ماماندار سەمەي پوليگونىنداعى سىناق الاڭدارىندا مال جانە كوكونىس تۇرلەرىن ءوسىرىپ جاتىر
ماماندار اسا قاۋىپتى دەگەن اۋماقتارعا سىناق ماقساتىندا شارۋاشىلىقتار قۇرىپ، مال جانە كوكونىس تۇرلەرىن ءوسىرىپ جاتىر. بۇل زەرتتەۋ جۇمىستارى مال ونىمدەرى مەن كوكونىس قۇرامىنداعى ۋلى زاتتاردىڭ كولەمىن انىقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونى رەسمي جابىلىسىمەن قاۋىپتى ايماققا جاقىن ەلدى مەكەندەردىڭ تۇرعىندارى عىلىمي زەرتتەۋ جۇمىستارىنا قولداۋ كورسەتۋ ماقساتىندا اۋىل شارۋاشىلىعىمەن اينالىسادى.
رادياتسيالىق قاۋىپسىزدىك جانە ەكولوگيا ع ز ي عالىمدارى 2010 -جىلدان بەرى ەرەكشە ءارى تابيعي جاعدايدا مال ءوسىرىپ، ەگىن ەگىپ العان ونىمدەردىڭ قۇرامىنداعى راديونۋكليدتەر قۇرامىنىڭ سىنامالارىن الىپ جاتىر.
اندرەي پانيتسكيح، ەكو جۇيەلەردى كەشەندى زەرتتەۋ ءبولىمىنىڭ باسشىسى:
- ءبىزدىڭ فەرمەرلىك شارۋاشىلىق ورتا قۋاتتى جەراستى يادرولىق سىناقتارى جۇرگىزىلگەن ءالى دە بولسا قاۋىپتى اۋماقتارعا ارنايى ورنالاسقان. ءبىز وسى جەردە زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ جاتىرمىز. ارينە، ءوز بەتىنشە جايىلىپ جۇرگەن مالدىڭ ەتىندە راديونۋكليد قۇرامى تومەن، ال ءبىز ناقتى دايەكتەمەلەر الۋ ءۇشىن قولدان ءوسىرىپ وتىرعان مالدىڭ ازىعىنا قاۋىپتىلىگى جوعارى جەم- ءشوپ قۇرامىن ازىرلەپ بەرەمىز. مۇندا وسىرىلەتىن مالدىڭ ەتى مەن ءسۇتى دە، كوكونىستەر دە تەك عىلىمي ماقساتتا پايدالانىلادى.
تابيعي زەرتحاناداعى جۇمىس تا كادىمگى شارۋا قوجالىقتارىنىڭ تىرلىگى سەكىلدى مالدى قورەكتەندىرۋدەن باستالادى.
سىمبات بايعازى، ەكىنشى دارەجەلى تەحنيك:
- قازىر ءبىزدىڭ 9 باس قوي جانە 9 باس ەشكىمىز بار. ساۋىن ەشكىلەرى. ال قويلار وسى جەرگىلىكتى مالدىڭ تۇقىمى. ءبارىنىڭ كۇيلەرى جاقسى، جەم- شوپكە دە تابەتتەرى جوعارى.
ءدال وسى شارۋاشىلىقتا كوكونىستەر دە وسىرىلەدى. سونىڭ ءبىرى - كارتوپ. ونى وسىرەتىن توپىراق قۇرامى پوليگون اۋماعىنداعى ءارتۇرلى سىناق الاڭدارىنان الىنعان. ولاردىڭ داقىلدارى زەرتحانالىق جۇمىستار ماقساتىندا عانا كادەگە جاراتىلادى. زەرتحانا جۇمىستارى باستالعالى بەرى عالىمدار كوپتەگەن تىڭ مالىمەتتەرگە قول جەتكىزگەن.
مامانداردىڭ ايتۋىنشا، سەمەي پوليگونىنداعى سىناق الاڭدارىنان تىس جەرلەردە وندىرىلەتىن اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىندە رادياتسيالىق قاۋىپ جوق. دەگەنمەن جەردى اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسى ماقساتىندا تولىقتاي پايدالانۋعا بولادى دەگەن تۇجىرىم جاساۋعا ءالى ەرتە.