ۆەلوسيپەدتەردىڭ قانداي تۇرلەرى بولادى

None
None
نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - ەرتە مە، كەش پە ءاربىر ۆەلوشاباندوز وزىنە جاڭا ۆەلوسيپەد ساتىپ الۋدى ويلايدى.

كەيبىرەۋىنىڭ ۆەلوسيپەدى سىنىپ قالادى، بىرەۋ ءوز ۆەلوسيپەدىنەن شارشايدى، ال كەيبىرىنىڭ ءتىپتى ەشقاشان ۆەلوسيپەدى بولماعان. قاي جاعداي بولماسىن ءارقايسىندا باستى ماسەلە تۋىندايدى: دۇكەندە ۇسىنىلعان الۋان ءتۇرلى ۆەلوسيپەدتەردىڭ ىشىندە قايسىن تاڭداۋ كەرەك.

بىرىنشى كەزەكتە، سىزگە ۆەلوسيپەد نە ءۇشىن قاجەت جانە ونى قانشا ۋاقىت تەبەتىنىڭىزدى انىقتاپ الۋ ماڭىزدى. بالكىم، ءسىز تاس جول جارىسىنا قاتىسقىڭىز كەلەتىن شىعار، بولماسا ۆەلوسيپەد جورىعىنا شىقپاقسىز، تريۋكتەر جاساماقسىز، تاۋدان ۇلكەن جىلدامدىقتا سەكىرمەكسىز نەمەسە اپتاسىنا ءبىر رەت دۇكەنگە بارىپ كەلۋ ءۇشىن عانا كەرەك شىعار؟ ارينە سىزگە ءارقايسىنا سايكەس ۆەلوسيپەد ءتۇرىن تاڭداۋ كەرەك بولادى. سونىمەن، دۇكەندە قانداي ۆەلوسيپەد تۇرلەرىن كەزدەستىرە الاتىنىمىزدى تالقىلايىق.

ۆەلوسيپەد تۇرلەرى

1. جول ۆەلوسيپەدى

بۇل ماقالانى وقىپ وتىرعان ءاربىر ادام، ءبىر رەت بولسىن مۇنداي ۆەلوسيپەدتى تەۋىپ كورگەنىن سەنىمدى ايتا الاتىن شىعار، ال كوبىنىڭ ۆەلوسيپەدكە دەگەن قۇمارلىعى ءدال وسى ءبىرىنشى «ەرەسەك» ۆەلوسيپەدتەن باستالعان. ۆەلوسيپەدتىڭ بۇل ءتۇرىن اسا سيپاتتاۋ قاجەت ەمەس - ءبارى ونسىز دا تۇسىنىكتى. ايتا كەتەرلىگى، جول ۆەلوسيپەدى يكەمسىز، ءبىرشاما اۋىر جانە ىڭعايسىز، دەمەك ۇزاق جولدا ادامدى شارشاتىپ جىبەرۋى مۇمكىن. الايدا ونىڭ دا وزىندىك ارتىقشىلىقتارى بار: قۇرىلىسىنىڭ قاراپايىمدىلىعى، جوعارى سەنىمدىلىك جانە ارزان باعا.

ەگەر ءسىز قالا سىرتىنداعى ساياجايدا اپتاسىنا ەكى رەت دۇكەنگە بارىپ- كەلىپ تۇرۋدى كوزدەسەڭىز وسى ۆەلوسيپەدتى الۋىڭىزعا بولادى - بۇدان ارتىققا ول شىداس بەرمەيدى.

2. سەرۋەنگە ارنالعان (قالالىق) ۆەلوسيپەد

سەرۋەنگە ارنالعان ۆەلوسيپەدتەر ساپالىق ەسكىرگەن جول ۆەلوسيپەدىنىڭ لوگيكالىق جالعاسى بولىپ تابىلادى: ولار ءبىرشاما ىڭعايلى، جايلى، فۋنكسيونالدى، ءبىراق سايكەسىنشە باعاسى دا قىمباتىراق.

