ورالحان بوكەي: ەرتە كوكتەگەن ماحاببات ەرتە قۋرايدى

نۇر- سۇلتان. قازاقپارات - ماحاببات ابستراكتىلى، سوندىقتان دا تەوريالىق جاعى دامي بەرەدى دە، ناقتىلى ءمانىن جوعالتا بەرمەك. نەگىزىندە، سەزىم دەگەنىمىز ادامعا عانا ءتان قاسيەت، ءبىراق ول اينىعىش.

اينىعىش بولاتىن سەبەبى - ادامزات ءوزىنىڭ جاراتىلىسىنان ەش نارسەنى قاناعات تۇتقان ەمەس، ارمان مەن قيال، ءۇمىت پەن ماقسات - وسىنىڭ قاي- قايسىسى دا ءبىر عانا ۇمتىلىس ۇعىمىمەن شەكتەلمەيدى، تاپقان دۇنيەڭنىڭ، شىققان بيىگىڭنىڭ ازدىعى مەن الاسالىعىن ايعاقتاپ، ۇنەمى ءبىر تىڭ، باسقا، جاڭا دا جاقسى بەلگىسىز بىردەڭەلەردى كوكسەۋمەن كۇن كەشەدى. ادەمىلىك پەن سۇيكىمدىلىكتىڭ ءوزى سالىستىرمالى دا شارتتى، ويتكەنى قانداي دا ءبىر كەرەمەت كوركەمدىك ءسىزدىڭ كوزىڭىزگە تەڭدەسسىز كورىنگەنىمەن، باسقاعا انشەيىن جاي عانا نارسە بولۋى مۇمكىن. ادەتتە، ءبىز ءبىر ادامدى قۇلاي ۇناتقاندا، ونىڭ بويىنداعى سانداعان كەمشىلىكتى ەلەپ - ەسكەرمەيمىز، ياعني سەزىم الداۋىنا تۇسەمىز. ءسويتىپ، ۇيلەنەمىز. كۇن وتكەن سايىن، وعان جاقىنداعان سايىن ءبىرسىن دەپ ءسىزدىڭ جان دۇنيەڭىزگە ساي كەلمەيتىن قايشى قىلىقتارى اشىلا باستايدى، وسىدان اينۋ سەزىمى پايدا بولا باستايدى نەمەسە ومىردە ودان دا جاقسى كىسىلەر بارىن مويىندايسىڭ، جارىڭىزدىڭ بولمىسىندا از، ءتىپتى جوق قادىر - قاسيەتتەر مەن وزگەشە ەرەكشەلىكتەردى وزگەنىڭ جارىنان بايقايسىز، وسىلايشا اسىلدان دا وزعان اسىل، سۇلۋدان دا ارتىق سۇلۋ بار ەكەنىن تۇسىنەسىز. كوڭىلىمىزدىڭ كوك دونەنى بۇعان دەيىن شاپقىلاپ جۇرگەن شەڭبەرىن تاستايدى دا، اناۋ توپقا قوسىلعىسى كەلەدى. جالعاندا عالامات دەپ ويلاعان اۋىلىڭىزدىڭ كەمشىلىگىن كورىپ قالۋدان ازاپتى نە بار؟ ! جاقسىعا جاقىنداۋدان قاۋىپتى نە بار؟ ! اسىلىڭدى جوعالتقاننان ارتىق نە بار؟ ! شىركىن- اي، دەگىزەر، ونىڭ وكىنىشى ءومىرىڭىزدىڭ وزەگىنە اينالادى. وسى «اتتەڭ- اي» مەن «شىركىن- اي» ناعىز - ماحاببات.

