مۇرات بوشاي ۇلى قىتايداعى ات توبەلىندەي قازاقتان وليمپيادا جۇلدەگەرىن شىعارعان باپكەر

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - ءبىز بۇگىن وزگە ەلدە جۇرسە دە، ءوز ۇلتى ءۇشىن ەرىنبەي ەڭبەك ەتىپ، قىتايداعى ات توبەلىندەي از عانا قازاقتان وليمپيادا جۇلدەگەرىن شىعارعان، ميلليارد حالقى بار ەلدەگى بوكستان باپكەر، قانداسىمىز مۇرات بوشاي ۇلى جايىندا از-كەم اڭگىمە وربىتكەندى ءجون ساناپ وتىرمىز.

ەسىمى ەلگە عانا ەمەس، بۇكىل الەمگە تانىلعان كەز-كەلگەن سپورتشىنىڭ ارتىندا ەڭبەگى ەلەنە بەرمەيتىن، كوزگە دە كورىنە بەرمەيتىن قاراپايىم ءبىر تۇلعانىڭ تۇراتىنى انىق. ول - باپكەر!

بۇگىنگى تاڭدا قازاق ەلىنىڭ اتىن الەمگە تانىتىپ، ءانۇرانىن شىرقاتىپ جۇرگەن دارابوز ساڭلاقتارىمىز بارشىلىق. مىنە، سولاردىڭ ءار جەتىستىگى سول باپكەرلەردىڭ ولشەۋسىز ەڭبەگىنىڭ ارقاسى ەكەنى داۋسىز.

بۇگىنگى تاڭدا مۇرات بوشاي ۇلى ق ح ر التاي ايماقتىق بوكس قۇراماسىنىڭ باس باپكەرى قىزمەتىن اتقارىپ كەلەدى. بۇگىنگە دەيىن تالاي تاستۇلەكتىڭ قاناتىن قومداپ، ۇيادان ۇشىرعان باپكەردىڭ العاشقى شاكىرتتەرىنىڭ ءبىرى 2008 -جىلعى بەيجىڭ وليمپياداسىنىڭ قولا جۇلدەگەرى - قانات يسلام.

قاناتتىڭ ەسىمى ايداي الەمگە اۋەسقوي بوكسشى رەتىندە قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق قۇراما كومانداسىنىڭ قۇرامىندا بەيجىڭ وليمپياداسىندا قولا مەدالىن جەڭىپ العان تۇستا تاراي باستادى. الەمدىك اقپارات كوزى قىتايداعى قازاقتار اراسىنان تۇڭعىش وليمپيادا جۇلدەگەرى اتانعان بوكسشىنىڭ اتاعىن جارىسا جازدى. بۇل ونىڭ اۋەسقوي بوكستاعى جەتكەن ەڭ بيىك شىڭى ەدى. ودان بۇرىن، قانات يسلام چيكاگوداعى وتكەن الەم چەمپيوناتىندا (2007) جانە ازيا ويىندارىندا (2006) قولا مەدال جەڭىپ العان بولاتىن.

قىتايدىڭ ىشكى بىرىنشىلىگىندە ءوز سالماعىندا 10 دۇركىن جەڭىمپاز اتانعان قانداسىمىزدى بۇگىندە كاسىپقوي بوكستىڭ كورىگىن قىزدىرىپ جۇرگەنىن سپورت سۇيەر قاۋىم جاقسى بىلەدى. مىنە، وسىنداي بوكس الەمىندە وزىندىك ورىنى بار قانات يسلام ءوزىنىڭ ءبىر سۇحباتىندا العاشقى باپكەرى مۇرات بوشاي ۇلى تۋرالى «قىتايدا بوكس 1986 -جىلدان باستاپ دامي باستادى. التايدىڭ قابا اۋدانىندا العاش رەت مۇرات بوشاي ۇلى دەگەن اعامىز بوكس ونەرىن ۇيرەندى. تۋعان اعام ەرلان سول باپكەردەن ءتالىم الدى. مەن دە مۇرات بوشاي ۇلىنىڭ شاكىرتى بولدىم. ۇستازىم اعامدى اۋىلدا دايىندادى. ول بوكستان وبلىستىق جارىستارعا قاتىسىپ ءجۇردى. 6-7 جاستان باستاپ سول كىسىلەردىڭ قالاي جاتتىققانىن كورىپ ءوستىم. ماعان ونىڭ دا اسەرى بولۋ كەرەك. سپورتتاعى ءومىرىم وسىلاي باستالدى»، - دەپ ەسكە الادى.

باپكەردىڭ شاكىرتى اتاپ وتكەن سول قىتايداعى التاي ايماعىنا قاراستى قابا اۋدانى بۇگىندە بىلعارى قولعاپ سايىپقىراندارىنىڭ مەكەنى اتانىپ كەتكەن. وعان باستى سەبەپ - مۇرات بوشاي ۇلى نەگىزىن قالاعان اۋدانداعى بوكس مەكتەبى.