كوبىنەسە مۇنداي ۆەلوسيپەدتەردىڭ الدىڭعى نەمەسە ەرتتەلگەن امورتيزاتورى، اشىق (ياعني ۇستىڭگى تۇتىگى جوق) جەڭىل راماسى (كەيدە جينالاتىن)، كەڭ جۇمساق ەر- توقىمى، قاناتتارى، جۇكسالعىشى (كوبىنەسە ازىق- تۇلىك كورزيناسى)، شىنجىر قورعانىشى جانە كەيدە ۆەلوفارى مەن ۆەلوجىپىلىقتاتقىشى بولادى. ادەتتە مۇنداي ۆەلوسيپەدتەر ۇلكەن جىلدامدىقتى (7-دەن 21 جىلدامدىققا دەيىن) كاسسەتالىق نەمەسە تومەن دەڭگەيلى اۋىسپالى بەرىلىستى پلانەتارلىق مەحانيزمدى بولادى. سەرۋەندىك ۆەلوسيپەدتەردىڭ دوڭگەلەگى الۋان ولشەمدى بولىپ كەلەدى، سول سەبەپتى بارىنشا قولايلى جانە ىڭعايلى نۇسقانى تاڭداۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. مۇنداي ۆەلوسيپەدتە تىك وتىراتىندىقتان، قول مەن ارقاعا تۇسەتىن جۇكتەمە ءبىراز جەڭىلدەپ، سەرۋەنمەن راحاتتانۋعا بولادى. تاعى ءبىر ارتىقشىلىعى، كوپتەگەن مەحانيزمدەرى كۇتىپ- باپتاۋدى قاجەت ەتپەيدى، بۇل دا ۋاقىت ۇنەمدەيتىنىن ەسكەرۋ كەرەك. دەگەنمەن مۇنداي ۆەلوسيپەدتەر ۇلكەن جۇكتەمەگە ەسەپتەلمەگەن، سوندىقتان سەرۋەندىك ۆەلوسيپەدتەر بيىكتىكتەن سەكىرۋگە نەمەسە كۇردەلى ۆەلوجورىقتارعا توزەدى دەۋ بەكەر.

مۇنداي ۆەلوسيپەد ساياباقتا جايباراقات سەرۋەندەۋگە، باياۋ قارقىندى كىشىگىرىم ۆەلوساياحاتتارعا جانە دۇكەن نەمەسە جۇمىسقا بارىپ- كەلۋگە جاقسى. بۇدان وزگە، سەرۋەندىك ۆەلوسيپەد ەگدە جاستاعى بەلسەندى ادامدارعا جارايدى.

تاۋ ۆەلوسيپەدى

تاۋ ۆەلوسيپەدى ەڭ كوپ تارالعان ۆەلوسيپەد ءتۇرى بولىپ سانالادى. ويتكەنى مۇنداي ۆەلوسيپەدتەر امبەباپ جانە اسفالت جولدارمەن سەرۋەندەۋگە دە، ورمان جالعىز اياق جولىمەن جۇرۋگە دە ىڭعايلى. «تاۋ ۆەلوسيپەدى» ماعىناسىنا الۋان ءتۇرلى، كەيدە ءتىپتى ءبىر- بىرىنەن قاتتى ەرەكشەلەنەتىن جانە ءارتۇرلى ماقساتتا جاسالعان ۆەلوسيپەدتەر كىرەدى:

باستاپقى دەڭگەيدەگى تاۋ ۆەلوسيپەدتەرى

بۇل ساناتقا نەگىزىندە سەرۋەنگە ارنالعان، ءبىراق سىرت كەلبەتى تاۋ ۆەلوسيپەدىنە ۇقسايتىن اسا قىمبات ەمەس ۇلگىلەردى جاتقىزۋعا بولادى. مۇنداي ۆەلوسيپەدتەردىڭ باسقالاردان ەرەكشەلىگى قالقا جابدىقتارىنىڭ تومەن ساپالى، وتىراتىن جەرى بيىك بولعاندىقتان قول مەن ارقاعا كۇش تۇسپەيتىندىگى، قىمبات ەمەس امورتيزاتورلىق ايىرلار، سونىمەن قاتار ىڭعايلىلىقتى ارتتىراتىن جۇمساق ورىندىق، باسقىش، جۇكسالعىش جانە ت. ب. ءتۇرلى اكسەسسۋارلاردىڭ بولۋىندا. مۇنداي ۆەلوسيپەدتەردىڭ قولدانۋ اياسى تۋرا سەرۋەندىك ۆەلوسيپەدتەردەگىدەي - قالا مەن سىرت ايماقتا اۋەسقوي سەرۋەندەۋ.