ماحاببات دەگەنىمىز - قوسىلماۋ دەسەك، وعان مىناداي دالەل كەلتىرەلىك. ايتالىق، الەم ادەبيەتىنىڭ ارعى بەرگىسىن اقتارىپ وتىرساق، سۇيگەن جاستاردىڭ بىردە- بىرەۋىن ۇيلەندىرمەگەن ەكەن. نەگە؟ نەگە رومەو دجۋلەتتاعا، فارحاد شىرىنعا، قوزى بايانعا، قىز جىبەك تولەگەنگە، اباي توعجانعا قوسىلمادى؟ ! نەگە بىزدەر اھ ۇرىپ قوسىلامىز، ارپىلداپ ايىرىلاسىمىز؟ «ازاپسىز ماحاببات - ارزان ماحاببات» ، «شىن عاشىق بۇل دۇنيەدە قوسىلمايدى» - دەگەن اتامىز قازاق نەنى مەڭزەدى؟ ! بۇگىندە ءبىز سىيلاستىقتى، ۇيرەنىسۋدى، ۇلگىلى سەميا قۇرۋدى ماحاببات اتتى ۇلى ۇعىممەن شاتاستىرىپ الىپ ءجۇرمىز، سوندىقتان دا العاشقى، ورتانشى، اقىرعى ماحاببات دەپ توپقا بولەمىز. شىن عاشىقتىق - بىرەگەي ۇعىم، دارالىق پەن ماڭگىلىك دەگەنىمىز وسى. ءۇيلى- باراندى، بالالا- شاعالى بولۋ - تابيعاتتىڭ بۇيرىعى، ول جان- جانۋاردىڭ بارلىعىنا ءتان، اقىل- ويدىڭ ەمەس، شارتتى رەفلەكستىڭ جەمىسى. سانالىلىقتىڭ ارقاسىندا ءومىردى جالعاۋ فورماسىن وزگەرتتىك، ادامزاتتىڭ ايىرماشىلىعى - ءۇي سالۋىندا، جيھاز جيناۋىندا: ساۋلەتتى تۇرمىس قۇرۋعا ۇمتىلۋىندا. ال العاش ادام پايدا بولعاندا ونىڭ بىردە- بىرەۋى جوق ەدى عوي.

 وت وتتاپ، سۋ ءىشىپ ءجۇرىپ- اق ءبىزدى وسى دارەجەگە جەتكىزدى. التىن دەگەنىمىز - ىرىستىڭ كۇنى تۇسكەدە پايدا بولار. ناننىڭ كولەڭكەسى دەسەك، ماحاببات دەگەنىمىز - جالعىز- اق جان ءۇشىن جانعان سەزىمنىڭ جارق ەتىپ ءسونۋى. سەميا قۇرۋدىڭ مىندەتتىلىك، قاجەتتىلىك سيپاتى باسىم. عىلىم مەن تەحنيكا بار جەردە، تسيۆيليزاتسيانىڭ ماسقارا دامۋى تۇسىندا ادامنىڭ تابيعي سەزىمى السىرەپ، ستەوروتيپتى سەزىمى ۇستەمدىك الادى. ەندەشە، ماحاببات استە زور سانالالىقتىڭ، بىلگىر- بىلىمدىلىكتىڭ، اسقان اقىل- ويدىڭ جەمىسى بولماق ەمەس، ول - تەك جەردە عانا ءومىر سۇرەتىن، بىرتە - بىرتە ارحايزمگە اينالاتىن، تۋۋى بار، ءوسىپ- ءونۋى جوق كوزگە كورىنبەي ماڭگى جاسايتىن بەينەسى بەلگىسىز دارا ۇعىم.

ورالحان بوكەي

جارىنىڭ لەبىزى

مەن ورالحاندى 1987 -جىلى جەلتوقسان ايىندا اۋەزوۆ تەاترىندا ءبىرىنشى رەت كوردىم. ءبىز ءبىر قاتاردا جاقىن وتىرىپ قالىپپىز. ءبىرىنشى بوپ ورالحاننىڭ ءوزى سوزگە تارتتى. ودان كەيىن ارادا ءبىراز ۋاقىت وتكەندە ويلاماعان جەردەن جازۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق ۇيىندە تاعى كەزدەستىك.

