الماتىدا ۇلت تاريحىن ۇلىقتاعان ەڭبەكتەر جارىق كوردى

None
None
نۇر- سۇلتان. قازاقپارات - قازاق ۇلتتىق قىزدار پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىندە «ۇلى دالا تاريحى» اتتى وقۋلىق جارىق جارىق كوردى. بۇل جايىندا اتالعان وقۋ ورنىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتىنەن ءمالىم ەتتى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.

«رۋحاني جاڭعىرۋ» جانە «ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى» باعدارلامالارى اياسىندا شىققان عىلىمي ەڭبەك ەكى كىتاپتان تۇرادى. وقۋ قۇرالىندا ۇلى دالا تاريحىنىڭ ەجەلگى داۋىردەن XX عاسىردىڭ باسىنا دەيىنگى كەزەڭدەگى وقيعالارى مەن قۇبىلىستارى جانە رۋحاني مادەنيەت اياسىنداعى ۇلتتىق قۇندىلىقتار ماسەلەسى قامتىلعان.

«جاستارعا ءتول تاريحىمىزدىڭ شىنايى بەتتەرىن اشىپ بەرۋ ءۇشىن ۇسىنىلىپ وتىرعان بۇل وقۋلىقتىڭ وزىندىك ەرەكشەلىكتەرى بار. اتاپ ايتقاندا، «ۇلى دالا تاريحى» قىزدار ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسى بويىنشا 1-كۋرس ستۋدەنتتەرىنە وقىتىلاتىن ەلەكتيۆتى پانگە ارنالعان قازاق تىلىندە جارىق كورگەن العاشقى وقۋ قۇرالى. ول تيپتىك باعدارلاما نەگىزىندە دايىندالىپ، ارنايى عىلىمي ادىستەمەلىك ساراپتامادان وتكىزىلگەن» ، - دەيدى كىتاپ اۆتورلارىنىڭ ءبىرى، تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى ەرداۋلەت بەرلىبايەۆ.

وقۋلىقتىڭ حرونولوگيالىق اياسى قازاقستان تاريحى بويىنشا قالىپتاسقان تاريحي كەزەڭدەرمەن انىقتالعان. دەگەنمەن تاريحي كەزەڭدەردەگى ۇلتتىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگىن ايعاقتايتىن وقيعالار مەن قۇبىلىستارعا باسا كوڭىل اۋدارىلعان. سونداي- اق اۆتورلار وقيعالار مەن كورىنىستەردى قازىرگى زامانمەن جانە شىنايى قوعامدىق ومىرمەن بايلانىستىرۋدى باستى نازارعا الىپتى. وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ تاريحي ساناسىن، وتانشىلدىق سەزىمىن قالىپتاستىرۋدىڭ جانە مەملەكەتتىك ساياساتتى قولداۋدىڭ وزىندىك يدەولوگياسى مەن يدەياسى دا قامتىلعان.

ايتا كەتەرلىگى، وتكەن وقۋ جىلى قازاق ۇلتتىق قىزدار پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ وقۋ ۇدەرىسىنە «ۇلى دالا تاريحى» ءپانى ەنگىزىلگەن بولاتىن. تاڭداۋ ءپانىنىڭ ماقساتى - قازاقستاننىڭ ەجەلگى داۋىردەن XX عاسىردىڭ باسىنا دەيىنگى كەزەڭ تاريحىن ستۋدەنتتەرگە جۇيەلى تۇردە وقىتۋ، شىعىس پەن باتىس مادەنيەتتەرىنىڭ ديالوگى اۋقىمىنداعى بۇگىنگى ۇلى دالا تاريحىنىڭ قايتالانباس ەرەكشەلىگى مەن ماڭىزدىلىعىن انىقتايتىن عىلىمي تۇجىرىمداردى زەردەلەۋ.

 ءپان 15 تاقىرىپتان تۇرادى. تاقىرىپتاردا «ۇلى دالا تاريحى» ءپانى جانە ونىڭ رۋحاني جاڭعىرۋ مەن تاريحي سانانى قالىپتاستىرۋداعى ورنى، تۇركى مادەنيەتىنىڭ دۇنيەتانىمدىق ءمانى جانە كوشپەندىلەردىڭ الەمدى ءتۇيسىنۋىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى، ۇلى جىبەك جولى، قازاق حالقىنىڭ ەتنوگەنەزى مەن ۇلتتىق كودى تۋرالى تىڭ دەرەكتەر قامتىلعان. سونىمەن قاتار ۇلى دالاداعى تاۋەلسىزدىك ءۇشىن كۇرەس، ۇلتتىق بىرلىك پەن بىرەگەيلىك يدەيالارى، اسكەري ونەردىڭ قالىپتاسۋى مەن دامۋ ەۆوليۋتسياسى جانە ۇلى دالانىڭ ۇلى تۇلعالارى جايىنداعى ىرگەلى زەرتتەۋ ەڭبەكتەر دە توپتاستىرىلعان.

«ءپاندى وقىتۋ بارىسىندا ۇلتتىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگى مەن باي رۋحاني تاريحىن ايعاقتايتىن وقيعالارعا جەتە نازار اۋدارىلادى. بابادان بالاعا ميراس بولعان ۇلى مۇرانى قادىرلەۋ، ونى ساقتاي وتىرىپ، ءوز ۇلەسىڭدى قوسىپ، دامىتۋ جانە كەيىنگى ۇرپاققا امانات ەتىپ تابىستاۋ سياقتى اسىل قاسيەتتەر وسى ءپان شەڭبەرىندە جۇزەگە اسىرىلادى. بۇل باستاما - بولاشاق مامانداردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن كوتەرۋمەن قاتار، مەملەكەتتىلىكتى نىعايتۋ، جاڭا قازاقستاندىق پاتريوتيزم مەن ۇلتتىق قۇندىلىقتار نەگىزىندە تاريحي سانانى قالىپتاستىرۋ سىندى ومىرشەڭ يدەيالاردى جۇزەگە اسىرۋعا سەپتەسپەك» ، - دەيدى وقۋ ورنىنىڭ عالىمدارى.

سوڭعى جاڭالىقتار