اكىمدەر وبلىس ورتالىقتارىن اسەمدەپ، جىلتىراتۋعا قۇمار - بەرىك ءابدىعالي ۇلى

None
None
نۇر- سۇلتان. قازاقپارات - «كيەلى قازاقستان» عىلىمي- زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ باسشىسى، ساياسي عىلىمدار كانديداتى بەرىك ءابدىعالي ۇلى ق ر پرەزيدەنتى قاسىم- جومارت توقايەۆتىڭ جەرگىلىكتى اكىمدەرگە بەرگەن نۇسقاۋى ماڭىزدى ەكەنىن ايتادى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.

عالىم مەملەكەت باسشىسى سايلاۋ كەزىندە بەرگەن ۋادەسىن ىسكە اسىرۋعا ناقتى كىرىسە باستادى دەگەن پىكىردە.

«سول كەزدە ايتىلىپ، ەلدىڭ كوڭىلىنە قونعان ماسەلەلەر كەشەگى ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىندا كورىنىس تاپتى. ونىڭ ىشىندە ماعان بيۋدجەتتىك قاراجاتتى ءتيىمدى جۇمساۋ بويىنشا بەرگەن نۇسقاۋلارى ۇنادى. قازاقستاندا قاراجات بار. ءار ءتۇرلى جوبالارعا ميلليارد- ميلليارد اقشا كەتىپ جاتىر. قاراجاتتى جۇمساۋداعى نەگىزگى ولشەم ادام بولۋى كەرەك. مەملەكەت باسشىسى وسىنى تالاپ ەتىپ وتىر. مىسالى جولدى جول ءۇشىن ەمەس، قاراجاتتى يگەرۋ ءۇشىن ەمەس، ادامدار ءجۇرۋ ءۇشىن سالادى. مىنە جۇمىسقا، قاراجات يگەرۋگە دەگەن قاتىناس وسى تۇرعىدا وزگەرۋى كەرەك. پرەزيدەنت ءوز سوزىندە ميلياردتاعان قارجى جۇمساپ جاتقان وڭىرلەردى مىسالعا الدى. سول جوبالاردى باستاماس بۇرىن حالىقپەن كەڭەسۋ كەرەكتىگىن ايتتى» ، - دەيدى ول. بەرىك ءابدىعالي ۇلىنىڭ ايتۋىنشا، اۋىلداردىڭ قاڭىراپ بوس قالۋى - بۇگىنگى كۇننىڭ ەڭ وزەكتى ماسەلەسىنە اينالىپ وتىر.

«بۇگىندە سۋ جوق اۋىلدار بار. اۋىلداردان حالىقتىڭ كەتۋى - ۇلكەن پروبلەما. نەگىزگى سەبەپ جۇمىسسىزدىق دەسەك، وندا زەينەتكەرلەر نەگە ۇدەرە كوشىپ جاتىر؟ سەبەبى، قالاداعىداي جايلى تۇرمىس جوق. قازىر ونداي جاعدايدى شاعىن قازاندىقتار ارقىلى اۋىلدا دا جاساۋعا بولادى. وعان تەحنولوگيا مۇمكىندىك بەرەدى. اقساقالى كوشكەن سوڭ اۋىل دا ۇزاققا بارماي قۇريدى. بيۋدجەت ۇنەمدەۋ ءۇشىن 2-3 اۋىلدى ءبىر اۋىلعا كوشىرە سالۋ كەرەك دەيتىندەر بار. وسىنىڭ سالدارىنان جەرىمىز بوس، يەسىز قالۋى مۇمكىن. مەملەكەت باسشىسى سونى توقتاتۋ ءۇشىن وڭىرلەردى دامىتۋدىڭ جاڭا باعدارلاماسىن قولعا الۋدى تاپسىرىپ وتىر. ادام مۇددەسىن ءبىرىنشى قويۋ وسى جەردە دە الدىمىزدان شىعادى. قارجىنى ۇنەمدەۋدى ەمەس، ادام يگىلىگىنە ءتيىمدى جۇمساۋدى ويلاۋ قاجەت» ، - دەدى ساياسي عىلىمدار كانديداتى.

ساراپشى كەشەگى ۇكىمەت ماجىلىسىندە بيۋدجەتتىڭ ءبىر بولىگىن حالىقتىڭ قاتىسۋى ارقىلى يگەرۋ ءسوز بولعانىن ايتادى. «بۇل الەمدە بار تاجىريبە. بيۋدجەتتىڭ بەلگىلى ءبىر بولىگىن قايدا جۇمساۋ كەرەكتىگىن تۇرعىندار وزدەرى اقىلداسىپ شەشەدى. ءبىر جاعىنان وسىنىڭ ارقاسىندا حالىق تا بيۋدجەتتىڭ نە ەكەنىن كوزىمەن كورىپ، تۇسىنەدى. اكىمنىڭ نەگىزگى جۇمىسىنىڭ ءبىرى - كاسىپكەرگە قولداۋ كورسەتۋ ەكەنىن ايتىلدى. بۇرىن بۇل بىزدە شاعىن جانە ورتا بيزنەس وكىلدەرىنە قولداۋ كورسەتۋ تۇرعىسىندا، جوسپارلى تۇردە ءجۇردى. بىلاي قاراساڭ، اكىمگە ول تەك ەسەپ بەرۋ ءۇشىن عانا كەرەك ەدى. ال بۇل جولى كاسىپكەردەن تۇسكەن سالىق جەرگىلىكتى اكىمدىك بيۋدجەتىنە قالادى دەپ وتىر. كاسىپكەردىڭ بيزنەسى دامىعان سايىن ونىڭ سالىعى ارتادى. سالىق ارتقان سايىن ءوڭىردىڭ بيۋدجەتى كوبەيەدى. ياعني اكىمدى بۇل ىستە ىنتالاندىراتىن فاكتور پايدا بولماق» ، - دەيدى مامان.

