بالاڭىزدىڭ ەرنىنەن سۇيمەڭىز
جۇكتىلىك ءداۋىرى كەزىندە 9 اي بويى اكە-شەشە بالاسىن قۇشاعىنا الاتىن كۇنىن سابىرسىزدانا كۇتەدى.
نارەستە شىر ەتىپ، دۇنيە ەسىگىن اشقان كەزدە اكە-شەشەنىڭ قۋانىشتان جۇرەگى جارىلا جازدايدى. ەندى، مىنە، ساعىنا كۇتكەن بالالارىن قۇشاقتاپ، ونى ءسۇيۋ مۇمكىندىگىنە يە بولدى.
دۇنيەگە كەلگەننەن كەيىن نارەستە ءۇشىن اكە-شەشەسىنىڭ دەنەسىنە ءوزىن جاقىن سەزىنۋى وتە ماڭىزدى. ياعني، نارەستەنى اكە-شەشەسى قۇشاقتاپ، سۇيگەن كەزدە ول ءوزىن سەنىمدى سەزىنەدى.
دەگەنمەن دە، نارەستەلەر مەن بالالاردىڭ سۇيۋگە بولاتىن بەتتەرى، جۇپ-جۇمساق قولدارى، تورسىقتاي شەكەسى تۇرعان كەزدە نەلىكتەن ولاردىڭ ەرىندەرىنەن ءسۇيۋىمىز كەرەك؟ بالاسىنىڭ ەرنىنەن سۇيگەن اتا-انا «ونى قاتتىراق جاقسى كوردىم» دەپ ويلاي ما؟ ارينە، جوق. كەرىسىنشە، اتا-انالار بالالارىن جاقسى كورەتىن بولسا جانە ولارعا فيزيكالىق نەمەسە رۋحاني تۇرعىدان زيانىن تيگىزگىسى كەلمەسە، ولاردىڭ ەرىندەرىنەن سۇيمەسىن.
بالالاردىڭ ەرنىنەن ءسۇيۋدىڭ تومەندەگىدەي زياندارى بار:
- يممۋنيتەتتەرى ءالى ءالسىز بولعاندىقتان، ءبىزدىڭ اۋزىمىز ارقىلى ميكروپتار اعزاسىنا تەزىرەك وتەدى دە ءجيى سىرقاتتانادى.
- ۇشىق، بەزەۋ، ءتىس ەتىنىڭ جارالارى سەكىلدى ينفەكسيالاردىڭ ءوتۋ قاۋىپى بار. اسىرەسە، نارەستەلەر مەن بالالار ءۇشىن ۇشىق وتە قاۋىپتى.
- بالالارعا جىنىستىق تاربيە بەرۋ بارىسىندا دەنەلەرىنىڭ وزدەرىنە عانا ءتان بولىگى بار ەكەنىن جانە ول جەرلەرىنە ەشكىمنىڭ قول تيگىزۋىنە رۇقسات بەرمەۋى كەرەك ەكەنىن ايتىپ جاتقاندا، ەگەر اتا-انا ءوزى بالاسىنىڭ ەرنىنەن سۇيەتىن بولسا، بالانىڭ ساناسىندا قاراما-قايشىلىقتار تۋىندايدى.
- اتا-اناسى ەرنىنەن سۇيەتىن بالالار باسقالاردىڭ دا ەرنىنەن سۇيۋىنە قارسىلىق بىلدىرمەيدى. ويتكەنى، بالالار ءۇشىن اتا-انالارىنىڭ بارلىق ءىسى دۇرىس بولىپ ەسەپتەلەدى جانە رۇقسات ەتىلەدى دەپ ويلايدى. وسىلايشا، ولار وزدەرىن جامان نيەتتى ادامداردىڭ ءىس-ارەكەتىنەن قورعاي المايدى، ءتىپتى ولاردىڭ بۇل ارەكەتىنىڭ جامان جانە زياندى ەكەنىن تۇسىنە دە المايدى.
- اكەسى ۇلىنىڭ، اناسى قىزىنىڭ ەرنىنەن سۇيگەن كەزىندە بالا جىنىس انىقتاۋدا قينالۋ، وسكەندە باسقا جىنىستى تاڭداۋ، ياعني ءوز جىنىسىن يەلەنە الماۋ سەكىلدى قاۋىپتەرگە جول اشۋى مۇمكىن.
- اكەسى قىزىنىڭ، اناسى ۇلىنىڭ ەرنىنەن ءسۇيۋى بولاشاقتا اكە-شەشە مەن بالانىڭ اراسىنداعى قارىم- قاتىناسقا كەرى اسەرىن تيگىزۋى مۇمكىن. ءتىپتى، بۇل بالالار ەرتەڭ ۇيلەنگەن كەزىندە وتباسىلىق ءومىرى مەن جىنىستىق ومىرىندە دە قيىندىقتارعا دۋشار بولۋى مۇمكىن.
- ەرىننەن ءسۇيۋ جىنىستىق بەلگىلەردى دە قامتيتىندىقتان، بالادا جىنىستىق دابىل ەرتە قاعىلىپ، بالانىڭ باسى قاتادى ءارى ونىڭ دامۋىنا دا كەرى اسەرىن تيگىزەدى.
- اكە- شەشەسى تاراپىنان ەرنىنەن سۇيىلەتىن بالا مەكتەپتە دوسىنىڭ نەمەسە ۇيگە كەلگەن قوناقتىڭ ەرنىنەن سۇيۋگە تىرىسسا، وندا ونىڭ بۇل ارەكەتى قوعامدى ءوز ورنىن تابۋىنا زيانىن تيگىزەدى.
بالالارىمىزدى سۇيەيىك، ءتىپتى ءجيى-ءجيى سۇيەيىك. ءبىراق، ەرنىنەن، قۇيرىعىنان نەمەسە سانىنان ەمەس، بەتىنەن، قولىنان، شەكەسىنەن سۇيەيىك.
ەلجاس ەرتاي ۇلى «باقىتتى وتباسى» وتباسىلىق كەڭەس ورتالىعى