جانكەنت قالاشىعىندا قازبا جۇمىستارى كەزىندە ءاتىر قۇيۋعا ارنالعان قۇتى تابىلدى
قۇم استىنان كونە شىنى ىدىستار تابىلعان. ولار IX- XI عاسىرلارعا تيەسىلى بولۋى مۇمكىن جانكەنتتەگى جاڭالىق مىنا كىشكەنە عانا شىنى ىدىس. بۇرىن- سوڭدى سىر وڭىرىنەن مۇنداي جادىگەر تابىلعان ەمەس. ماماندار بۇل - ءاتىر قۇيۋعا ارنالعان قۇتى دەپ توپشالاپ وتىر.
گۇلميرا ءامىرعالي، قورقىت اتا اتىنداعى ق م ۋ عىلىمي قىزمەتكەرى:
- بۇل اتىرگە ارنالعان ىدىس ەكەنىنە سەنىمدىمىز. مۇنداي شىنى قۇتىلار IX- XI عاسىرلاردا سيريادا عانا جاسالعان. ال ونى سىر ەلىنە ۇلى جىبەك جولى ارقىلى ساۋداگەرلەر اكەلگەن بولۋى مۇمكىن.
جانكەنت قالاشىعىن ارحەولوگيالىق زەرتتەۋ وبلىستىق بيۋدجەت ەسەبىنەن جانە شەتەلدىك قورلار ارقىلى جۇزەگە اسۋدا. قىزىلوردا مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتى مەن رەسەي جانە گەرمانيانىڭ ارحەولوگ عالىمدارى اراسىندا جاسالعان مەموراندۋم نەگىزىندە قازبا جۇمىستارىنا وزىق تەحنولوگيالار پايدالانىلۋدا.
گەنريح حاركە، تيۋبەنگەن ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى (گەرمانيا):
- حالىقارالىق جوبانىڭ ماقساتى - كونە قالانىڭ نەگىزى قالانعان جانە ءومىر سۇرگەن ءداۋىرىن انىقتاۋ. وسى رەتتە جەر استىنداعى عيماراتتاردىڭ پىشىنەن انىقتاۋ ءۇشىن عارىشتىق تۇسىرىلىمدەر مەن بۇرعىلاۋ ادىستەرى پايدالانىلۋدا.
ءازىلحان تاجىكەيەۆ، «ارحەولوگيا جانە ەتنوگرافيا» عىلىمي- زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ جەتەكشىسى:
- گەوفيزيكالىق ادىستەر ەسكەرتكىشتىڭ قازباعا دەيىن استىندا نە جاتقانى جونىندە بىزگە مالىمەت بەرەدى. سونىمەن بىرگە توپىراقتانۋشىلار توپىراق قۇرامىنداعى كونە زامانداعى وسىمدىكتەردى، سۇيەك ماماندارى سول كەزدەگى مالداردىڭ نەمەن قورەكتەنگەندىگى، ولاردى قالاي پايدالانعاندىعى، مىنە، وسىنداي توپىراقتانۋشىلاردىڭ، سۇيەك ماماندارىنىڭ، گەوفيزيكتاردىڭ جيناقتالعان ۇلكەن زەرتتەۋلەرى ناتيجەسىندە قازىرگى تاڭدا ءبىز كوپتەگەن ماسەلەلەرگە جاۋاپ الىپ وتىرمىز.
- بۇل - جانكەنت قالاشىعىنىڭ شىعىس قابىرعاسى. بيىكتىگى 3 مەتر، ەنى 1,5 مەتردى قۇرايدى. ول بيىكتىگى 5 مەتر، ەنى 10 مەترلىك ۇلكەن دامبانىڭ ۇستىنە سالىنعان. ويتكەنى بۇل ماڭدى وزەن سۋى شايىپ جاتقاندىقتان بۇل نىسان تاسقىننان قورعانۋ ءۇشىن سالىنعانعا ۇقسايدى. قازىرگى ۋاقىتتا ەسكى قابىرعانى قايتا قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىستارى جالعاسۋدا. جالپى ۇزىندىعى 400 مەترگە شاماسىنداعى الىپ قابىرعانىڭ كەيبىر بولىكتەرى قايتادان ساز كىرپىشپەن قالانۋدا. ماماندار وعىزدار استاناسى، كۇللى تۇركىگە ورتاق قورقىت بابا ءومىر سۇرگەن قالانى الداعى ۋاقىتتا اشىق اسپان استىنداعى مۋزەيگە اينالدىرۋدى كوزدەپ وتىر.
www.24.kz