كروسس- كانتريگە ارنالعان ۆەلوسيپەدتەر

بۇل ءتۇر سىرت كەلبەتى جاعىنان باستاپقى دەڭگەيدەگى تاۋ ۆەلوسيپەدىنە ۇقساس، الايدا بۇل ءتۇردىڭ ۇلگىلەرى بەرىكتىگىن ارتتىراتىن مىقتى ءارى جەڭىل راماعا (باتتينگ)، جوعارى دەڭگەيلى قالقا جابدىقتارىنا جانە كوپ جاعدايدا ديسكتىك تەجەگىشكە يە. سونىمەن قاتار بلوكتالاتىن ءقىسقاجۇرىستى امورتيزاتورلىق ايىر سالىستىرمالى تۇردە تەگىس جولمەن جۇرگەندە ارتىق كۇش سالۋدى تالاپ ەتپەيدى. مۇنداي ۆەلوسيپەدتەردىڭ ورىندىعى الدىڭعى تۇرلەرگە قاراعاندا تومەنىرەك. جانە بۇل ۇلگىدە جۇمساق ورىندىق پەن ازىق-تۇلىككە ارنالعان كارزەڭكە بولمايدى. مۇنداي ۆەلوسيپەدتەر ۆەلوشاباندوزدىڭ ويلى- قىرلى جەرلەردە بارىنشا تەز قوزعالۋىنا، ورگە شىعىپ- تۇسۋىنە ىڭعايلى بولۋ ءۇشىن ارنالعان. جالپى، بۇل ساناتتاعى ۆەلوسيپەدتەردى قالادا سەرۋەندەۋدى جانە ويلى- قىرلى جەرلەردە ايداۋدى جاقسى كورەتىن ۆەلواۋەسقويلارعا ۇسىنۋعا بولادى.

تريال/فريستايلعا ارنالعان ۆەلوسيپەدتەر

ءتۇرلى تريۋكتەردى ورىنداۋعا ارنالعان ەرەكشە ۆەلوسيپەدتەر توبى. مۇنداي ۆەلوسيپەدتى اجىراتۋ وڭاي: وتە كىشكەنتاي بويلى بەرىك راما، بەرىك جالپاق دوڭگەلەكتەر، مىقتى تەجەگىش، قاناتتارىنىڭ نەمەسە باسقا دا سول سياقتى جابدىقتاردىڭ جوقتىعى. كەيبىر تۇرلەرىنىڭ ءتىپتى ەر- توقىمى دا بولمايدى - بۇل تريۋكتەردى ورىنداۋعا كەدەرگى جاسايدى. مۇنداي ۆەلوسيپەد جورىققا شىعۋعا، ءتىپتى قىسقا سەرۋەنگە شىعۋعا جارامايدى - ول تەك تريۋكتەر ورىنداۋعا ارنالعان.

داۋنحيلگە ارنالعان ۆەلوسيپەد

تاۋدان جوعارى جىلدامدىقپەن ويلى- قىرلى جەرگە ءتۇسۋ - مۇنداي ۆەلوسيپەدتەر ءدال وسىعان ارنالعان. اۋىر بەرىك راما (سالماعى ماڭىزدى ەمەس)، مىقتى ديسكىلىك تەجەگىشتەر، ەكى ءۇزىنجۇرىستى امورتيزاتور - ۆەلوسيپەدتىڭ بۇل ءتۇرىنىڭ اجىراماس بولشەكتەرى. مۇنداي ۆەلوسيپەدتەر تەك قانا داۋنحيلگە ارنالعان جانە ۇلكەن جۇكتەمەلەردى كوتەرە الادى.