مىنە وسى مەكتەپتىڭ تۇعىرىن كوتەرىپ، تۋىن بيىكتەتىپ جۇرگەن بىلىكتى باپكەر تۋرالى بۇگىندە ءبىرى بىلسە، ءبىرى بىلە بەرمەيدى.

مۇرات ارعى بەتتەگى اعايىندارعا تەك قانات يسلامنىڭ العاشقى باپكەرى رەتىندە عانا ەمەس، ۇلتجاندى ازامات، تاجىريبەلى مامان، ورەسى بيىك ۇستاز رەتىندە دە كەڭىنەن تانىمال. ول قىتاي مەن قازاقستان اراسىنداعى بوكستىڭ دامۋىنا، تاجىريبە الماسىپ، بىرگە وقۋ-جاتتىعۋ جيىندارىن وتكىزۋگە دە ءبىر كىسىدەي اتسالىسقان ازاماتتاردىڭ ءبىرى. سول ارقىلى ەكى ەلدىڭ اراسىنا دوستىق كوپىرىن سالىپ، ارعى بەتتەگى قانداستارىمىزدىڭ قازاق ەلىمەن قارىم- قاتىناسىن بايىتۋعا دا وزىندىك قوسقان ۇلەسى ۇشان- تەڭىز. ءبىر سوزبەن اتاپ ايتار بولساق، مۇرات بوشاي ۇلىنىڭ ءومىر جولى مەن سپورتتاعى قايراتكەرلىگى ءبىر كىتاپقا ارقاۋ بولاتىن دۇنيە.

مۇراتتىڭ مەكتەبىنەن قاناتپەن قاتار باقىتبەك، تولەۋقان باستاعان تالاي اتاقتى بوكس شەبەرلەرى شىقتى. ولاردىڭ بەرىسى ايماق پەن وبلىستا، ارىسى مەملەكەتتىك جانە حالىقارالىق دودالاردا دەس بەرمەي ءجۇر. م. بوشاي ۇلى مەكتەپ اشقان 1992 -جىلدان بەرى ونىڭ الدىنان 600 دەن استام قورعاسىن جۇدىرىق ۇلاندار تاربيە كوردى. ونىڭ 300 دەن استام شاكىرتى ءار دەڭگەيدەگى كوماندالار مەن مەكتەپتەردە تابىستى قىزمەت ەتىپ ءجۇر.

قازاق «ۇستازى جاقسىنىڭ ۇستامى جاقسى» دەمەي مە؟! مۇراتتىڭ شاكىرتتەرى تەك جۇدىرىقتاسۋدى عانا ءبىلىپ قويمايدى، سونىمەن بىرگە باتىرعا بىتكەن بويلارىنا ۇلت نامىسى مەن ۇلاعاتىن ءسىڭىرىپ، قاجىر مەن قايراتىنا ءباھادۇر بابالارىنىڭ ايباتىن جانىپ وسەدى. ويتكەنى ولارعا مۇرات سىندى بىلىكتى باپكەر قولىن قالاي ءدال سىلتەپ، جۇدىرىعىن قالاي ءدوپ تيگىزۋدى ۇيرەتۋمەن بىرگە، قازاق دەگەن ۇلتتىڭ ابىرويىن قالاي اسقاقتاتۋ كەرەك ەكەنىندە سانالارىنا سىڭىرگەن.

مۇرات بوشاي ۇلى وسىدان بۇرىن ەلگە كەلىپ جۇرگەن كەزدەرىندە بىرنەشە رەت جولىعىپ، جۇزدەسىپ، سۇحباتتاسىپ، داستارحان باسىندا ءبىراز اڭگىمەلەردىڭ باسىن قايىرعانىمىز بار ەدى.

ءبىر اڭگىمەسىندە قانات يسلامدى قارماعىنا قالاي العانىن بىلاي ەسىنە الىپ ەدى.

- قانات كىشكەنتاي كەزىنەن اۋىلدا ءوستى. قابانىڭ باتىس جاق شەتى ۇلكەن ساز بولاتىن. وندا، قازاق اۋىلى ورنالاسقان. سول كەزدە ول جەردى كەمەر دەپ اتايتىن. مەن سول اۋىلدىڭ تۋماسىمىن. قاناتتىڭ اعاسى ەرلان، تولەحان كەڭەسحان ۇلى دەگەن بوكسشىلاردىڭ بارلىعى وسى اۋىلدان شىقتى. قىتايدا تالاي جارىستاردا وسى اۋىلدان شىققان بوكسشىلار توپ جاردى. سول كەزدە كەمەردىڭ استىنا كوپ بالالار تايىنشا باعادى. كەيدە سول تايىنشا- تانالارىن بايلاپ تاستاپ، سازدا دوپ تەبەدى. مەن قاناتتى سول جەردەن بايقادىم.

