار - گرەنلاندياعا اياق باسقان العاشقى ادامدار. شامامەن 985 -جىلى الىپ ارالعا نورۆەگيا مەن يسلانديادان ۆيكينگتەر كەلەدى. ولار جاڭا جەردىڭ مۇزعا ورانىپ جاتقانىن كورسە دە، ونى «جاسىل جەر» (Greenland) دەپ اتايدى. ۆيكينگتەر گرەنلانديانىڭ اتىنا ءمان بەرىپ، كەلۋشىلەردىڭ سانى ءوسۋى ءۇشىن وسىلاي اتايدى.

Massaget.kz