تاۋ ۆەلوسيپەدتەرىنىڭ ەڭ نەگىزگى تۇرلەرى وسىلار. ارينە، ولاردىڭ تاعى كوپتەگەن تۇرلەرى بار، مىسالى دёرت- دجامپ، فريرايد نەمەسە نورت- شورعا ارنالعاندارى، ءبىراق ولاردىڭ ءبارى جوعارىدا اتالىپ وتكەن بايكتاردىڭ ءبىر تۇرلەرى بولىپ سانالادى.

تاس جول ۆەلوسيپەدتەرى

مۇنداي ۆەلوسيپەدتەر تەگىس اسفالتتا تەز جۇرۋگە ارنالعان. بۇلارمەن ويلى- قىرلى جەرلەردە، شوقالاق جولداردا جۇرۋگە تىيىم سالىنعان. مۇنداي ۆەلوسيپەدتەر جەڭىل بەرىك راماعا، ۇلكەن ءارى جىڭىشكە دوڭگەلەككە جانە «قويدىڭ ءمۇيىزى» ىسپەتتەس جىڭىشكە تۇتقاعا يە. وتىراتىن جەرى بارىنشا تومەن بولعاندىقتان جەلدىڭ كەدەرگى بولۋ دەڭگەيىن تومەندەتەدى. جالپى قوزعالىستىڭ بارىنشا جىلدام بولۋىنا بارلىق جاعداي قاراستىرىلعان. تەگىس اسفالتتا تاۋ ۆەلوسيپەدىنىڭ تاس جول ۆەلوسيپەدىن قۋىپ جەتۋى ءتىپتى مۇمكىن ەمەس. ەگەر ءسىز «تۋر دە فرانس» ستيلىندەگى ۆەلوشەرۋلەردىڭ جانكۇيەرى بولساڭىز جانە جاياۋجول مەن ساياجايلاردا سەرۋەندەۋدى كوزدەمەسەڭىز وسى تاس جول ۆەلوسيپەدىن الۋ ۇسىنىلادى.

الايدا تاس جول ۆەلوسيپەدىن ترەكتىك ۆەلوسيپەدپەن شاتاستىرۋعا بولمايدى. ويتكەنى سوڭعىسى تەك جارىس الاڭىنا ارنالعان. دوڭگەلەكتەرىنىڭ قۇرىلىسى ەرەكشە بولىپ كەلەدى جانە مۇنداي ۆەلوسيپەدتەردىڭ كوبىندە تەجەگىش بولمايدى. مۇنداي ۆەلوسيپەدتەر جالپى قولدانىستاعى تاس جولداردا ايداۋعا كەلمەيدى.

تۋرينگتىك ۆەلوسيپەدتەر

مۇنداي ۆەلوسيپەدتەر تاس جول ۆەلوسيپەدتەرىنە ۇقساس، الايدا ولار ۆەلوجورىقتارعا ارنالعان - ياعني ولارعا جۇكسالعىش ورناتىپ، جۇكتەردى تاسىمالداۋعا بولادى. بۇدان وزگە، مۇنداي ۆەلوسيپەدتەردىڭ دوڭگەلەكتەرى جالپاعىراق جانە قالىڭىراق بولىپ كەلەدى.

گيبريد

بۇل توپ سەرۋەندىك، تاۋ جانە تاس جول ۆەلوسيپەدتەردىڭ ارالىق تىزبەگى سانالادى. وسىلايشا ءۇش ءتۇردىڭ دە ارتىقشىلىقتارىن بويىنا سىڭىرگەن. تاۋ ۆەلوسيپەدىنە قاراعاندا بيىگىرەك راما تاس جولدا قوزعالۋعا ىڭعايلى ورىندىقتى قامتاماسىز ەتەدى، ۇلكەن دوڭگەلەكتەر جوعارى جىلدامدىقتى ۇستاۋعا كومەكتەسەدى، ال امورتيزاتورلىق ايىر ويلى-قىرلى جەردە ساياحاتتاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بۇدان وزگە، مۇنداي ۆەلوسيپەدتەر قانات، جۇكسالعىش، جارىق جابدىقتارىمەن جانە ءتىپتى ديسكىلىك تەجەگىشتەرمەن قامتىلعان. وسىلايشا مۇنداي ۆەلوسيپەد جوعارى جىلدامدىقپەن تاس جولدا سەرۋەندەگەندى جاقسى كورەتىن جانە مۇمكىندىك بولسا ويلى- قىرلى ايماقتى دا باعىندىرعىسى كەلەتىن اۋەسقويلارعا ارنالعان دەۋگە بولادى.

