كوز تيگەن بالانى قالاي ەمدەيمىز

None
None
نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - ەل ىشىندە «كوزى جاماننىڭ كوزىنەن، ءسوزى جاماننىڭ سوزىنەن ساقتا» دەگەن ءتامسىل بولسا، اراب حالقىندا «كوز تۇيەنى قازانعا، باتىردى قابىرگە تۇسىرەدى» دەگەن ماقال بار ەكەن.

قىسقاسىن ايتقاندا، كوز تيۋ دەگەن بار نارسە.

بالاعا كوز تيۋگە كوپ جاعدايدا ءوزىمىز سەبەپكەر بولامىز. يمۋنيتەتى تولىق قالىپتاسپاعان كىشكەنتاي بالانى «ونەرلى، ءبيشى، ءانشى…» دەپ قانشاما كوزدىڭ ورتاسىنا يتەرمەلەيمىز. ت. س. س. كەز كەلگەن اۋرۋدىڭ وتكىر، ورتاشا، جەڭىل بولىپ بولىنەتىنى سەكىلدى ءتىل- كوزدىڭ دە تىكەلەي جانە جاناي ءتيۋى بار. بالاعا ءتىل-كوزدىڭ سۇعى قاتتى ءوتىپ كەتسە، ول وتە قاۋىپتى جاعداي. كوزدىڭ ءالسىز نەمەسە قاتتى تيۋىنە بايلانىستى ءوز بەلگىلەرى بولادى.

كوزدىڭ سۇعى وتكىر تيگەن بالانىڭ ارقاسىنا نەمەسە بەتىنە قارا داقتار پايدا بولادى. ەمشەك ەمبەي قالادى. ومىراۋدان شىققان بالا بولسا، اۋزىنا تاماق اپارساڭ باسىن الىپ قاشادى. بۇل وتكىر تيگەندەگى جاعداي.

ال جاناي نەمەسە جەڭىل تيسە بالا مازاسىزدانىپ، تاماققا بۇرىنعىداي تابەتى تارتپاي، تەك ءسۇتتى عانا قورەك ەتەدى. كوڭىلى جابىرقاۋ تارتىپ، اينالاسىندا بولىپ جاتقان نارسەلەرگە ەلەڭ ەتپەيدى. ەش نارسەگە زاۋقى سوقپاي، مەلشيىپ وتىرا بەرەدى.

دارىگەرلەر كوز تيگەن بالاعا ەشقانداي دياگنوز قويا المايدى. بۇل مەديتسينالىق جولمەن ەمدەيتىن اۋرۋ ەمەس. شاريعاتتا كوز تيگەن بالانى ەمدەۋدىڭ ءۇش ءتۇرلى جولى ايتىلادى.

ءبىرىنشى، ەگەر بالاڭىزعا كوزى تيگەن ادامدى مولشەرلەپ بىلسەڭىز، (كەيدە ۇيىڭىزگە ءبىر عانا قوناق كەلىپ، بالاڭىز اۋىرىپ قالاتىن جاعداي بولادى عوي) وعان جاعدايدى ءتۇسىندىرىپ ايتىپ، جەڭىل دارەت العىزىپ، دارەت سۋىنىڭ قالعانىمەن بالانى شومىلدىرساڭىز، دەرەۋ ساۋىعادى.

ەكىنشى، كوزى تيگەن ادام بەلگىسىز جاعدايدا «فاتيحا»، «ىقىلاس»، «ءفالاھ»، «ناس»، «اياتۋل كۇرسى» سۇرەلەرىنىڭ بىرەۋىن وقىپ، دەنەسىن تولىقتاي سيپالاپ شىعاسىز.

ءۇشىنشى، «فاتيحا»، «ىقىلاس»، «ءفالاھ»، «ناس»، «اياتۋل كۇرسى» سۇرەلەردىڭ بىرەۋىن تازا سۋعا وقىپ، بالاعا ىشكىزەسىز.

بولماسا، جاقىن جەردەگى مەشىتكە اپارۋ كەرەك. يمام جوعارىداعى سۇرەلەردى جانە پايعامبارىمىزدىڭ (س. ع. س) ءتىل- كوز تيۋ نەمەسە وزگە اۋرۋلارعا اللادان شيپا تىلەپ ۇنەمى وقيتىن دۇعالارىن وقىپ بەرسە بولعانى. مىسالى، مىنا دۇعا: «بي- سيم- للياحي، يۋبري- كيا، ۆا مين كۋللي داعين ياشفي-كيا، ۆا مين شارري حاسيدين يزا حاسادا، ۆا مين شارري كۋللي زي عاين!». قازاقشا ماعىناسى: «قىزعانشاقتىڭ قىزعانىش كەسىرىنەن، كوز سۇعىنىڭ پالەسىنەن بولعان ءاربىر ءالسىزدى اۋرۋدان قۇتقار دەپ اللادان سۇرايمىن».

بۇل جەردە ەسكەرەتىن جايت يمامدى ءتاۋىپ، باقسى، بالگەر، سيقىرشى دەگەندەرمەن شاتاستىرىپ الىپ جۇرمەڭىز. ەگەردە ولارعا بارساڭىز ءسىزدىڭ بالاڭىزعا ىستەگەن بارلىق دۇرىس امالىڭىز تەرىسكە اينالىپ كەتپەك.

مىناداي ءبىر جايدى ەسىڭىزگە بەرىك ساقتاڭىز. ءسىزدىڭ بالاڭىزعا بىرەۋدىڭ ءتىل-كوزى تيەدى ەكەن، ال ءسىزدىڭ ءتىل- كوزىڭىز بىرەۋدىڭ بالاسىنا تيمەيمەي مە؟ ارينە تيەدى. ول ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟

بوتەن بالانىڭ ادەمىلىگىنە قاتتى ءسۇيىنىپ، تاڭ قالعان جاعدايدا «اللانىڭ قۇدىرەتى»، «اللانىڭ جاراتقانى»، «ءماشاللاھ» دەپ ايتۋ قاجەت. اقيقاتىندا، ءوز كوزىڭىز بەن ءسوزىڭىزدىڭ سۇعىن قايتاراتىن بىردەن- ءبىر امال - ونىڭ تەك عانا اللا تاراپىنان بولعانىن ايتۋ.

دەرەككوزى: پ ت توپتاماسىنان


سوڭعى جاڭالىقتار