كورگەن جەردەن ورالحانعا عاشىق بوپ قالدىم دەپ ايتا المايمىن. مەن ونىڭ شىعارمالارىن بۇرىن وقىماپپىن. قانداي جازۋشى، قانداي ادام ەكەنىنەن مۇلدەم بەيحابار ەدىم. ورالحان تانىسقان بويدا «مەن سوتسياليستىك ەڭبەك ەرىمىن»، «مەن اناندايمىن، مەن مىناندايمىن» دەپ ءازىل شىنى ارالاس لەپىرە سويلەدى. ىشىمنەن «ءنومىرى ءبىرىنشى ماقتانشاقتىڭ ءوزى شىعارسىڭ» دەپ كۇلىپ وتىردىم. سودان كەيىن ول مەنىڭ كابينەتىمە ءجيى كەلەتىن بولدى. مەن ول جەردە مەدبيكە بوپ ىستەپ جۇرگەنمىن. «قان قىسىمىمدى ولشەپ بەرشى» دەيدى. مەن ءۇنسىز قان قىسىمىن ولشەيمىن. «ءبارى دە دۇرىس، بارا بەرىڭىز» دەيمىن. ول: «مەنىڭ ساۋساعىم اۋىرىپ تۇر. باشپايىمنىڭ اراسى قاقساپ بارادى»، - دەپ انانى - مىنانى سىلتاۋراتىپ وتىرىپ الادى. جاي وتىرمايدى، ىشەك سىلەمدى قاتىرا كۇلدىرەدى. ءسويتىپ، بىرتە - بىرتە ءتىل تابىسىپ كەتتىك.

شىنىمدى ايتسام مەن العاشىندا ورالحاندى اسا ۇناتا قويعان جوقپىن. ماعان ونىڭ سىرت كەلبەتى سونشالىقتى تارتىمدى بوپ كورىنبەيتىن. مەن مۇنى وتكەن كۇندەردىڭ ەلەسىن سانامنان قايتا جاڭعىرتىپ، سول ساتتەگى سەزىمىم، كوڭىل - كۇيىم ارقىلى جەتكىزىپ وتىرمىن عوي. سوندىقتان دا قازىر ءوز ءسوزى مە ءوزىم ىشتەي كەرەعار كەلىپ، جان دۇنيەم استاڭ - كەستەڭ بوپ جاتىر. يا، مىنا مەن - قارشاداي عانا ەركە قىز، بۇكىل رەسپۋبليكاعا اتى بەلگىلى ورالحانعا ونشا يلىگە قويمادىم.

ءبىر كۇنى ورالحان كابينەتىمە وتە كوڭىلسىز كىردى.

ءۇن - ءتۇنسىز جايعاستى دا، كوزىمە تىك قاراپ تۇرىپ وتىرىپ: «مەن تۋرا سويلەيتىن اداممىن، كىسىنىڭ بەتىنە ايتقاندى جاقسى كورەمىن. سەن ماعان ۇنايسىڭ» - دەدى. سول ساتتە مەنىڭ جۇرەگىم اۋناپ تۇسكەندەي بولدى. بەتىم دە دۋ ەتە قالدى. نە ايتارمدى بىلمەي ساستىم. كەيىن بىرەۋلەردەن ەستىدىم، ورالحان جازۋشىلارمەن باستەسىپتى: «مەن وسى قىزدى وزىمە تابىندىرىپ الماسام ورالحان بولماي كەتەيىن» دەپتى. وسى قاڭقۋ ءسوز قۇلاعىما جەتكەندە قورلانعانىمدى كورسەڭ. كوز جاسىما يە بولا الماي ۇزاق جىلادىم. ءتىپتى سول جەرگە قايتىپ جولاعىم كەلمەي، جۇمىستان دا شىعىپ كەتپەك بولدىم. ءبىراق ورالحان مەنىڭ وكپەمدى لەزدە - اق ءجىبىتىپ جىبەردى.. .

ارداق بوكەيەۆا