ول سونداي- اق، وڭىرلەرگە قاتىستى تەڭگەرىمسىز ساياسات قالىپتاسقانىن ايتادى. «ءار وڭىرگە قاراجات ءار ءتۇرلى بولىنەدى. بۇل جەردە اكىمنىڭ ىقپالدىلىعى، بىلىكتىلىگى، قۇجاتقا تياناقتىلىعى سياقتى دۇنيەلەر كوپ ماسەلەنى شەشىپ ءجۇر. مەملەكەت وسىنىڭ ءبارىن ونداعى حالىقتىڭ سانى مەن تابيعي ەرەكشەلىگىنە، ەكونوميكاسىنىڭ تابىسىنا ساي رەتتەپ وتىرۋ قاجەت. ۇكىمەت مۇشەلەرى وڭىرلەردە ءجيى ءجۇرۋى كەرەك. كوپتەگەن مينيسترلەر اۋىل تۇگىل، اۋداندارعا اياق باسپايدى. ەشقاشان وڭىرلەردە جۇمىس ىستەپ كورمەگەن. ال اكىمدەر بۇگىندە وبلىس ورتالىقتارىن اسەمدەپ، ودان قالسا اۋدان ورتالىقتارىن جىلتىراتۋعا قۇمار. شالعاي اۋىلدارعا اياق باسپايتىن وبلىس اكىمدەرى دە بار. اۋىلعا بارسا دا تىكۇشاقپەن كەلىپ، تىكۇشاقپەن كەتەتىندەردى كورىپ ءجۇرمىز. سول اكىم سول جولمەن ءجۇرىپ كورسە عوي دەگەن قىجىل بار ەل ىشىندە. راسىمەن دە، 5-6 ساعات ەل قۇساپ جول ازابىن كورسە، ءبىرىنشى كەزەكتە توزىعى جەتكەن جولداردى جوندەتكىزەر ەدى. اكىمدەرگە «حالىققا جاقىن بولىڭدار» دەگەندە وسىنى مەڭزەدى دەپ ويلايمىن. ءوز كوزىممەن كورگەن جەزقازعان- قىزىلوردا، ۇلىتاۋ- ارقالىق، ارقالىق- دەرجاۆينسك جولدارىن مىسالعا كەلتىرۋگە بولادى. سول جولدار جوندەلسە، وڭىرلەردىڭ ءبىر- بىرىمەن بايلانىسى نىعايار ەدى. قازىر جول جوندەۋ جۇمىستارىندا جۇيە جوق. باستالادى دا، اياعى سۇيىلىپ كەتەدى» ، - دەيدى بەرىك ءابدىعالي ۇلى.

اكىمدەردىڭ ەلدىڭ مۇڭ- مۇقتاجىنا قۇلاق تۇرە ءبىلۋى - باستى تالاپتىڭ ءبىرى بولماق. ساراپشىنىڭ پىكىرىنشە، ۋاقىتتىڭ ءوزى وڭىردەگى باسشىلاردان وسىنى تالاپ ەتىپ وتىر. «پرەزيدەنت ەل ۇنىنە قۇلاق تۇرە بىلەتىن مەملەكەت قالىپتاستىرۋ تۋرالى ايتتى. جەر- جەردەگى اكىمدەر - مەملەكەتتىڭ وكىلى. سولار ءار ازاماتتىڭ كوكەيىندە جۇرگەن ماسەلەنى ءبىلۋى كەرەك. ول ءۇشىن الەۋمەتتىك جەلىدە بەلسەندى جۇمىس جاسالىپ، ءاربىر اكىمدىك جانىندا ارنايى كەڭەستەر ناقتى ىسپەن اينالىسۋى كەرەك. بۇعان دەيىن حالىق باسشىعا باعىنادى دەگەن تۇسىنىك بولسا، پرەزيدەنت ماسەلەنى باسقاشا قويىپ جاتىر. اكىمدەرگە باعانى حالىق بەرۋى كەرەك. ەندىگىدە حالىقتان وڭ باعا الماعان اكىمنىڭ ماسەلەسى قارالاتىنى دا ايتىلدى» ، - دەپ تۇيىندەدى ول.

سوڭعى جاڭالىقتار