BMX

تريۋكتەردى ورىنداۋعا ارنالعان ارنايى ۆەلوسيپەدتەر. ولارعا ءتان ەرەكشەلىكتەر: كىشكەنتاي دوڭگەلەكتەر، دوڭگەلەكتەردىڭ جانىنداعى ارنايى تىرەۋىشتەر، سونىمەن قاتار تەجەگىش ارقانىن قاتتى بۇراماي- اق تىزگىندى ءبىر باعىتتا اينالدىرۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن مەحانيزم. ۆەلوسيپەد تەبۋدىڭ ءدال وسىنداي ءستيلىن ۇناتاتىندىقتان عانا وسى تۇرگە نازار اۋدارۋدى ۇسىنامىز.

ۋنيسيكلدەر

بۇرىن مۇنداي «ۆەلوسيپەدتى» تەك سيركتە كورۋگە بولادى دەپ ويلايتىن. الايدا قازىرگى كەزدە مۇنداي ۆەلوسيپەدتەردى كوشەدەن كەزدەستىرۋگە بولادى، ويتكەنى ۋنيسيكلدەردى ۆەلوسيپەد دۇكەندەرىنەن ساتىپ الۋعا بولادى.

تاندەمدەر (توندەم ەمەس، تاندەم)

ءبىر ۆەلوسيپەدتە ەكەۋ، ءتىپتى ۇشەۋ بولىپ سەرۋەندەگەندى، ءارى باسقىشتى اركىم ءوزى اينالدىرعانىن قالايسىز با، وندا تاندەم ءدال سىزگە ارنالعان. وتباسىلىق سەرۋەنگە تاپتىرماس دۇنيە، سونىمەن قاتار قاتىسۋشىلاردىڭ كۇشى ءارتۇرلى بولادى (ەگەر شارشاساڭىز، باسقىشتى اينالدىرماۋعا بولادى نەمەسە از كۇش جۇمساي وتىرا اينالدىرۋ). بۇدان وزگە، مۇنداي ۆەلوسيپەدتەردى مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندار ءجيى پايدالانادى (مىسالى كوزى ناشار كورەتىن مۇگەدەكتەر). تاندەمدەر سەرۋەندىك، تاۋ نەمەسە تاس جول ۆەلوسيپەدتەرىنىڭ پىشىنىندە جاسالادى.

كرۋيزەرلەر

بۇل ۆەلوسيپەد اتاۋىن موتوتسيكل تۇرلەرىنىڭ بىرىنەن الادى. كرۋيزەرلەردىڭ باستى ەرەكشەلىگى - ىڭعايلى تىك ەر-توقىم، ءىرى راما، بيىك تىزگىن، الۋان ءتۇرلى اشەكەيلەر. مۇنداي ۆەلوسيپەد جايباراقات سەرۋەن مەن قىدىرىسقا ارنالعان. ول جىلدام ايداۋ، ويلى- قىرلى جەردە ايداۋ نەمەسە ۆەلوجورىقتارعا مۇلدە جارامايدى.

ۆەلوسيپەدتەردىڭ ەكزوتيكالىق تۇرلەرى

«ۆەلوسيپەد ويلاپ تابۋدىڭ قاجەتى قانشا» دەگەن سۇراقتىڭ جاۋابىن بىلەتىن ادامدار بارشىلىق. ءدال سول ءۇشىن الەمدە الۋان ءتۇرلى ۆەلوسيپەدتەر شىعارىلىپ جاتىر. ولاردىڭ كوبى، وكىنىشكە وراي، قولدانۋعا جارامسىز جاي عانا ادەمى سۋرەت، الايدا كەيبىرى تەبۋگە وتە ىڭعايلى. باسقالاردى تاڭقالدىرعىڭىز كەلسە - ەكزوتيكالىق ۆەلوسيپەد ساتىپ الىڭىز.


دەرەككوزى: bilim-all.kz


سوڭعى جاڭالىقتار