جازۋشىلار تۋرالى جاڭا كينوكارتينا جارىق كورەدى

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - «قالامگەر» - بۇل «حابار» تەلەارناسىنىڭ تاپسىرىسىمەن تۇسىرىلگەن، رەجيسسەر مۇرات بيدوسوۆتىڭ جاڭا كارتيناسى.

 تۋىندىدا XX عاسىرداعى قازاق جازۋشىلاردىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى ءسوز بولادى. اتالمىش فيلمدى 12 - قىركۇيەكتەن باستاپ ەلىمىزدىڭ كينوتەاترلارىنان كورۋگە بولادى.

تاريحي درامادا - كەڭەس داۋىرىندەگى پارتيا يدەولوگياسىنىڭ قىتىمىر قىسىمىندا قالىپ، ۇلتىن ۇلىقتاپ جۇرگەن «ۇلىلاردىڭ» ءومىرى تۋرالى باياندالادى. سول زامانداعى ءدۇيىم جۇرتتىڭ بارىن باپتاپ، جوعىن جوقتاۋمەن جۇرگەن قارىمى مول قازاق قالامگەرلەرىنىڭ باستان كەشكەن ناۋبەتتەرى، زامان مەن ادام اعىمىنداعى قاراما- قايشىلىقتار، بيلىك پەن بۇقارا اراسىنداعى بايلانىس، وزەكتى ورتەگەن ءومىر بۇرالاڭدارى، قيلى تاعدىر تاۋقىمەتىن تارتقان تۋما تالانت يەلەرىنىڭ ءومىرى. وسىنىڭ بارلىعى - «قالامگەر» دراماسىنان كورىنىس تابادى.

 «وزدەرىڭىز جاقسى بىلەسىزدەر، 70 جىلدارداعى ادەبي ورتادا كىمدەر بولدى جانە قانداي تۇلعالار قانداي ەڭبەك جاسادى. وسى تۇرعىدان ويلانىپ كورسەڭىز اتاقتى مۇقاعالي، اسقار سۇلەيمەنوۆ، ءانۋار ءالىمجانوۆ، ولجاس سۇلەيمەنوۆ، ءىلياس ەسەنبەرلين سياقتى قالام قارىمى وتە قۋاتتى وڭشەڭ مىقتىلاردىڭ ءداۋىرى بولدى. ول كەزدەگى ساياسي جۇيە ءبىزدىڭ ۇلتتىق سانامىزدى، تاريحي سانامىزدى بارىنشا باسىپ تاستاۋعا تىرىسقانى ايتپاسادا تۇسىنىكتى.

 ال سول 70 جىلدارداعى زيالى قاۋىم سەنزۋرانىڭ قىسپاعىنان جول تاپقان جاندار. ولجاس سۇلەيمەنوۆتىڭ «از ي يا» كىتابى، ەسەنبەرليننىڭ «كوشپەندىلەرى» سياقتى سىلكىنىس تۋدىرعان شىعارمالار دۇنيەگە كەلدى. ول وڭايلىقپەن جارىققا شىعا سالعان جوق. سانسىز كەدەرگىدەن، سۇزگىدەن ءوتتى. بارلىق اقىن- جازۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىعىندا يدەيالوگيانىڭ اسەرى بولا تۇرا ولار، جىڭىشكە جول ىزدەگەن ادامدار. مىنە، وسىنى كورسەتە وتىرىپ، ۇلتتىق مۇددەگە، ادەبيەتكە شىن بەرىلگەن تالانتتاردىڭ تاعدىر جولىن كورسەتۋگە تىرىستىق»، - دەيدى كارتينانىڭ رەجيسسەرى مۇرات بيدوسوۆ.

سونىمەن قاتار رەجيسسەردىڭ ايتۋىنشا، فيلمنىڭ «قالامگەر» دەپ اتالۋىنىڭ ەكى سەبەبى بار. بىرىنشىدەن، قولىنا قالام العان جازۋشىلاردى مەڭزەسە، ەكىنشىدەن، وقيعا جەلىسى جازۋشىلار ءۇيىنىڭ جانىنداعى «قالامگەر» كافەسىندە ءوربيدى.

«تۋىندىنىڭ سسەناريى جازىلۋ بارىسىندا اقىن- جازۋشىلاردىڭ ەستەلىكتەرى، مەمۋارلارى تۇگەلدەي زەرتتەلدى، زەردەلەندى. شىنىندا دا كوپتەگەن وقيعالار اتالمىش تۇلعالاردىڭ باسىنان وتكەن. دەگەنمەن ونى دالمە- ءدال، قالاي بولدى، سولاي كەلتىرۋ ول كوركەم شىعارماعا ءتان ەمەس. سوندىقتان دا ونى دامدەپ، تۇزداپ، سيۋجەتتىك جەلىگە كوركەمدىك تاسىلدەرمەن بايلانىستىرىپ، كورەرمەنگە قىزىقتى ەتىپ جەتكىزۋگە تىرىستىق. فيلمنىڭ تيترىندا جالپى پايدالانىلعان وقيعالار كىمنىڭ قاي شىعارماسىنان، قاي ەستەلىگىنەن الىنعانى، ياعني، ادەبيەتتەر ءتىزىمىن تولىق كورسەتتىك»، - دەيدى مۇرات بيدوسوۆ.

درامادا باستى رولدەردى ەرگەنباي ابۋيەۆ، دوسجان جانبوتايەۆ، بالتاباي سەيىتمامىتوۆ، نارگيز التايباي، باعداۋلەت شايماحان، جالعاس تولعانباي، كەنەن اقۇرپەكوۆ، ايدار امانباي جانە ت. ب. اكتەرلار سومدايدى. ولاي بولسا، 12 - قىركۇيەكتەن باستاپ ەلىمىزدىڭ كينوتەاترلارىنان «قالامگەر» تاريحي داراماسىن تاماشالاڭىزدار.

www.24.kz