ول ءوزى تەڭدەس بالالاردىڭ ىشىندە ەڭ ەلپەگى، جۇگىرىسى تەز، دەنەسى جەڭىل، يكەمدىلىگى وتە كۇشتى، ارەكەتى وتە ەپتى بولىپ كورىندى. كەيدە دوپقا تالاسىپ، توبەلەسكەن كەزدەردە قاناتتىڭ قايسارلىعى مەن جەڭىسكە دەگەن قۇلشىنىسى مەنى قىزىقتىردى. بار بالانى قانات باسقارىپ جۇرەتىن. العاش مەكتەپ تابالدىرىعىن اتتاعان جەتى جاسىندا جاتتىعۋعا شاقىردىم. ول اۋداندىق 2- باستاۋىش مەكتەپتە وقىدى. ساباقتان كەيىن دالادا جاتتىعادى. ول كەزدە قازىرگىدەي سپورت زالى دا جوق. كۇنىنە ساباقتان سوڭ ءبىر ساعات جاتتىقسا، دەمالىس كۇندەرى تولىق كۇن جاتتىعاتىن. 13 جاسقا تولعانشا وسى مەكتەپتە بوكستىڭ قىر- سىرىن ەركىن مەڭگەرىپ الدى. سوسىن، ۇرىمجىدەگى باسەكەلى دەنە تاربيەسى مەكتەبىنە وقۋعا ءتۇستى، - دەپ ءبىر اڭگىمەسىندە ايتقانى ءالى دە ەسىمدە.

سونداي-اق، قاناتپەن بىرگە بوكستى باستاعان كەيبىر قازاق بالالارى ارى قاراي سپورتتان قول ءۇزىپ كەتكەنىن دە ءبىر اڭگىمەسىندە ايتىپ قالىپ ەدى.

- قاناتپەن بىرگە قانشاما قازاقتىڭ بالاسى بوكس زالىنا كەلدى. قاناتپەن تەڭ ءتۇسىپ، تەڭ سوعىسىپ، تەڭ جۇرگەن بالالاردىڭ كوبىسى كەيىن جاتتىعۋدى تاستاپ كەتتى. ەلدوس دەگەن ءبىر جاقسى بالا بولىپ ەدى. ول قاناتتان كەم تۇسپەيتىن. وكىنىشتىسى، بوكستى ارى قاراي جالعاستىرمادى. ادامدى ءار قانداي كاسىپتەن بيىك شىڭعا شىعاراتىن، ارمانىنا جەتكىزەتىن جالعىز دۇنيە بار. ول - تاباندىلىق. جاپاكەشتىلىك بوكسشىنى شىڭداي تۇسەدى. مىنە، قانات بۇگىنگى بيىگىنە سول تاباندىلىعىنىڭ ارقاسىندا قول جەتكىزدى. قاناتتىڭ سول ەڭبەكقورلىعىن، جاپاكەرشىلىگىن، العان بەتىنەن قايتپايتىن قايسارلىعىن بۇگىنگى شاكىرتتەرىمە ۇلگى ەتىپ ايتىپ وتىرامىن، - دەيدى مۇرات بوشاي ۇلى.

مىنە، سول مۇرات بوشاي ۇلى العاش رەت بوكس الىپپەسىن ۇيرەتكەن قانات يسلام بۇگىندە اتا- جۇرتىنا ورالىپ، قازاقستان تۋى استىندا كاسىپقوي بوكستا باعىن سىناپ ءجۇر.

قانات يسلام ەلگە ورالعان سوڭ WSB جوباسىنداعى «استانا ارلاندارى» بوكس كلۋبىنا قابىلدانىپ، تالاي سىندارلى ساتتە كوماندالاستارىنا جەڭىس سىيلادى. كەيىن، ياعن 2012 -جىلى «ارلاندار» ساپىنان كەتىپ قىركۇيەكتە اقش- قا تازا كاسىپقوي بوكسقا بەت بۇردى.

قازىرگە دەيىن كاسىپقوي بوكستا 26 جەكپە-جەك وتكىزىپ بارلىعىندا جەڭىسكە جەتتى. ونىڭ 21 ىن نوكاۋتپەن ۇتتى.

قانات سوڭعى جەكپە-جەگىن 5 -شىلدە كۇنى الماتىدا دومينيكالىق حۋليو دە حەسۋسپەن قولعاپ ءتۇيىستىرىپ، نەبارى 14 سەكۋندتا قارسىلاسىن ۇرىپ جىقتى.

وسى جەڭىسىنىڭ ارقاسىندا ول ورتا سالماقتا WBO Inter- Continental چەمپيونى اتاعىنا قول جەتكىزىپ، BoxRec.com پورتالىنىڭ الەمدىك رەيتينگىندە 88.69 ۇپايمەن 1561 كاسىپقوي بوكسشى اراسىندا 35-ورىنعا كوتەرىلدى.

مىنە، وسىنداي بيىكتەردى باعىندىرىپ، ەل القاۋىندا جۇرگەن قانات يسلامنىڭ العاشقى باپكەرى مۇرات بوشاي ۇلىنىڭ دا ەڭبەگى زور ەكەنى داۋسىز.

اۆتور: كۇنسۇلتان وتارباي

(2019)